Stressfracturen

Wat is het?

Een stressfractuur:

• is een breuk die ontstaat door overbelasting van je botten;
• komt meestal voor in je onderbenen, voeten en bekken.

Er zijn twee soorten stressfracturen:

• door overbelasting van een gezond bot, bijv. bij atleten;
• door normale belasting van een kwetsbaar bot, bijv. door botontkalking (osteoporose).

Risicopersonen

Sommige mensen hebben meer kans op een stressfractuur:

• militairen;
• atleten:
• dansers;
• personen die recent gestart zijn met een sporttraining;
• mensen die intensief wandelen en lopen, terwijl ze dat niet gewoon zijn.

Het risico op een stressfractuur is groter als je:

• een vrouw bent, zeker als je menstruatiestoornissen, botontkalking (osteoporose) of eetstoornissen hebt;
• een sport beoefent die je benen en voeten erg belast, zoals:
  • hardlopen;
  • atletiek;
  • voetballen;
  • basketballen;
  • dansen;
  • turnen.
• vroeger al een stressfractuur hebt gehad.

Hoe kan je het herkennen?

• In het begin heb je alleen pijn tijdens een inspanning, maar daarna ook in rust.
• De pijn is vaak plaatselijk.
• Zit het bot dicht bij je huid, zoals in je been? Dan kan de breukzone gevoeliger zijn bij aanraking.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

• Je arts stelt je enkele vragen. Hij onderzoekt je ook om na te gaan of je een stressfractuur hebt.

• Om zeker te zijn kan je arts een foto (Rx) aanvragen.
  • In een vroeg stadium kan je een stressfractuur meestal niet zien op een foto.
  • In dat geval vraagt je arts een MRI-scan aan.

Wat kan je zelf doen?

• Start je met een intensieve training?
  • Bouw dan langzaam op en/of laat je begeleiden.

• Heb je plots pijn als je je botten belast tijdens een (sport)activiteit?
  • Vermijd dan inspanningen die pijn veroorzaken.
  • Je kan je activiteiten weer opstarten als je geen pijn meer hebt:
    • bij inspanningen;
    • wanneer je drukt op de plaats van de breuk.

Wat kan je arts doen?

• Je arts raadt je aan om pijnlijke inspanningen tijdelijk te vermijden. Meestal is dat voldoende.

• Hoe snel een stressfractuur geneest, hangt af van wanneer de behandeling start:
  • in een vroeg stadium:
    • De breuk heelt na 2 à 4 weken, op voorwaarde dat je inspanningen vermijdt.
  • in een gevorderd stadium:
    • De genezing neemt doorgaans meer tijd in beslag, over het algemeen vergelijkbaar met een gewone breuk.

• Op bepaalde plaatsen is er een grotere kans dat de breuk niet zo goed geneest:
  • Dit is bijvoorbeeld het geval bij een stressfractuur in een middenvoetsbeentje aan de kant van je kleine teen.
  • Dan kan een operatie nodig zijn.

• Heb je ernstige pijn of is er een kans dat de twee botstukjes zich verplaatsen?
  • Dan kan je krukken gebruiken.
  • Een gipsverband is zelden nodig.

• Injecties met cortisone hebben geen zin.

• Afhankelijk van de plaats van de breuk en het risico op complicaties, kan je arts je doorverwijzen naar een specialist.

Wat kan je samen met je kinesitherapeut doen?

De begeleiding van een kinesitherapeut is erg zinvol bij:

• een stressfractuur in een gevorderd stadium;
• complicaties van de breuk.

Heb je een stressfractuur in een gevorderd stadium?

• Dan duurt de genezing doorgaans even lang als bij een 'normale' breuk van het bekken, het onderbeen of de voet.
• Er volgt dan:
  • een immobilisatieperiode: dat is de periode waarin je moet vermijden om het lichaamsdeel waar de breuk zit te bewegen;
  • een revalidatieperiode.

Immobilisatieperiode

Je kinesitherapeut kan je tijdens deze periode begeleiden en je advies geven om:

• ervoor te zorgen dat je nog zoveel mogelijk kan blijven doen;
• fit te blijven op een veilige manier;
• je te leren omgaan met het feit dat je minder mag bewegen, ook al is het tijdelijk en plaatselijk;
• problemen te vermijden als gevolg van de breuk, de operatie of de immobilisatie (complicaties voorkomen).

Je kinesitherapeut geeft je ook uitleg over de verschillende stappen van de revalidatie.

Revalidatieperiode

• Voor de start van de revalidatie maakt je kinesitherapeut een globale evaluatie van je situatie. Hij stelt vragen en onderzoekt je om te beoordelen wat je nog allemaal kan in het dagelijkse leven.
• Daarna stelt hij samen met jou een revalidatieplan op. Dat plan houdt rekening met de globale evaluatie en de aanbevelingen van je arts.

Het doel van de revalidatie is dat alles weer werkt zoals ervoor, en misschien zelfs beter.

Je kinesitherapeut geeft je oefeningen:

• om je beweeglijkheid (mobiliteit) te herwinnen;
• zodat je weer voldoende kracht hebt om je gewrichten te bewegen en te controleren;
• om je evenwicht te herstellen om te lopen, stappen en recht te staan.

De oefeningen dienen ook om een nieuwe breuk te voorkomen.

De revalidatie zorgt ervoor dat je je activiteiten kan hernemen, zoals werken, sporten of deelnemen aan culturele en sociale activiteiten.

Om te controleren of de breuk goed geneest, doet je kinesitherapeut opnieuw een globale evaluatie van je situatie.

Meer weten?

https://www.thuisarts.nl/shin-splints/ik-heb-shin-splint

Bronnen

• https://www.ebpnet.be: Stressfracturen
• DynaMed [Internet]. Ipswich (MA): EBSCO Information Services. 1995 - . Record No. T116052, Stress Fractures of the Foot and Ankle; [updated 2018 Nov 30, cited 31/03/22]. Available from https://www-dynamed-com.gateway2.cdlh.be/topics/dmp~AN~T116052. Registration and login required.