Wat is het?
We spreken van diarree wanneer er meer dan 3 ontlastingen zijn per dag en/of wanneer de ontlastingen zeer vloeibaar of waterig zijn. Soms is er sprake van een vettige, bleke, glanzende ontlasting. Bij diarree bedraagt de hoeveelheid stoelgang meer dan 200 gram per 24 uur. Wanneer de diarree langer dan 3 weken aanhoudt, spreken we van chronische diarree.
Chronische diarree kan veroorzaakt worden door onderliggende aandoeningen, zoals:
- een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie);
- chronische inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn);
- galblaas- en pancreasaandoeningen;
- diabetes;
- tumoren van het maag en darmstelsel.
Bacteriën of parasieten zorgen slechts zelden voor chronische diarree. Diarree door infectie met parasieten komt voornamelijk voor na een verblijf in de tropen.
Chronische diarree door intolerantie voor bepaalde voedingsstoffen komt vaker voor:
- intolerantie voor tarwe, rogge of gerst (glutenintolerantie of coeliakie);
- intolerantie voor melkproducten (lactose-intolerantie).
Ook de volgende voedingsstoffen kunnen een dunne ontlasting veroorzaken:
- grote hoeveelheden zoetstoffen (bijv. suikeralcoholen zoals sorbitol, maltitol of xylitol);
- cafeïnehoudende dranken;
- alcohol;
- suiker.
Chronische diarree kan ook optreden na:
- bestralingen;
- een darmoperatie;
- het gebruik van medicatie (zoals bijvoorbeeld antibiotica, laxeermiddelen, magnesiumtabletten, bepaalde pijnstillers (NSAID) etc.);
- stress.
De meest voorkomende oorzaak van wisselende diarree is een functionele darmstoornis (prikkelbaredarmsyndroom).
Bij ouderen zien we soms het fenomeen overloopdiarree: in dat geval zijn mensen eigenlijk geconstipeerd en kan enkel vloeibare stoelgang passeren.
Hoe vaak komt het voor?
Chronische diarree komt minder vaak voor dan acute diarree. Ongeveer 5 op 1.000 personen bezoeken de huisarts met symptomen van chronische diarree.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts stelt je uitgebreid vragen over:
- je klachten (koorts, buikpijn, frequentie en uitzicht van de stoelgang);
- je voedingsgewoonten;
- alcoholgebruik;
- familiale voorgeschiedenis;
- etc.
Hij of zij onderzoekt je ook volledig en vraagt een bloed- en stoelgangonderzoek aan. Daarbij hoort soms een onderzoek van de anus. Bij dat onderzoek voelt je arts of er sprake is van constipatie of andere afwijkingen in het laatste gedeelte van je dikke darm.
Bij vermoeden van colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn of een tumor, laat je arts een colonoscopie (kijkonderzoek van de darm) uitvoeren. Daarbij wordt een biopsie (wegnemen van een stukje weefsel) afgenomen.
Bij vermoeden van constipatie kan een gewone röntgenfoto van de buik bijkomende informatie geven.
Je (huis)arts kan je ook doorverwijzen naar een diëtist. Die kan nagaan of je voeding volwaardig is en de oorzaak van je klachten kan zijn.
Wat kan je zelf doen?
Bij chronische diarree moet de onderliggende oorzaak worden aangepakt. Het is goed om je consumptie van cafeïnehoudende dranken, alcohol, suiker en suikeralcoholen in kaart te brengen.
- Suikeralcoholen vind je vooral in suikervrije koeken, snoep en kauwgom.
- Grote hoeveelheden kunnen chronische diarree veroorzaken.
- Het is dan aan te raden om je gebruik sterk te verminderen of tijdelijk te stoppen.
Wanneer een lactose- of glutenintolerantie de oorzaak is, moet je een eliminatiedieet volgen. Om tekorten te voorkomen, kan je je laten begeleiden door een diëtist.
Probeer daarnaast vooral gezond te eten. Het is niet nodig om vezels te vermijden. Vezels zorgen voor een goede darmwerking. Ze houden vocht vast en dikken de ontlasting in. Daarnaast voeden ze je darmmicrobioom (het geheel van microben in je darmen). Dat is belangrijk om je darmen gezond te houden.
Bij chronische diarree bestaat het gevaar van uitdroging. Drink daarom voldoende: een glas water per ontlasting is de regel. Raadpleeg een arts bij ernstige symptomen, zoals:
- herhaaldelijk bloed in de ontlasting;
- gewichtsverlies;
- koorts;
- verslechtering van de algemene toestand;
- wanneer de diarree meer dan 3 weken aanhoudt.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak.
- Als de chronische diarree te wijten is aan een onderliggende aandoening, zoals schildklierlijden, een tumor of een chronische inflammatoire aandoening, behandelt je arts die aandoening of verwijst je door naar een maag-darmspecialist. Daardoor zal de diarree verminderen.
- Als de chronische diarree te wijten is aan intolerantie van voedingstoffen of medicijnen, zullen de symptomen verdwijnen wanneer je stopt met ze in te nemen. Als je arts een eliminatiedieet aanraadt, is het zeker nuttig om advies te krijgen van een diëtist.
- Komt er iets uit het bloed- of stoelgangonderzoek (bovenaan uitgelegd)? Dan kan je arts de bacterie of parasiet behandelen met antibiotica.
- Wanneer er geen oorzaak gevonden wordt, kan je arts in sommige gevallen een diarreeremmer zoals Loperamide (Imodium®) voorschrijven. Volg de instructies van je arts voor het gebruik van dit soort medicatie.
- Bij uitdrogingsverschijnselen corrigeert je arts de verstoorde vocht- en zoutenbalans door via de mond of een infuus vocht toe te dienen.
Meer weten?
- https://www.mlds.nl/klachten/diarree/
- Lees ook de patiëntenrichtlijnen over lactose-intolerantie, glutenintolerante (coeliakie), chronische inflammatoire aandoeningen, colitis ulcerosa, giardiasis en prikkelbaredarmsyndroom.