Wat is het?
Reizigersdiarree is losse, waterige stoelgang die opkomt op reis of kort na terugkeer uit het buitenland. Vaak betreft het een land met beperkte hygiënische omstandigheden. De diarree kan wisselend zijn van ernst. Soms is er koorts. In ernstige gevallen kan er bloed vermengd zijn met de stoelgang.
De voornaamste verwekkers zijn bacteriën, maar ook virussen of parasieten kunnen diarree veroorzaken. De gemiddelde duur van de infectie is 3 tot 5 dagen. In meer dan 90% van de gevallen is het een milde tot matige ziekte die vanzelf geneest.
Hoe vaak komt het voor?
Reizigersdiarree treft ongeveer de helft van de reizigers die minstens een maand in de tropen of subtropen verblijven.
Hoe kun je het herkennen?
Je krijgt diarree op reis of kort na een reis, al dan niet gecombineerd met andere klachten. Je kunt je heel erg ziek voelen. Buikpijn, verminderde eetlust, opgeblazen gevoel en/of hevige krampen kunnen voorkomen. In ernstige gevallen heb je koorts. De diarree kan vermengd zijn met bloed en/of slijm.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal je vragen wanneer de diarree is opgekomen, hoe ernstig die is en of er bloed bij vermengd is, of je koorts en algemene ziektesymptomen hebt. Hij zal ook nagaan of je tekenen van uitdroging hebt. Vervolgens zal hij je onderzoeken. Aangezien de ziekte meestal vanzelf verdwijnt, is een stoelgangstaal niet altijd nodig.
Wat kun je zelf doen?
Preventie
Preventie, mits een goede hand- en voedselhygiëne, is zeer belangrijk. Was je handen met zeep of een alcoholhoudend ontsmettingsmiddel na elk toiletbezoek en vóór het eten. Eet enkel gekookt voedsel en vruchten die je zelf geschild hebt. Drink water uit gesloten flessen of dranken die vooraf zijn gekookt.
Vermijd volgende voedingsmiddelen:
- streetfood,
- salades met mayonaise en voedingsmiddelen die ei bevatten,
- onvoldoende doorbakken vlees, vis of andere zeevruchten, koud of lauw opgediend,
- koude vleesgerechten,
- fruit en groenten die niet gewassen of geschild kunnen worden,
- koude nagerechten,
- onverpakte melk, room, roomijs, boter, roomkaas,
- kraantjeswater en ijsblokjes in frisdranken.
Kun je niet aan zuiver water geraken, probeer het water dan te desinfecteren door het gedurende 5 minuten te koken, zelfs op grotere hoogte waar water kookt bij temperaturen onder 100°C. Chemisch desinfecteren kan ook door 2 druppels 5% jodiumoplossing aan een liter water toe te voegen en een half uur te wachten. Voor giardiacysten, afkomstig van een parasiet, zijn 5 druppels nodig en een wachttijd van een uur. Zeer koud water heeft 2 uur nodig. Om de smaak te verbeteren, kun je thiosulfaat toevoegen. Er bestaan op de markt ook ontsmettende tabletjes.
Er bestaat geen vaccin tegen gewone reizigersdiarree. Wel bestaan er twee types vaccins tegen buiktyfus: het injecteerbare vaccin en het orale vaccin. Bescherming is aanwezig vanaf de derde week na de vaccinatie, en duurt ongeveer 3 jaar. De bescherming is niet volledig. Algemene hygiënische maatregelen zijn dan ook uiterst belangrijk. Vaccinatie wordt aanbevolen bij reizen langer dan 3 weken naar het Indisch subcontinent (India, Pakistan, Bangladesh, Nepal, Malediven, Sri Lanka). Vaccinatie is te overwegen bij reizen langer dan 3 weken naar endemisch gebied (bv. landen in Noord- of West-Afrika).
Behandeling
Voldoende vocht innemen (hydrateren) is essentieel. Eventueel, zeker bij risico op uitdroging, is ORS (orale rehydratie solutie) aangewezen. Dit zijn zakjes met een poeder bestaande uit zouten en suikers, die in water worden opgelost (1 zakje voor 500 ml water). Hierdoor blijft de zout- en vochtbalans in het lichaam in evenwicht. Dit helpt om sneller te rehydrateren. Je kan het eventueel zelf maken door 1 afgestreken theelepel zout en 8 afgestreken theelepels suiker op te lossen in 1 liter proper water.
Zonder koorts volstaat een behandeling van de klachten. Antibiotica zijn in de meeste gevallen niet nodig, tenzij bij ernstige bloederige diarree en koorts.
Het gebruik van loperamide (Imodium®) wordt afgeraden. Indien het toch nodig is, beperk het gebruik dan tot enkele dagen. Gebruik het niet bij kinderen jonger dan 12 jaar, en niet bij koorts of bloederige diarree.
Wat kan je arts doen?
Je arts vermijdt antibiotica bij de behandeling van milde ziektes, ze kunnen meer kwaad dan goed doen. Toch zijn ze soms nodig bij ernstige ziekte met koorts én bloederige diarree. Het keuzemiddel is azitromycine 1g éénmalig. Bij kinderen is de dosering 10mg/kg lichaamsgewicht, 1 maal per dag gedurende 3 dagen.
Soms is het te overwegen om antibiotica in de reisapotheek mee te nemen wanneer je een reis hebt gepland van meer dan 2 weken in risicogebieden. Bespreek dit met je huisarts.
Meer weten?
https://www.itg.be/Files/docs/Reisgeneeskunde/nreizigersdiarree.pdf