Gebroken ribben en gebroken bekken

Wat is het?

Gebroken rib(ben)

Een gebroken rib loop je meestal op door een val, ongeluk, stoot of klap op je borstkas.

Je kan je rib(ben) ook breken door:

• hard te hoesten of een hoestaanval;
• een zware inspanning te doen, bijv. roeien.

Botontkalking (osteoporose) verhoogt het risico op breuken.

Heb je meer dan 2 gebroken ribben? Dan neemt je kans op complicaties toe, bijv.:

• een klaplong (pneumothorax);
• bloed (hemothorax) tussen je longen en de bekleding eromheen (longvlies).

Gebroken bekken

Je kan een gebroken bekken oplopen ter hoogte van de beenderen van je bekken, je heiligbeen of je stuitbeen:

• Meestal is het een gevolg van een val of een verkeersongeval.
• Bij ouderen zijn de beenderen vaak brozer (bijv. door osteoporose) en breken ze makkelijker.

Er zijn verschillende soorten bekkenbreuken:

• een scheur in je bot;
  • Een stukje bot is afgescheurd op de plek waar een spier aan je bot vastzit.
  • Meestal is dat het gevolg van een hevige samentrekking van een spier, bijv. bij atleten.
• een breuk in je schaambeen;
• meerdere breuken op verschillende plaatsen (meervoudige breuk);
• een breuk in je heupkom, waarin de bovenkant van je dijbeen past;
• een breuk in je staartbeen, bijv. na een val of een bevalling.

Een ernstige bekkenbreuk kan een grote bloeding veroorzaken. Je kan tot 3 liter bloed kan verliezen.

Een breuk kan verplaatst of niet-verplaatst zijn:

• Bij een verplaatste breuk zijn de botstukken verplaatst ten opzichte van elkaar.
• Bij een niet-verplaatste breuk liggen de botstukken nog in elkaars verlengde.

Gebroken ribben en een gebroken bekken komen dikwijls samen voor als gevolg van een ernstig ongeval.

Hoe kan je het herkennen?

Gebroken rib(ben)

Heb je een of meerdere gebroken ribben, dan voel je pijn:

• op de plaats van de breuk;
• in je rug;
• die verergert wanneer je beweegt, hoest, niest en diep ademt.

Zit er lucht (klaplong) of bloed tussen je longen en je longvlies (hemothorax), dan ben je kortademig.

Gebroken bekken

Als je een gebroken bekken hebt:

• voel je pijn in je lies, bekken- of heupstreek;
• kan je meestal niet meer staan of stappen;
• kan je niet meer bewegen zoals je wil;
• kan je been in een abnormale positie staan.

Een gebroken staartbeen is zeer pijnlijk. Je kan dan niet normaal zitten. 

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Gebroken rib(ben)

Je arts:

• vraagt hoe je het letsel hebt opgelopen;
• betast en drukt voorzichtig op je ribben en je borstbeen;
• beluistert je borstkas.

Denkt je arts dat je meerdere gebroken ribben hebt? Dan gaat hij na of er complicaties zijn (klaplong, hemothorax of bloeding):

• Hij beluistert je longen.
• Hij beluistert je hart en neemt je bloeddruk.
• Hij kijkt naar je ademhaling en naar de kleur van je lippen.

Denkt je arts aan een complicatie? Dan vraagt hij een foto (Rx) van je borstkas aan.

Gebroken bekken

Je arts:

• vraagt hoe je het letsel hebt opgelopen;
• onderzoekt je;
• vraagt een foto (Rx) of CT-scan van je bekken aan.

Een foto (Rx) is meestal niet nodig om te bevestigen dat je staartbeen gebroken is.

Wat kan je zelf doen?

Gebroken rib(ben)

Een gebroken rib is de eerste dagen best pijnlijk.

• Je kan een pijnstiller nemen, zoals paracetamol.
  • De pijn vermindert geleidelijk binnen enkele weken.
• Voldoende pijnstilling is belangrijk, zeker op oudere leeftijd.
  • Door de pijn heb je immers de neiging om minder diep te ademen.
  • Zo stapelen slijmen zich op in je longen. Dat kan een infectie veroorzaken.

Kan je moeilijk ademen? Contacteer dan je huisarts.

Gebroken bekken (staartbeen)

Heb je een gebroken staartbeen? Dan kan je de pijn verlichten door op een ringkussen of een luchtband te zitten.

Wat kan je arts doen?

De behandeling van deze breuken is doorgaans conservatief, dus zonder operatie:

• Je arts volgt de natuurlijke evolutie van de breuk op tot de genezing (breukheling of consolidatie).
• In uitzonderlijke gevallen kan een operatie nodig zijn.

Goede pijnstilling is in ieder geval belangrijk.

Gebroken rib(ben)

Je arts kan:

• een verband aanbrengen rond je borstkas;
  • Dat geeft extra steun wanneer je ademt en verlicht de pijn.
• je plaatselijk verdoven ter hoogte van de gebroken rib;
• je laten opnemen ter observatie.

De behandeling van een klaplong (pneumothorax) of hemothorax gebeurt in het ziekenhuis:

• De arts plaatst onder lokale verdoving een drain (buisje) in je longvlies.
• Dat buisje dient om het bloed of de lucht af te voeren.

Met foto’s (Rx) controleert de arts de evolutie van de breuk.

Gebroken bekken

• Heb je een scheur in je bot?
  • Soms is een operatie nodig om het afgescheurde botstukje terug op zijn plaats te zetten.

• Heb je een breuk in je schaambeen?
  • Je mag snel opnieuw bewegen binnen je pijngrenzen.

• Heb je een ernstige bekkenbreuk?
  • Je krijgt op de plaats van het ongeval een infuus geplaatst, waarmee vocht wordt toegediend.
  • Je wordt op een vacuümmatras naar het ziekenhuis gebracht. Die matras helpt om het bloeden en de pijn te beperken.
  • Soms is een operatie nodig.

• Heb je een breuk in je heupkom?
  • Een operatie is nodig bij:
    • een verplaatste breuk;
    • een ontwrichte heup.
  • Je krijgt bloedverdunners om klontervorming te voorkomen.
    • Dit gebeurt 24 uur na het ongeval, wanneer er geen risico meer is op bloedingen.

De revalidatie gebeurt onder toezicht van een kinesitherapeut (zie verder).

• Heb je een gebroken staartbeen?
  • Je arts raadt je aan om een aangepaste stoel te gebruiken.
  • Blijf je last hebben? Dan kan hij je voorstellen om het losgekomen botstukje te laten wegnemen.

Wat kan je samen met je kinesitherapeut doen?

Je kinesitherapeut kan je begeleiden:

• tijdens de immobilisatieperiode: dat is de periode waarin je moet vermijden om het lichaamsdeel waar de breuk zit te bewegen;
• tijdens de revalidatieperiode.

Immobilisatieperiode

Je kinesitherapeut kan je tijdens deze periode begeleiden en je advies geven om:

• ervoor te zorgen dat je nog zoveel mogelijk kan blijven doen;
• je te leren omgaan met het feit dat je minder mag bewegen, ook al is het tijdelijk en plaatselijk;
• problemen te vermijden als gevolg van de breuk, de operatie of de immobilisatie (complicaties voorkomen).

Je kinesitherapeut geeft je ook uitleg over de verschillende stappen van de revalidatie.

Revalidatieperiode

• Voor de start van de revalidatie maakt je kinesitherapeut een globale evaluatie van je situatie. Hij stelt vragen en onderzoekt je om te beoordelen wat je nog allemaal kan in het dagelijkse leven.
• Daarna stelt hij samen met jou een revalidatieplan op. Dat plan houdt rekening met de globale evaluatie en de aanbevelingen van je arts.

Het doel van de revalidatie is dat je borstkas of je bekken weer werken zoals ervoor, en misschien zelfs beter.

Je kinesitherapeut geeft je oefeningen:

• om je beweeglijkheid (mobiliteit) te herwinnen;
• zodat je weer voldoende kracht hebt om je gewrichten te bewegen en te controleren;
• om je evenwicht te herstellen om te lopen, stappen en recht te staan.

De oefeningen dienen ook om een nieuwe breuk te voorkomen.

De revalidatie zorgt ervoor dat je je activiteiten kan hernemen, zoals werken, sporten of deelnemen aan culturele en sociale activiteiten.

Om te controleren of de breuk goed geneest, doet je kinesitherapeut opnieuw een globale evaluatie van je situatie.

Meer weten?

• https://www.thuisarts.nl/gebroken-heup
• https://thuisarts.nl/gekneusde-rib/ik-heb-gekneusde-of-gebroken-rib

Bronnen

https://www.ebpnet.be: Fracturen van de ribben en het bekken