Wat is het?
Erythema multiforme, letterlijk veelvormige roodheid, is een reactie van de huid op een uitlokkende factor. Het is dus geen echte huidziekte.
Doorgaans is die uitlokkende factor een infectie door een virus of bacterie, bijv. het herpes-simplexvirus (gekend van de koortsblaasjes) of de mycoplasma bacterie (die een luchtweginfectie kan veroorzaken). De precieze oorzaak blijft echter vaak ongekend. Ook sommige geneesmiddelen kunnen een ernstige variant van erythema multiforme uitlokken.
Hoe kan je het herkennen?
De huiduitslag treft het vaakst jongvolwassenen, maar kan op elke leeftijd voorkomen. In 80% van de gevallen is de aandoening niet ernstig en voelt men zich niet ziek. De rode vlekjes ontwikkelen zich over een paar dagen tijd en verplaatsen zich niet. Na een aantal weken verdwijnen ze spontaan.
Men maakt een onderscheid tussen de mineure en majeure vorm.
Bij de mineure vorm zijn de vlekken symmetrisch met een doorsnede van 1-2 cm, en zitten ze voornamelijk op de ledematen en het aangezicht. Typisch aan de vlekken is het uitzicht van een ‘schietschijf’: een dofrode of paarse kern (eventueel met een blaartje daarin), met daarrond een iets verhevener gebied lichter van kleur met een scherp begrensde rode rand.
Bij de majeure vorm is de huiduitslag meer uitgesproken, de blaasjes in het midden zijn groter en ook het mondslijmvlies kan aangetast zijn.
Het is belangrijk deze vrij onschuldige huiduitslag te onderscheiden van het Stevens-Johnson-syndroom en de zeldzame toxische epidermale necrolyse, die optreden als reactie op bepaalde geneesmiddelen (ontstekingsremmers, antibiotica en medicijnen tegen epilepsie). Het Stevens-Johnsonsyndroom kenmerkt zich door blauwe vlekjes met blaasjes op huid én slijmvliezen, die zich meestal beperken tot 10% van de totale huidoppervlakte; uiteindelijk laat de huid los ter hoogte van de letsels. Bij de toxische epidermale necrolyse is de huiduitslag uitgebreider en laat de huid los over meer dan 30% van de totale lichaamsoppervlakte. Ook hier zijn de slijmvliezen aangetast, met grote letsels die lijken op aften.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts inspecteert de letsels grondig en zoekt naar hun typische verschijningsvorm (schietschijfletsels). Hij gaat ook na of er slijmvliesletsels zijn. Hij onderzoekt of er sprake is van een infectie die aan de basis van de huidreactie ligt. Hij controleert ten slotte of het niet gaat om een van de gevaarlijke varianten van erythema multiforme (Stevens-Johnsonsyndroom of toxische epidermale necrolyse).
Wat kan je zelf doen?
Lichte vormen van erythema multiforme genezen spontaan na 1 tot 3 weken.
Raadpleeg een arts bij uitgesproken huiduitslag, wanneer er slijmvliesletsels zijn of als je je ziek voelt.
Wat kan de arts doen?
Ligt er een bacteriële infectie aan de oorsprong van de huiduitslag, dan kan deze behandeld worden.
Is dat niet het geval, dan verdwijnt de huidreactie meestal spontaan.
Voor de majeure vorm schrijft de arts vaak een cortisonekuur voor gedurende een drietal weken.
Voor de plaatselijke behandeling van de letsels wordt eventueel overlegd met de huidspecialist (dermatoloog).
Voor erythema multiforme bij terugkerende herpesinfecties kan medicatie tegen het herpesvirus worden ingezet.
Vermoedt de arts dat het gaat om het Stevens-Johnsonsyndroom of de toxische epidermale necrolyse, dan word je onmiddellijk verwezen naar de spoeddienst.
Meer weten?
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/erythema-exsudativum-multiforme-EEM.htm
- https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/erythema-exsudativum-multiforme-eem/