Wat is het?
Het herpes-simplexvirus (HSV) behoort tot de familie van de herpesvirussen. Er bestaan meerdere varianten.
Hieronder bespreken we de meest voorkomende infecties van huid- en slijmvliezen door herpesvirussen.
- Herpes labialis, gekend als koortsblaasjes, is een infectie van de slijmvliezen die voornamelijk de mond en lippen treft. Deze infectie wordt veroorzaakt door het herpes-simplexvirus type 1 (HSV-1).
- Herpes genitalis of genitale herpes wordt veroorzaakt door het herpes-simplexvirus 2 (HSV-2), geeft letsels aan de geslachtsorganen. Genitale herpes kan ook veroorzaakt worden door het herpes-simplexvirus type 1 (HSV-1), na bijv. orale seks met een geïnfecteerd persoon. Herpes is immers besmettelijk.
Na een eerste infectie blijft het virus sluimerend aanwezig. Je geneest m.a.w. wel, maar het virus verdwijnt niet uit je lichaam. Het nestelt zich in de zenuwkanalen, zonder dat je daar enige hinder van ondervindt. Je wordt dan drager van het virus, en de infectie kan later terug opflakkeren. Dit wordt vooral uitgelokt door bepaalde omstandigheden, zoals koorts, verminderde weerstand, verkoudheid, griep, zonnebrand, andere huidletsels, menstruatie, ondervoeding e.d.
Hoe vaak komt het voor?
Omdat het herpesvirus na een eerste infectie levenslang aanwezig kan blijven, zijn herpes-simplexinfecties zeer frequent. 50 tot 60% van de volwassenen zijn drager.
Hoe kun je het herkennen?
De meeste dragers hebben nooit symptomen.
Een opstoot begint meestal met pijn en een branderig, tintelend gevoel in de zone waar de letsels zullen verschijnen. Op die plaats komt dan een rode, vlekkige en goed afgelijnde uitslag. Daarin verschijnen groepjes kleine blaasjes, gevuld met een helder vocht. De blaasjes kunnen samenvloeien en een etterige of bloederige blaar vormen. Die gaat dan open, waarna er erosie achterblijft op de huid, die er wat als een schaafwonde uitziet.
De typische plaatsen waar de uitslag optreedt, zijn het gebied rond de mond, het gelaat, de schaamstreek, de zone rond de aars, de billen, de handen en de vingers.
Infecties in de buurt van de ogen kunnen het oog zelf aantasten. In dat geval moet je dringend naar de oogarts.
De infectie duurt meestal 1 tot 2 weken en verdwijnt daarna spontaan.
In de loop van de jaren kunnen zich telkens opnieuw opstoten voordoen.
Bij personen met een ziekte die de weerstand vermindert, zoals bijv. hiv of kanker, kunnen uitgebreide letsels voorkomen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van het uitzicht van de huidletsels. Er zijn dan geen bijkomende technische onderzoeken nodig.
De arts moet wel het onderscheid maken met een aantal andere huidaandoeningen die op een herpes-simplexinfectie kunnen lijken, zoals gordelroos (herpes zoster), infecties door bacteriën, schimmelinfecties en sommige vormen van eczeem.
Bij twijfel en om de diagnose te bevestigen, kunnen afweerstoffen opgespoord worden in het bloed. Deze zijn echter niet altijd aanwezig.
Je arts zal enkel overwegen om een viruskweek van de letsels te doen bij twijfel over de diagnose, bij zeer ernstige uitgebreide infecties of als je een sterk verminderde weerstand hebt. Je arts doorprikt dan een blaasje en wrijft met behulp van een speciaal wattenstaafje op het blaasoppervlak, om zoveel mogelijk virusmateriaal te verzamelen voor de kweek.
Wat kan je arts doen?
Beperkte letsels die niet frequent terugkomen moeten niet behandeld worden bij personen met een normaal werkend afweersysteem. Als je er last van hebt, kan een lokale crème volstaan, bijv. aciclovir. Deze breng je om de 2 tot 4 uur aan gedurende 5 tot 10 dagen.
Belangrijk is dat je de crème aanbrengt van zodra je tintelingen of een branderig gevoel ervaart: hoe sneller je de behandeling start, hoe effectiever ze is.
Bij personen met een verminderde weerstand worden pilletjes voorgeschreven (of in ernstige gevallen inspuitingen). Deze antivirale medicatie heet aciclovir of valaciclovir.
De behandelingsduur bedraagt 5 dagen, en in ernstige gevallen kan het nodig zijn om de behandeling te verlengen tot 7 à 10 dagen. Aciclovir moet je vijfmaal per dag innemen, valacivlovir slechts tweemaal per dag.
Bij frequent terugkerende herpesinfecties kun je gedurende een periode van bijv. 6 tot 12 maanden preventief medicatie nemen om de opstoten te verminderen.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/koortslip/ik-heb-koortslip
- https://www.thuisarts.nl/herpes-genitalis/ik-heb-herpes-genitalis