Noodanticonceptie en morning-afterpil

Laatst aangepast op 20/06/2022

Wat is het?

Heb je onveilige seks gehad, en wil je een mogelijke zwangerschap voorkomen? Dan kan je noodanticonceptie (postcoïtale anticonceptie) gebruiken.

Wanneer loop je kans op een zwangerschap?

Een zwangerschap is mogelijk wanneer:

je geen voorbehoedsmiddel hebt gebruikt;
je een voorbehoedsmiddel hebt gebruikt, maar:
- je dat niet op de juiste manier deed;
- het voorbehoedsmiddel niet werkte zoals voorzien.
  - Het condoom scheurde bijvoorbeeld bij gebruik.

Pil vergeten?

Neem je een anticonceptiepil en ben je er eentje vergeten in te nemen? Lees dan aandachtig de bijsluiter. Er bestaan immers veel soorten anticonceptiepillen. Wat je moet doen als je een pil bent vergeten, kan van pil tot pil verschillen.

Neem je bijvoorbeeld een monofasische pil, met een combinatie van oestrogeen en progestageen? Dan kan je het best noodanticonceptie nemen wanneer:

je de eerste pil van de strip bent vergeten;
je minstens 2 opeenvolgende pillen bent vergeten tijdens de eerste week.

Soorten noodanticonceptie

Wil je een ongewenste zwangerschap voorkomen nadat je onbeschermde seks hebt gehad (postcoïtaal)? Dan heb je deze mogelijkheden:

hormonale anticonceptie (noodpil of morning-afterpil);
een spiraal.

Hormonale anticonceptie (noodpil)

Als hormonale anticonceptie, ook wel de noodpil of morning-afterpil genoemd, zijn er 2 opties:

levonorgestrel (Levodonna^®, Norlevo^®, Postinor^® of Justine^®), als eerste keuze;
ulipristalacetaat (EllaOne^®).

Hoe werkt de noodpil?

De noodpil zorgt ervoor dat je eisprong uitgesteld wordt.

Heb je net je eisprong gehad?
- Dan werkt de noodpil niet meer.
- Een koperspiraal werkt dan nog wel.

Neem de noodpil dus zo snel mogelijk in, het liefst binnen 12 uur na het onveilig seksueel contact.
- Eén tablet is voldoende.

Hoe gebruik je de noodpil?

De noodpil met levonorgestrel moet je ten laatste 3 dagen (72 uur) nadat je onbeschermde seks hebt gehad innemen.
- Je kan last hebben van lichte misselijkheid. Dat is een frequente bijwerking van deze noodpil.

De noodpil met ulipristalacetaat is een alternatief dat je tot maximaal 5 dagen (120 uur) na onveilig vrijen kan gebruiken.
- Ook bij deze pil kan je maagdarmklachten krijgen als bijwerking.

Moet je braken binnen de 3 uur nadat je de noodpil hebt ingenomen? Dan moet je een nieuwe noodpil innemen. Ga daarvoor naar je apotheker of arts.

Neem deze noodpillen niet in als je zwanger bent.

Noodpil bij borstvoeding

Gebruik je de noodpil met levonorgestrel?
- Wacht dan na de inname 8 uur voor je weer borstvoeding geeft.
- De volgende voedingen kan je afkolven en weggooien.
- In tussentijd kan je melk geven die je afkolfde voor je de noodpil innam.

Gebruik je de noodpil met ulipristalacetaat?
- Wacht dan het best een week voor je weer borstvoeding geeft.

Spiraaltje

Er bestaan 2 soorten spiraaltjes:

een koperspiraal;
een spiraal met levonorgestrel (hormoonspiraal).

Je arts kan een spiraaltje in je baarmoeder brengen tot maximaal 5 dagen na de onbeschermde seks. Het kan nadien ook ter plaatse blijven als voorbehoedsmiddel.

Plaatsing van een spiraaltje

De arts brengt het spiraal in via je vagina, doorheen je baarmoederhalsopening. Dat kan wat vervelend zijn.
Na de plaatsing ervaren sommige vrouwen een lastig gevoel in de onderbuik. Meestal hebben ze wat bloedverlies.
Vermoedt je arts dat je baarmoederhals ontstoken is?
- Dan kan hij het spiraaltje wel plaatsen, maar schrijft hij onmiddellijk antibiotica voor en neemt hij staaltjes.
- Dit doet hij om onder andere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) op te sporen.

Nadelen van een spiraaltje

Een spiraal kan ook nadelen hebben:

Het is niet gratis.
Om een spiraal te laten plaatsen en verwijderen, moet je een arts consulteren.
De plaatsing kan ongemakken veroorzaken (zie hoger).

Hoe groot is de kans op een ongewenste zwangerschap?

Wanneer je binnen de 3 dagen (72 uur) na het onbeschermd seksueel contact de noodpil neemt, beperk je de kans op een ongewenste zwangerschap tot 1 à 2,5 %. Hoe eerder je de noodpil neemt, hoe kleiner de kans wordt.

Wat kan je zelf doen?

Gebruik voorbehoedsmiddelen op de juiste manier.
- Denk (opnieuw) na over een goed gebruik van anticonceptie.
- Vraag advies aan je arts om een keuze te maken die voor jou past.

Heb je onveilige seks gehad? Hou er dan rekening mee dat je zwanger kan zijn.
- De noodpil beschermt niet 100%.
- Een zwangerschapstest is pas betrouwbaar minstens 14 dagen na onbeschermd seksueel contact.

Moet je braken binnen de 3 uur nadat je de noodpil hebt ingenomen?
- Dan is de werking van de pil niet meer betrouwbaar. Je moet een nieuwe noodpil innemen.
- Neem opnieuw contact op met je arts of apotheker.

Zwangerschapstest

Nadat je een noodpil hebt ingenomen, begint je menstruatie mogelijk op een andere dag dan gewoonlijk. Vraag je arts of apotheker om een zwangerschapstest wanneer:

je meer dan 7 dagen overtijd bent;
de bloeding veel minder is dan normaal;
je vermoedt dat je toch zwanger bent.

Soa’s

Denk eraan dat onveilig vrijen niet alleen een risico inhoudt op een zwangerschap, maar ook op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). De noodpil beschermt je daar niet tegen.

Heb je vragen over soa’s? Raadpleeg dan je arts.

Wat kan je arts of apotheker doen?

Je arts of apotheker stelt je enkele vragen om een gepast advies te kunnen geven. De geschikte keuze is immers niet voor iedereen dezelfde. Samen met je arts of apotheker kan je een beslissing nemen.

Noodpil

Je hebt geen voorschrift nodig voor de noodpil of morning-afterpil. Die kan je vrij verkrijgen bij je apotheker.

De normale prijs van een pil met Levonorgestrel (Levodonna^®, Norlevo^®, Postinor^® of Justine^®) kost tussen 8 en 10 euro.
Een pil met Ulipristal (EllaOne^®) kost normaal 25 euro.

Sinds eind 2020 kan je ook zonder voorschrift van je arts een tegemoetkoming krijgen:

Je betaalt dan tussen de 0 en 1 euro voor een pil met levonorgestrel, en 16 euro voor een noodpil met ulipristalacetaat.
Om deze terugbetaling te kunnen doen, heeft je apotheker je naam en mutualiteitsgegevens nodig.

Spiraaltje

Voor een spiraaltje heb je altijd een voorschrift van een arts nodig. Sommige huisartsen plaatsen zelf een spiraal, andere verwijzen je door naar een gynaecoloog.

Advies

Heb je nood aan een vertrouwelijk gesprek, advies of ondersteuning? Neem dan contact op met je arts. Bespreek nadien ook samen met je arts de mogelijkheden van anticonceptie.

Meer weten?

Bronnen

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.