Wat is het?
Bij het syndroom van Cushing maakt de bijnier te veel cortisol aan.
Cortisol is een hormoon dat een belangrijke rol speelt in het afweersysteem van het lichaam en in psychische en fysieke stresssituaties (bijvoorbeeld lichamelijke inspanningen) en in de regeling van de bloedsuikerspiegel. Heb je te veel cortisol in je bloed, dan kun je problemen krijgen.
In de meeste gevallen wordt een teveel aan cortisol veroorzaakt door een goedaardig gezwel in de hypofyse, een klier in de hersenen,
in andere gevallen door een goedaardig of kwaadaardig gezwel in de bijnier(en).
Langdurig gebruik van cortisone of adrenocorticotroop hormoon (ACTH, een hormoon dat de productie van cortisol stimuleert) kan eveneens aan de oorsprong liggen van het syndroom.
Hoe vaak komt het voor?
Exacte cijfers over het aantal mensen met cushing zijn er niet. Het gaat om een zeldzame aandoening die vier- tot vijfmaal vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.
Hoe kun je het herkennen?
Bijna alle mensen met het syndroom van Cushing krijgen een karakteristiek uiterlijk met een opgezwollen gezicht, ook wel vollemaansgezicht genoemd, en een ‘bizonnek’ omwille van de dikkere vetlaag op de nek.
Typisch is tevens de obesitas met vooral toename van vet op de romp (en dus minder ter hoogte van armen en benen).
Daarnaast is er vaak sprake van spierzwakte, hoge bloeddruk of diabetes.
Sommige vrouwen met cushing hebben last van overbeharing (hirsutisme) of menstruatiestoornissen.
Er treden doorgaans huidveranderingen op: de huid wordt dunner, vertoont striemen en je krijgt makkelijker blauwe plekken.
Veel mensen met cushing hebben last van stemmingswisselingen.
Ongeveer de helft krijgt ook te maken met ernstige botontkalking (osteoporose).
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal aan het syndroom van Cushing denken als je deze typische uiterlijke kenmerken hebt.
Ook cortisol opsporen in een 24 uurs-urinestaal geeft al een indicatie. Hiervoor word je gevraagd om gedurende 24 uur urinestalen te verzamelen.
Soms krijg je een eenmalige dosis dexamethason (een soort cortisol) toegediend en gebeurt er nadien een bloedname om het cortisolgehalte in je bloed te bepalen.
Wijzen deze screeningsonderzoeken op de mogelijkheid van Cushing, dan worden er bijkomende bloed- en urineonderzoeken gedaan in het ziekenhuis.
Als deze een hormonaal probleem bevestigen, wordt de oorzaak opgespoord door middel van een scan van de hersenen en de bijnieren.
Wat kun je zelf doen?
Aan deze aandoening kun je zelf niet veel doen.
Wat kan je arts doen?
In de meeste gevallen worden mensen met het syndroom van Cushing geopereerd.
Afhankelijk van de oorzaak neemt men (een stuk van) de hypofyse of de bijnier weg.
Vaak krijg je hierna (tijdelijk) cortisone bij onder de vorm van tabletten totdat de hormonenhuishouding is hersteld.