In het nieuws
Verschillende kranten brachten de voorbije weken het verhaal van Noëmie, een meisje van 17 jaar die een aanvraag voor euthanasie indiende voor psychisch lijden: een jarenlange zware depressie, zelfverminking, anorexia nervosa … Een privékliniek in Antwerpen bood haar een gratis behandeling aan, die werkt op basis van het beïnvloeden van hersengolven. Dat meldde Het Nieuwsblad op 31 augustus 2024. Het zou beter gaan nu, volgens het meisje.
Factcheck
Deze helm, die gebruik maakt van repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS), is geen nieuwe techniek. De verpakking – een helm – is mogelijk anders, maar het komt op hetzelfde neer: de hersenen worden geprikkeld door elektromagnetische velden op te wekken. Onderzoek toont aan dat deze behandeling een gunstig effect kan hebben bij een aantal mensen met depressie die niet goed reageren op antidepressiva. Deze therapie vraagt enkele tientallen sessies en wordt niet terugbetaald. Noëmie krijgt ze gratis. Haar verhaal is meteen ook een promoverhaal voor de betreffende kliniek die hoopt op een regeling tot terugbetaling.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Het verhaal van Noëmie haalde de voorbije weken diverse media en dat raakte een snaar bij Edward Schiettecatte, CEO van een Antwerpse privékliniek BRAIN-NM. Hij bood de tiener een gratis behandeling aan in zijn kliniek. Daar kreeg ze 60 sessies Diep TMS: ‘via een helm worden magnetische impulsen naar Noëmies diepe hersengebieden gestuurd, wat verbindingen moet herstellen’, citeerde Het Nieuwsblad de behandelende arts (1).
Het verhaal doet een belletje rinkelen. Nog geen jaar geleden pakte Het Laatste Nieuws uit met een verhaal over een helm tegen depressies, dwangstoornissen en zelfs dementie. Daarover schreven we toen dit artikel. Het blijkt om dezelfde behandeling te gaan uit dezelfde kliniek. De kliniek hoopt dat de casus van Noëmie de overheid kan overtuigen om de behandeling terug te betalen in België.
Hoe werkt de helm?
De helm zendt magnetische golven uit die verstoringen in bepaalde hersendelen in balans zouden brengen.
- In de Verenigde Staten is deze helm goedgekeurd voor de behandeling van depressie, OCD (dwangstoornis) en nicotineverslaving.
- Nu is het apparaat ‘BrainWays Deep TMS’ ook in België geïntroduceerd door Brain-NM (2). Dat is een netwerk van privéklinieken die allerhande apparatuur gebruiken om hersenaandoeningen te behandelen.
- De stichter van dit netwerk is Edward Schiettecatte, wiens zoon lijdt aan een hersenverlamming. Daarom doet hij er alles aan om zijn levenskwaliteit te verbeteren.
- Schiettecatte gelooft sterk in neuromodulatie, of het beïnvloeden van hersenen met golven. Aan zijn privéklinieken zijn enkele bekende neurologen verbonden, waaronder Laureys.
- De website van Brain-NM geeft een lijst met referenties over de effecten van neuromodulatie bij tal van hersenaandoeningen.
Wat zegt onderzoek hierover?
We vonden een recent (2023) overzichtsonderzoek over de effecten van neuromodulatie bij een ernstige depressie die niet verbetert met antidepressiva (3). Neuromodulatie heeft inderdaad een licht gunstig effect bij ernstige depressies.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Het overzichtsonderzoek (een meta-analyse) nam 19 studies samen waarbij personen met depressie, die zich niet beter voelden met antidepressiva, behandeld werden met neuromodulatie of met placebo.
- De placebogroep kreeg de elektroden ook op het hoofd, maar ze zonden geen golven uit. De deelnemers wisten dus niet of ze een echte behandeling kregen of niet.
- Beide groepen voelden zich achteraf beter, maar bij de echte therapie verbeterde 40%. Bij de neptherapie was dat slechts 10%.
- Van de behandelde personen met depressie werd 36% geholpen met neuromodulatie, terwijl ze eerder niet reageerden op antidepressiva.
- De behandeling in deze studie omvatte 10 tot 30 sessies.
De studie besluit dat neuromodulatie bij een aantal mensen echt wel werkt, maar niet bij allemaal (3). Bovendien heb je niet de nadelen van antidepressiva (zoals moeilijk kunnen stoppen).
In richtlijnen over depressie wordt neuromodulatie soms aanbevolen als alternatieve behandeling wanneer antidepressiva geen effect hebben (4).
Neuromodulatie is niet nieuw. Het wordt al langer gebruikt in diverse reguliere ziekenhuizen, ook soms voor de behandeling van depressie. Het ziet er niet altijd uit als een helm, soms worden elektroden op het hoofd geplaatst. De behandeling wordt op dit moment niet terugbetaald.
Conclusie
Deze helm, die gebruik maakt van repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS), is geen nieuwe techniek. De verpakking – een helm – is mogelijk anders, maar het komt op hetzelfde neer: de hersenen worden geprikkeld door elektromagnetische velden op te wekken. Onderzoek toont aan dat deze behandeling een gunstig effect kan hebben bij een aantal mensen met depressie die niet goed reageren op antidepressiva. Deze therapie vraagt enkele tientallen sessies en wordt niet terugbetaald. Noëmie krijgt ze gratis. Haar verhaal is meteen ook een promoverhaal voor de betreffende kliniek die hoopt op een regeling tot terugbetaling.
Referenties
- (2) Brain-NM: neuromodulation clinics.
- (3) Vida R, Sághy E, Bella R et al. Efficacy of repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) adjunctive therapy for major depressive disorder (MDD) after two antidepressant treatment failures: meta-analysis of randomized sham-controlled trials. BMC Psychiatry 2023:23:545. https://doi.org/10.1186/s12888-023-05033-y
- (4) Milev R, Giacobbe P, Kennedy SH, Blumberger DM et al. Depression Work Group. Canadian Network for Mood and anxiety treatments (CANMAT): clinical guidelines for the management of adults with major depressive disorder: Sect. 4. Neurostimulation treatments. Can J Psychiatry 2016;61(9):561–575.