Wat is het?
Echinococcosis is een ziekte die wordt veroorzaakt door de lintworm Echinococcus. Deze lintworm kent verschillende varianten. De twee belangrijkste zijn de Echinococcus granulosus (hondenlintworm) en de Echinococcus multilocularis (vossenlintworm), die voorkomen bij respectievelijk de hond en de vos. Deze dieren lopen de ziekte op door het eten van besmet vlees en slachtafval. De mens is eerder een toevallige gastheer. Hij kan besmet geraken door het eten van voedsel waarop uitwerpselen van met lintworm besmette dieren zijn terechtgekomen, door te tuinieren of gelikt te worden door of het aaien van een besmette hond.
De wormen leggen hun eitjes in de darm. Daar ontwikkelen ze zich tot larven, die dan doorheen de darmwand dringen en zich vooral in de lever en de longen nestelen. Daar kapselen ze zich in en vormen een cyste, die centimeters groot kan worden.
Hoe vaak komt het voor?
Echinococcose is zeer zeldzaam. In 2018 werden er in België 14 nieuwe gevallen gerapporteerd, dit aantal ligt in lijn met de vorige jaren1.
Hoe kun je het herkennen?
Een hondenlintworm wordt vaak per toeval ontdekt (bvb. bij echografie) omdat de cysten aanvankelijk meestal geen klachten veroorzaken. Maar door hun grootte gaan ze druk zetten op het omgevende weefsel van doorgaans longen of lever. Uitzonderlijk kan zo’n cyste springen en aanleiding geven tot een shockreactie of het ophoesten van bloed.
Bij de vossenlintworm duurt het gemiddeld 5 tot 15 jaar vooraleer klachten optreden zoals buikpijn, kortademigheid of geelzucht. De infectie begint bijna altijd in de lever. Geleidelijk aan vernietigt de parasiet het hele orgaan, en tast ook de omgevende organen aan. Uitzaaiing via de bloedbaan naar andere verder afgelegen organen is mogelijk.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose wordt gesteld na het vinden van de typische cysten bij radiologisch onderzoek (echografie, foto van de longen, CT-scan, MRI-scan). Soms zijn er afweerstoffen aanwezig in het bloed. Via chirurgie of aspiratie (waarbij de cyste aangeprikt en leeggezogen wordt) kan de inhoud van een cyste worden weggehaald. Dit wordt echter weinig toegepast, omwille van het risico op verdere verspreiding van de parasiet.
Wat kun je zelf doen?
Voeder je hond nooit met rauw vlees of slachtafval, en zeker niet in een vreemd land, waar je de slachtprocedures niet kent. Hetzelfde geldt voor vlees van wild. Je hond preventief behandelen met anti-lintwormmiddelen kan nuttig zijn. Volg hiervoor het advies van de dierenarts. Was steeds goed je handen als je in contact bent geweest met honden of hondachtigen, na het tuinieren of andere grondklusjes buiten. Was wilde bosvruchten, zelfgeplukte paddestoelen en valfruit eerst grondig en kook ze indien mogelijk voor je ze opeet.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de grootte, de plaats en de structuur van de cyste. Mogelijke behandelingen zijn waakvol afwachten, chirurgische ingreep, chemotherapie en aspiratie van de cyste. Onbehandeld is een vossenlintwormbesmetting levensbedreigend.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/wormen/ik-heb-vossenlintworm
Bronnen
1 https://epidemio.wiv-isp.be/ID/diseases/Pages/Echinococcose.aspx