Wat is het?
Bij een klaplong (pneumothorax) zit er lucht tussen de long en de borstkaswand. Rond de longen zitten 2 vliezen met een dun laagje vocht. Ze beschermen de longen en zorgen ervoor dat ze tijdens de ademhaling kunnen uitzetten en inkrimpen. Normaal zit hier geen lucht tussen (vacuüm).
Als er een lek zit in een van de twee longvliezen, dan komt er lucht tussen de vliezen. De long kan dan gedeeltelijk of helemaal inklappen, zoals een lekke band of ballon. Dit is een klaplong.
Oorzaken
Een klaplong kan spontaan (zonder aanleiding) ontstaan, of ten gevolge van een andere longaandoening of een letsel (trauma).
Complicaties
Een mogelijke ernstige complicatie is een spanningspneumothorax. Dit komt gewoonlijk voor na een trauma, mechanische beademing of reanimatie.
Hierbij komt er steeds meer lucht in de borstholte zonder dat die weg kan. Hierdoor verhoogt de druk op de organen in de borstholte.
Deze situatie is levensbedreigend.
Bij wie komt het voor?
Een klaplong treft meestal jonge mensen tussen 20 en 40 jaar.
Andere risicofactoren zijn:
- roken;
- mannelijk geslacht;
- lange, slanke lichaamsbouw;
- een luchtwegaandoening (bijv. astma);
- vliegen en duiken;
- een eerder doorgemaakte klaplong;
- beademing in het ziekenhuis.
Hoe kun je het herkennen?
De belangrijkste symptomen zijn pijn aan één zijde van de borst en een gevoel van kortademigheid.
Deze klachten treden plots op en verergeren bij ademhalen en bij inspanning.
Soms straalt de pijn uit naar de schouder en heb je een prikkelhoest.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bevraging en lichamelijk onderzoek
Je arts zal je vragen stellen over het ontstaan en het verloop van de klachten.
Daarna zal hij je borstkas beluisteren. Bij een klaplong hoort hij aan de aangetaste kant minder ademhalingsgeluiden.
Spanningspneumothorax
Tekenen van ernstige spanningspneumothorax zijn:
- zuurstoftekort in het bloed;
- blauwe lippen;
- versnelde hartslag;
- verlaagde bloeddruk;
- ...
Beeldvormend onderzoek
Meestal is een röntgenfoto van de borstkas (Rx thorax) nodig om de diagnose te bevestigen.
Wat kun je zelf doen?
Een klaplong kan een zeer ernstig verloop hebben. Daarom contacteer je best zo snel mogelijk een arts.
Adviezen
Na een klaplong moet je een aantal algemene adviezen volgen:
- stoppen met roken;
- drie maanden niet vliegen of duiken;
- twee maanden niet sporten;
- zes weken geen zwaar huishoudelijk werk verrichten;
- zes weken geen zware voorwerpen tillen.
Rust is in de beginperiode zeer belangrijk. Zittend werk kan wel.
Bouw in de eerste weken je activiteiten geleidelijk op. Een wandeling van 5 tot 10 minuten is ideaal. Probeer steeds wat langer te wandelen. Kijk na 2 weken of voorzichtig fietsen weer lukt.
Wat kan je arts doen?
De behandeling is afhankelijk van de ernst en de oorzaak van de klaplong, en van je algemene toestand.
Een spanningspneumothorax vraagt steeds een dringende behandeling in het ziekenhuis.
Gedeeltelijk ingeklapte long
Een afwachtende houding kan volstaan bij een spontane klaplong die niet meer dan de helft van de longholte inneemt bij een gezonde persoon zonder kortademigheid. In dat geval is er geen ziekenhuisopname nodig.
Wel is een strikte opvolging noodzakelijk en moet er een duidelijke verbetering zijn na 3 à 4 dagen. Binnen 2 weken moet de klaplong volledig genezen zijn.
Volledig ingeklapte long
Bij een volledig ingeklapte long bij een persoon met een chronische longziekte of ernstige kortademigheid is altijd een meer actieve behandeling nodig.
De lucht moet met een holle naald of via een plastic drain weggezogen worden. Als er geen genezing optreedt, dan wordt soms een kijkoperatie uitgevoerd om het luchtlek te proberen sluiten.
Herval
Tot de helft van de mensen die ooit een klaplong hebben doorgemaakt, hervalt.
Bij herval kan een chirurgische ingreep overwogen worden om een volgend herval te voorkomen.