Wat is het?
Beenmerg zit in de mergholten van botten. In het beenmerg zitten stamcellen: dit zijn de voorlopers van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes, die worden aangemaakt in het beenmerg.
Wordt een stamcel ziek, dan kan dat aanleiding geven tot afwijkingen aan de bloedcellen. In dat geval is het nodig om het beenmerg te onderzoeken, zoals bij vermoeden van een bloedziekte (bijv. leukemie).
Beenmergonderzoek helpt om meer zicht te krijgen op de aandoening en het te verwachten effect van de behandeling. Beenmergonderzoek kan ook nuttig zijn om het stadium van een bloedkanker te bepalen.
Hoe verloopt het onderzoek?
Bij een beenmergpunctie wordt een holle naald in een bot gebracht om wat beenmerg op te zuigen voor onderzoek. De veiligste en makkelijkste plek om beenmerg te verkrijgen, is achteraan in het bekken.
Als je in dat gebied eerder bestraling hebt gekregen, dan kan de arts ook het borstbeen aanprikken. Maar hieraan zijn risico’s verbonden. Het is iets pijnlijker en het borstbeen kan breken.
Voor een beenmergpunctie moet je op je linker- of rechterzij liggen. De arts zal de aanprikplaats verdoven, en vervolgens de beenmergholte aanprikken en het beenmerg met een spuit opzuigen (of aspireren).
Om een beetje weefsel (biopt) af te nemen, moet de arts twee plaatsen aanprikken, omdat weefsel enkel via de heupkam kan afgenomen worden.
Bij jonge kinderen tot 2 jaar gebeurt een beenmergpunctie soms in het onderbeen.
Als er onvoldoende beenmerg kan worden opgezogen (bijv. bij myelofibrose, een zeldzame aandoening waarbij het normale beenmerg wordt overwoekerd door bindweefsel), is een biopsie nodig.
Bij een beenmergbiopsie wordt een stukje bot (met beenmerg in) weggenomen. Dat kan een drukkend gevoel geven. Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten en is doorgaans pijnloos.
Het afgenomen materiaal wordt voor verder onderzoek naar het labo gestuurd.
De resultaten zijn, afhankelijk van de aangevraagde tests, na enkele dagen tot enkele weken bekend.
Wat kun je zelf doen?
Indien je bloedverdunners neemt, kan het nodig zijn om die tijdelijk te staken. De arts zal je dit zeggen.
Als je erg angstig bent voor dit onderzoek, mag je, in samenspraak met de arts, een kalmeermiddel innemen.
Na het onderzoek moet je nog een tijdje op de rug blijven liggen. Op die manier wordt goed druk uitgeoefend op de aanprikplaats. Die plek kan nog een tijdje gevoelig blijven. Hiervoor mag je paracetamol nemen.
Meer weten?
- https://www.kanker.be/alles-over-kanker/jongeren-en-kanker/onderzoeken/beenmergpunctie
- https://www.ziekenhuis.nl/onderzoek-diagnose/b/beenmergpunctie/item25641