Wat is het?
Trichinella is een rondworm die zich als parasiet nestelt in het organisme van mens en dier. De ziekte die ze veroorzaken noemen we trichinellose. De mens geraakt besmet door het eten van ongecontroleerd rauw of niet doorbakken vlees (varkensvlees, worst, paardenvlees of ongekeurd vlees van wilde dieren zoals everzwijn) dat larven van de worm bevat. De larven rijpen in de dunne darm tot ze volwassen zijn, en genereren op hun beurt nieuwe larven, die door het darmslijmvlies dringen en via de bloedbaan in de spieren terechtkomen, waar ze zich inkapselen.
Hoe vaak komt het voor?
Trichinella komt wereldwijd voor, maar is zeldzaam. In België is het risico op besmetting zeer klein dankzij de strenge controle op slachtvee. Bij in het wild levende dieren komt Trichinella wel nog voor. Daarom blijft een zorgvuldige controle van alle voor consumptie bestemd vlees noodzakelijk. Sporadisch worden nog infecties vastgesteld bij jagers die ongecontroleerd everzwijnvlees eten. De wereldgezondheidsorganisatie schat dat er jaarlijks ongeveer 3000 tot 6000 gevallen zijn van menselijke trichinellose over de hele wereld.
Hoe kun je het herkennen?
De symptomen zijn afhankelijk van de infectiefase.
Eerst ontstaan maagdarmklachten zoals misselijkheid, braken en diarree, meestal binnen de week na besmetting.
Tijdens de migratie van de larven via de bloedbaan en hun innesteling in de spieren (1-6 weken na de besmetting) kunnen allerlei symptomen optreden afhankelijk van de soort en hoeveelheid larven: bloedingen onder de nagels en in het oogbindvlies (wit van de oogbol), koorts, vochtophoping in het gezicht, hoofdpijn, vergrote en pijnlijke lymfeknopen, huiduitslag, bronchitis of erg pijnlijke, gezwollen en verzwakte spieren. Hevige infecties kunnen ook de hartspier treffen, wat ritmestoornissen kan veroorzaken. Uiteindelijk kapselen de larven zich in in de spieren. De spieren sterven af, waardoor je last kunt krijgen van chronische spierpijnen. Minder dan 1% van de besmette personen overlijdt door uitputting, longontsteking of hartproblemen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Het typische verhaal en klinisch beeld zullen je arts op het spoor brengen van Trichinellose. Soms veroorzaakt de ziekte bijna geen klachten, zeker bij een kleine hoeveelheid larven, of kan ze verward worden met bijvoorbeeld griep. De diagnose wordt bevestigd met een bloedonderzoek en/of spierbiopsie. Bij een biopsie neemt men een klein stukje spier weg om het te onderzoeken op aanwezigheid van larven.
Wat kun je zelf doen?
Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) controleert in België, in overeenstemming met de Europese regelgeving, alle voor consumptie bestemd varkens, - everzwijnen- en paardenvlees op aanwezigheid van Trichinella. Ons vlees is dus in principe veilig voor gebruik. Vlees langer dan 10 dagen invriezen bij -20°C of verhitten boven +80°C° biedt voldoende bescherming. Ongecontroleerd gerookt of rauw vlees is altijd een mogelijke bron van Trichinella. Eet daarom nooit rauw of gerookt vlees op reis. Ook van de jacht afkomstig vlees moet steeds bereid worden op voldoende hoge temperaturen.
Wat kan je arts doen?
Trichinellose kan men pas na enkele weken aantonen via bloedonderzoek of spierbiopsie. Daarom zal je arts bij een sterk vermoeden vaak starten met een antiwormmiddel nog voor de resultaten gekend zijn. Hij zal je aanraden voldoende rust te nemen. Bij erge spierontsteking krijg je een ontstekingsremmer en zo nodig cortisone voorgeschreven. In geval van hartritmestoornissen kan een ziekenhuisopname noodzakelijk zijn.
Meer weten?
- Met klachten of vragen over Trichinellose kun je steeds terecht bij het meldpunt van het FAVV: http://www.afsca.be/meldpuntconsument/
- https://www.zorg-en-gezondheid.be/trichinellose