Wat is het?
We spreken over bloedarmoede als er te weinig rode bloedcellen in het bloed zitten, waardoor er ook te weinig hemoglobine aanwezig is. Hemoglobine is een eiwit dat de bloedcellen hun rode kleur geeft. Het dient om zuurstof te binden en via de rode bloedcellen overal in het lichaam rond te brengen.
Bloedarmoede is geen ziekte op zich, maar een symptoom dat wijst op een onderliggende aandoening.
Er zijn twee grote oorzaken van bloedarmoede:
- Verlies van rode bloedcellen en/of hemoglobine door verhoogde afbraak van de rode bloedcellen of door bloedverlies bij bloedingen.
- Verminderde aanmaak van nieuwe rode bloedcellen in het beenmerg, bijv. bij beenmergaandoeningen zoals bloedkanker (leukemie) en na bestraling, of door bepaalde tekorten aan bouwstoffen voor de aanmaak van rode bloedcellen en hemoglobine (ijzer, vitamine B12, foliumzuur).
Hoe vaak komt het voor?
Dit is niet precies geweten. Heel dikwijls is het een toevallige bevinding naar aanleiding van een bloedonderzoek voor een andere aandoening. Het bepalen van de hoeveelheid hemoglobine en het aantal rode bloedcellen is immers een routine-onderzoek.
Bloedarmoede door ijzertekort is de meest voorkomende vorm, nl. ongeveer 50% van de gevallen. Op de tweede plaats komt bloedarmoede ten gevolge van een chronische ziekte.
Classificatie van de verschillende soorten bloedarmoede
Bij onderzoek bleek de grootte van de rode bloedcellen een opvallend kenmerk te zijn: ze waren normaal, te groot of te klein. Dit kenmerk bleek overeen te komen met een groot aantal oorzaken, en dus erg nuttig bij het stellen van een diagnose. We onderscheiden:
- Microcytaire bloedarmoede: de rode bloedcellen zijn gemiddeld te klein. Dit komt voor bij bloedarmoede door ijzertekort, bij thalassemie (een erfelijke bloedziekte die veel voorkomt in de landen rond de Middellandse Zee), en soms bij secundaire bloedarmoede (door een onderliggende aandoening).
- Normocytaire bloedarmoede: de rode bloedcellen zijn normaal van grootte. Dit komt vooral voor bij secundaire bloedarmoede (bloedkanker, chronisch bloedverlies, …), bij aandoeningen die gepaard gaan met verhoogde afbraak van rode bloedcellen, en bij bloedingen.
- Macrocytaire bloedarmoede: de rode bloedcellen zijn gemiddeld groter dan normaal. Dit komt vooral voor bij een tekort aan bouwstoffen voor de aanmaak van rode bloedcellen (vitamine B12, foliumzuur), bij leverziekten, alcoholmisbruik en kanker.
Hoe kan je het herkennen?
Bloedarmoede wordt vooral gekenmerkt door bleekheid en snelle vermoeidheid. De bleekheid zie je vooral aan de huid en aan de slijmvliezen van de ogen en de lippen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose is gebaseerd op een bloedonderzoek.
Onderzoek van het beenmerg wordt gedaan als het bloedonderzoek geen uitsluitsel brengt, of als er vermoeden is van bloedkanker.
Bij personen ouder dan 50 jaar met bloedarmoede door ijzertekort zal de arts snel overgaan tot een gastroscopie en/of colonoscopie om tumoren of poliepen in het maagdarmstelsel tijdig op te sporen en behandelen.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/bloedarmoede