Wat is het?
Atopisch eczeem is een chronische huidaandoening, die een jeukende uitslag op de huid geeft. Het kan op elke leeftijd optreden, maar begint vaak in de kindertijd.
Typische plaatsen waar atopisch eczeem voorkomt zijn:
- huidplooien,
- aangezicht,
- hals,
- oogleden.
De oorzaak is nog niet volledig opgehelderd. Bij atopie is er een erfelijke aanleg voor allergie. De aandoening komt dan ook vaak voor in de directe familie. Atopie uit zich meestal als eczeem, astma en/of hooikoorts.
Verder kunnen omgevingsfactoren het atopisch eczeem verergeren, zoals:
- zweten,
- wrijving,
- nat werk,
- veelvuldige warme lange douches met gebruik van veel zeep, …
- gebruik van bepaalde zalven, verzorgings- en cosmeticaproducten.
Hoe vaak komt het voor?
Eczeem is een van de meeste voorkomende huidaandoeningen.
Bij kinderen komt het veel vaker voor dan bij volwassenen.
Naar schatting heeft maar liefst 20 tot 30% van de volwassenen de aandoening ooit gehad.
Hoe kan je atopisch eczeem herkennen?
De voornaamste klacht is een chronische, jeukende huiduitslag. Deze uitslag kan verschillende vormen aannemen:
- rode vlekken op een droge huid op,
- ronde en verheven letsels,
- soms nattend,
- soms wat schilferend.
De huid kan er wat verdikt uitzien. Door de hevige jeuk zijn er dikwijls krabletsels, die ook besmet kunnen worden met bacteriën. Hierdoor gaan de letsels etteren en komt er een geelachtige korst op.
Atopisch eczeem verloopt typisch in opstoten. Irritatie van de huid kan een aanval uitlokken, zoals bij het gebruik van schuimende zepen, ruwe kledij, bij warmte en fel zweten, stress, een rokerige omgeving, …
Soms lokken allergische reacties (bijv. op stof, huisdieren, voeding, …) de symptomen (deels) uit.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose steunt volledig op het beeld, d.w.z. op het ontstaan, het verloop en het uitzicht van de letsels.
Dikwijls verricht de arts ook een onderzoek naar allergie op een bloedstaal of aan de hand van huidpriktesten.
Het opsporen van voedselallergie gebeurt door een eliminatiedieet. Je krijgt dan strikte voedingsregels, en één voor één worden nieuwe voedingsmiddelen aan het dieet toegevoegd. Als het eczeem dan verschijnt, is er waarschijnlijk sprake van een allergie voor het laatst toegevoegde voedingsmiddel.
Wat kan je zelf doen?
- Mensen met atopisch eczeem hebben een gevoelige huid. Bescherm je huid dus zo goed mogelijk, enerzijds door irritaties te vermijden, anderzijds door er een beschermend laagje op aan te brengen.
- Vermijd alle producten die detergent bevatten, zoals badschuim, shampoo, schuimende zepen, poetsmiddelen, afwasmiddelen. Je kunt ze vervangen door minder irriterende producten, zoals badolie. Dat helpt ook bij sterk kalkhoudend water.
- Draag bij voorkeur handschoenen bij taken in huis (poetsen, afwassen, groenten en fruit snijden, …) of op het werk.
- Spoel je na zwemmen in chloorhoudend water goed af en breng nadien een hydraterende (waterinbrengende) crème aan.
- Draag losse kleding, liefst in katoen, en vermijd ruwe stoffen en wol. Synthetische kledij kan in principe geen kwaad, maar je zweet er soms meer in.
- Warmte kan eczeem verergeren. De zon op zich is goed tegen eczeem, maar zweten is dan weer slecht. Op de zweetplaatsen (oksels, huidplooien, ...) kunnen nieuwe letsels ontstaan. Concentreer daarom zware lichamelijke inspanningen op de koelste uren van de dag. Zorg zoveel mogelijk voor een koele omgeving. De beste temperatuur voor het badwater is tussen 32° en 34°.
- Vermijd sigarettenrook en een rokerige omgeving.
- Bescherm je huid best door een hydraterende crème aan te brengen, tweemaal per dag op de gezonde huid. Je kiest best voor hypoallergene crèmes, zonder parfum en zonder kleurstoffen en bewaarmiddelen. Deze zijn vrij verkrijgbaar. De meeste apothekers bereiden ook zelf hydraterende crèmes, zodat je zeker bent dat er geen te vermijden producten in zitten. Meestal zijn dit crèmes op basis van cetomacrogol of ureum.
Wat kan je arts doen?
Atopisch eczeem is niet te genezen. De behandeling richt zich op 2 pijlers: een preventieve onderhoudsbehandeling, die we hierboven hebben besproken, en de aanpak van opstoten. Deze opstoten kunnen zeer vervelend zijn door de jeuk en o.w.v. esthetische redenen.
De meeste letsels reageren goed op cortisonehoudende crèmes. Afhankelijk van de ernst van het eczeem beslist je arts of je best een zwakke cortisonebereiding krijgt (bijv. een hydrocortisonecrème) of eerder een sterke (bijv. een betamethasoncrème). Van zodra de letsels verbeteren, wordt overgeschakeld op niet-medicinale onderhoudscrèmes.
In ernstige gevallen kan een korte kuur met cortisonetabletten overwogen worden in een afbouwschema.
Zeer chronisch verlopende gevallen met frequente opstoten kunnen baat hebben bij geneesmiddelen die inwerken op het immuunsysteem. Dit soort behandelingen worden voorgeschreven door een huidarts (dermatoloog).
Meer weten?
- www.uzleuven.be/nl/atopisch-eczeem: hier kun je ook een brochure downloaden over de aandoening.
- https://www.thuisarts.nl/eczeem/ik-heb-constitutioneel-eczeem