Wat is het?
De mond is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. Dat slijmvlies kan ontsteken. Bij kinderen zijn infecties (bijv. door virussen of schimmels) de belangrijkste oorzaak. Candida albicans is de meest frequente oorzaak bij zuigelingen.
Een andere veel voorkomende vorm van mondslijmvliesontsteking zijn aften of afteuze ontsteking. De oorzaak hiervan is niet gekend. Er zou een verband kunnen zijn met stress, bloedarmoede, bepaalde voedingsmiddelen en sommige tandpasta’s die de stof natriumlaurylsulfaat bevatten.
Hoe kan je het herkennen?
De 4 meest voorkomende vormen van mondslijmvliesontsteking en hun kenmerken bij kinderen zijn:
- Spruw wordt veroorzaakt door een gist (candida albicans). Er verschijnen kleine witte stippen op het mondslijmvlies. De tong is bedekt met lichtgekleurde vlekken of een beslag. De aandoening komt vooral voor bij zuigelingen en kan gepaard gaan met slikklachten en slecht drinken.
- Ontsteking van mondslijmvlies en tandvlees: de voornaamste verwekker is het herpesvirus, zoals bij koortsblaasjes. Het mondslijmvlies is rood, wat gezwollen en bloedt gemakkelijk bij aanraking (bv. bij tandenpoetsen). Er verschijnen blaasjes in de mond, op de tong en op de lippen. Na een paar dagen springen de blaasjes open en verschijnen er kleine kratertjes. De mond is dan pijnlijk en het kind wil niet eten. Meestal vertoont het kind ook algemene infectietekenen zoals koorts, hoofdpijn en algemeen onwel zijn. De ziekte geneest spontaan. De koorts verdwijnt na dag 4 en een paar dagen later drogen ook de blaasjes op.
- Herpangina (of herpes-angina) en hand-voet-mondziekte worden veroorzaakt door enterovirussen, en komen vooral in de late zomer en de vroege herfst voor. Typisch zijn de blaasjes in het achterste gedeelte van de mond, op het verhemelte, de amandelen en achterin de keel, en bij de hand-voet-mondziekte ook op de handpalmen en de voetzolen. De klachten zijn meestal mild. Algemene symptomen zoals koorts, pijn in de mond en onwil om te eten zijn mogelijk. De aandoening geneest spontaan.
- Mondslijmvliesontsteking met aften: er verschijnen pijnlijke zweertjes in de mond, meestal 1 tot 5 tegelijk. Verder is het kind perfect gezond. Typisch is dat de aften regelmatig terugkeren. Ze verdwijnen doorgaans vanzelf.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt de diagnose op basis van het uitzicht van de letsels. In geval van een lang aanslepende mondslijmvliesontsteking of mondslijmvliesontsteking die niet reageert op de behandeling, gebeurt een bloedonderzoek om na te gaan of er geen onderliggende ziekte aan de basis ligt. Zo nodig verwijst de arts je kind door naar de kinderarts.
Wat kan je zelf doen?
Een goede mondhygiëne is belangrijk om ontstekingen te voorkomen. De tandarts of mondhygiënist kan je hierover tips geven.
Zorg er steeds voor dat de spenen van het kind goed afgekookt zijn in het geval van spruw. Neem bij elke voeding een andere speen.
Voldoende vochtinname is belangrijk.
Gebruik een tandpasta zonder natriumlaurylsulfaat.
Wat kan je arts doen?
Bij hardnekkige spruw schrijft je arts een gel voor tegen gisten.
Bij onderliggende ziekten zijn antischimmelgeneesmiddelen soms nodig.
Bij alle andere vormen van mondslijmvliesontsteking is de behandeling symptomatisch. Dit betekent dat je, in afwachting van spontane genezing, medicatie krijgt die de klachten verminderen, zoals een ontstekingsremmer tegen de koorts en de pijn, of pijnstillende gel.
Bij een ernstige ontsteking van het mondslijmvlies en het tandvlees kan de arts een antivirusmiddel (aciclovir) voorschrijven. Dat zou de duur van de ziekte verkorten, op voorwaarde dat je ermee start binnen de 3 dagen na het begin van de symptomen.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/aften-0/mijn-kind-heeft-aften
- https://www.thuisarts.nl/koortslip/mijn-kind-heeft-mondontsteking-door-herpes
- https://www.thuisarts.nl/mondaandoeningen/mijn-kind-heeft-pijn-in-mond
- https://www.thuisarts.nl/hand-voet-en-mondziekte/mijn-kind-heeft-hand-voet-en-mondziekte