Wat is vermoeidheid?
Iedereen kan zich wel eens moe voelen, bijv. na intens sporten of een lange werkdag. Als je moe bent, heb je weinig energie. Het lukt niet meer goed om te doen wat je zou willen of moeten doen.
Vermoeidheid in medische zin betekent dat je je voortdurend moe voelt, zelfs nadat je hebt geslapen of gerust, gedurende meerdere weken of maanden.
Oorzaken
Vermoeidheid kan door veel dingen komen. Soms is er 1 duidelijke oorzaak, zoals bijvoorbeeld intens sporten of een lange werkdag. Maar meestal zijn er meerdere factoren tegelijk waardoor je moe bent, bijvoorbeeld:
- stress;
- problemen thuis of op het werk;
- te weinig slaap ...
De precieze oorzaak van moeheid wordt meestal niet gevonden. Vaak is het evenwicht niet goed tussen hoeveel je kan doen en hoeveel je moet doen.
Sommige ziektes kunnen de oorzaak van vermoeidheid zijn, maar zelden is vermoeidheid het belangrijkste of het enige symptoom. Voorbeelden van ziektes waardoor je je vermoeid kan voelen zijn:
- slaapstoornissen, bijv. slapeloosheid, slaapapneu …;
- psychologische aandoeningen, bijv. depressie, angststoornis …;
- hematologische ziektes, bijv. bloedarmoede …;
- hart- en vaatziekten, bijv. hartfalen …;
- ziektes van het hormoonstelsel, bijv. traag werkende schildklier, diabetes …;
- infecties, bijv. klierkoorts, Hiv-virus …;
- longziektes, bijv. astma, chronische obstructieve longziekte …;
- maag-darmziekten, bijv. glutenintolerantie, chronische leverziekten …;
- nierziektes, bijv. nierfalen …;
- neurologische ziektes, bijv. ziekte van Parkinson, beroerte …;
- reumatologische ziektes, bijv. lupus, fibromyalgie …;
- kanker.
Ook als je een dagje ouder wordt, word je sneller moe. Dat is normaal. Merk je een groot verschil met je leeftijdsgenoten? Dan laat je dat best even nakijken.
Bij sommige aandoeningen is de vermoeidheid zeer uitgesproken en zelfs het voornaamste symptoom:
Vermoeidheid kan verder ook het gevolg zijn van:
- een bijwerking van een geneesmiddel, bijv. antidepressiva, medicijnen tegen allergie …;
- gebruik van andere middelen, bijv. chronisch alcoholgebruik, drugs …
Hoe vaak komt vermoeidheid voor?
Vermoeidheid is een heel vaak gehoorde klacht, vooral bij oudere personen en personen met gezondheidsproblemen.
Hoe kan je vermoeidheid herkennen?
Soms kan het zijn dat je een vermoeidheid ervaart die je hindert in je dagelijks leven of je zorgen baart. Bijvoorbeeld als:
- de vermoeidheid blijft duren;
- je niet meer in staat bent om activiteiten te doen op hetzelfde tempo als je gewend was;
- het moeilijk is om in gang te schieten of initiatief te nemen;
- je veel meer tijd nodig hebt om te herstellen na een fysieke of mentale inspanning;
- veel slapen of rusten niet lijkt te helpen.
Hoe stelt je arts de diagnose?
Je arts luistert naar je verhaal, stelt bijkomende vragen over je klachten en voert een lichamelijk onderzoek uit. Je arts gaat samen met jou op zoek naar de mogelijke oorzaken van je vermoeidheid.
Een bloedonderzoek is meestal het eerste onderzoek. Hiermee wordt slechts zelden een oorzaak gevonden. Indien nodig gebeurt er verder onderzoek.
Wat kan je zelf doen?
- Als je moe bent, probeer dan na te denken wat de oorzaak daarvan kan zijn. Wanneer je de oorzaak hebt gevonden, kan je proberen om daar iets aan te doen.
- Heb je last van extreme en langdurige vermoeidheid?
- Laat dat dan nakijken door je huisarts.
Algemene adviezen bij vermoeidheid:
- Probeer te doen wat je normaal doet. Als dat even niet lukt, neem dan rust. Probeer daarna langzaam weer meer te doen.
- Voel je je uitgeput na een activiteit?
- Probeer dan goed te doseren en je energie te sparen.
- Misschien moet je kiezen tussen activiteiten of minder plannen dan je gewoon bent.
- Zorg voor goede gewoontes bij werken of studeren.
- Neem regelmatig een pauze.
- Zorg als het kan voor vrije dagen in je week.
- Heb je veel last van stress?
- Probeer meer te ontspannen.
- Praat erover met je huisarts of zorgverlener.
- Zorg voor een gezonde levensstijl:
- Matig je alcoholgebruik.
- Probeer te stoppen met roken.
- Probeer te stoppen met drugs.
- Streef een gezond gewicht na.
- Eet gezond en gevarieerd volgens de voedingsdriehoek.
- Goede slaapgewoontes zijn belangrijk.
- Beweeg voldoende.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Je arts of zorgverlener (bijvoorbeeld psycholoog) zal:
- je ondersteunen;
- je helpen om met je klachten om te gaan;
- je motiveren om een gezonde levensstijl aan te houden.
De behandeling hangt af van het onderliggende probleem:
- Is de oorzaak een onderliggende aandoening? Dan zal je arts de behandeling vooral daarop richten.
Lukt het moeilijk om je werk te doen? Dan kan je huisarts of arbeidsarts samen met jou bekijken hoe je je werkbelasting kan verminderen.
Meer weten?
- Thuisarts.nl: Moeheid
- CM: Vermoeidheid
- Geluksdriehoek.be (Vlaams Instituut Gezond Leven): Last van stress
- Vlaams Instituut Gezond Leven: Slaap