Wat is het?
Scabiës is een ander woord voor schurft. Het is een jeukende huidaandoening die gemakkelijk wordt overgedragen tussen personen. Een korte contacttijd kan al voldoende zijn. Schurft is vervelend, maar ongevaarlijk.
Oorzaken van schurft
- Schurft wordt veroorzaakt door een parasiet, de schurftmijt (zie afbeelding onder).
- Dat is een klein spinachtig beestje, dat in de huid gangetjes van ongeveer 1 cm graaft (zie afbeelding onder).
- Daar legt de mijt haar eitjes, die na drie dagen uitkomen.
- De nieuwe mijten kruipen uit het gangetje en leggen na twee weken ergens anders in de huid weer nieuwe eitjes.
Lees verder onder de afbeeldingen
- Overdracht van de mijt gebeurt via direct huidcontact (bijv. via verzorging, kinesitherapie, seksueel contact) of via besmette kledij en beddengoed.
- Schurft komt voor in omstandigheden waar mensen dicht bij elkaar leven (rusthuizen, instellingen, huisvestingen voor vluchtelingen).
- Je kunt het ook oplopen tijdens een verblijf in het buitenland in minder hygiënische omstandigheden.
Hoe vaak komt het voor?
Recente, exacte cijfers voor Vlaanderen zijn niet beschikbaar. De voorbije jaren werden wel vaker opstoten van schurft gemeld in nieuwsberichten. Meestal gaat het over vrij lokale opstoten (clusters) die soms wel en soms niet het nieuws halen. We kunnen vandaag onmogelijk met zekerheid zeggen of er al dan niet een ernstige toename is van schurft.
Schurft behoorde tot januari 2009 tot de infectieziekten die verplicht moesten worden aangegeven aan de afdeling ‘toezicht volksgezondheid’. Vandaag hoeft dat niet meer voor individuele gevallen, maar enkel als het voorkomt in gemeenschappen (scholen, zorginstellingen).
Hoe kan je het herkennen?
- Schurft jeukt, voornamelijk 's avonds en 's nachts.
Lees verder onder de afbeelding
- Schurft is besmettelijk: als andere leden van je gezin of medebewoners dezelfde klachten hebben, is de kans dus groot dat het eveneens om schurft gaat.
Hoe stelt je arts de diagnose?
De diagnose stellen van schurft is voor de arts niet eenvoudig, omdat hij het onderscheid moet maken met andere jeukende huidaandoeningen. De diagnose van schurft is zeer waarschijnlijk als er sprake is van minstens 3 van de volgende 4 kenmerken:
- een scabiësgangetje in de huid: tussen de vingers, ter hoogte van de polsen, de strekzijde van de ellebogen, de voorste okselplooi, rond de tepels en de navel, ter hoogte van de penis en het scrotum;
- schurftletsels zoals rode bultjes of kleine knobbeltjes op typische plaatsen als de lies, de oksel, de handpalm, de voetzool, de mannelijke geslachtsorganen (de penis, de balzak);
- nachtelijke jeuk;
- (recent) contact met een persoon met schurft.
Je arts zal schurft zeker in overweging nemen als je last hebt van algemene jeuk die voornamelijk 's nachts erger wordt, en als dezelfde jeukklachten ook voorkomen bij andere personen in je omgeving.
Wat kan je zelf doen?
Mensen met schurft schamen zich vaak, maar iedereen kan het krijgen. Als je schurft hebt, wees dan eerlijk tegen de mensen uit je omgeving, zodat zij bij mogelijke besmetting de schurft kunnen laten behandelen.
Volgende adviezen zijn erg belangrijk om schurft doeltreffend te behandelen:
- Volg de raad van je arts nauwgezet op.
- Zelfs wanneer de jeuk niet meteen lijkt te verbeteren, moet je de behandeling volledig en correct toepassen. Alleen zo kun je een nieuwe infectie vermijden.
- Breng de crème die je arts je voorschrijft aan over je hele lichaam, vanaf de rand van je onderkaak tot en met je tenen en voetzolen.
- Bij kinderen jonger dan 2 jaar en bij bejaarden moet ook het gezicht ingesmeerd worden.
- Vergeet de zone tussen de tenen en vingers en de bilnaad niet!
- De crème blijft zo'n 8 à 12 uur ter plaatse. Breng de zalf dus best aan voor het slapengaan en spoel je ’s ochtends goed af. Trek vervolgens propere kleding aan.
- Was al het beddengoed op 60°, samen met de kleding en materialen die in de afgelopen 72 uur in nauw lichaamscontact kwamen met de persoon met schurft.
- Als dit niet meteen lukt, bewaar het materiaal dan 3 dagen in een afgesloten plastic zak en was het nadien.
- Laat matrassen, kussens en dekens goed luchten, gedurende 2 tot 3 dagen.
Wat kan je arts doen?
- Als je arts de diagnose van schurft stelt, zal hij aandringen om het hele gezin (en andere personen met wie je nauw lichaamscontact hebt gehad) gelijktijdig te behandelen. Dit is belangrijk, ook al hebben deze personen (nog) geen klachten.
- Je arts zal je meestal een crème voorschrijven (permethrine of benzylbenzoaat).
- Volg de instructies van je arts goed op. Vaak is meer dan één behandeling nodig.
- Mogelijke bijwerkingen van deze crèmes zijn tintelingen, branderigheid, irritatie van de huid of een onaangename geur.
- De jeuk kan helaas nog enkele dagen tot weken aanhouden, zelfs na een correcte behandeling. De arts kan je hiervoor een hydraterende crème, een crème met cortisone of een jeukstillend middel (antihistaminicum) voorschrijven.
- In sommige gevallen zal je arts kiezen voor ivermectine, een middel in pilvorm.
Meer weten?
Bronnen
- https://www.ebpnet.be: Scabiës of schurft (Duodecim), Scabiës (Domus Medica)
- https://www.thuisarts.nl/schurft/ik-heb-schurft
- https://huidziekten.nl/folders/nederlands/scabies.htm
- https://www.zorg-en-gezondheid.be/scabies
- https://www.bcfi.be/nl/chapters/16?matches=Scabies%7CSchurft%7Cscabies%7Cscabi%C3%ABs&frag=14209