Wat is het?
Mensen kunnen tijdens of na een verre reis koorts krijgen. Dit betekent niet per se dat ze een (zeldzame) tropische ziekte hebben opgelopen. Alle ziekten met koorts die bij ons voorkomen, kunnen ook in andere landen opduiken.
Reizigersdiarree is veruit de belangrijkste infectie met koorts die je op reis kunt oplopen, gevolgd door luchtweginfecties.
Daarnaast kunnen ook tropische en zeldzame ziekten koorts uitlokken, en is het belangrijk om ze niet te missen. Zo is malaria de voornaamste oorzaak van koorts door tropische ziekten. De aandoening kan levensbedreigend zijn. Daarom wordt elke koortsopstoot bij een reiziger die minder dan 3 maanden voordien uit de tropen is teruggekomen, beschouwd als malaria tot het tegendeel is bewezen en er een andere oorzaak is gevonden.
Hoe vaak komt het voor?
Slechts 3% van de mensen die in tropische gebieden verbleven, maakt tijdens of na de reis een koortsepisode door. Ongeveer 39% van alle gevallen van reizigerskoorts wordt veroorzaakt door een tropische infectie, 34% door een wereldwijd voorkomende infectie1. Bij 24% kan men geen oorzaak vinden1.
Hoe kun je het herkennen?
Een normale lichaamstemperatuur varieert tussen 35,8°C en 37,5°C. Koorts heb je vanaf 38°C. Die meet je bij voorkeur met een elektronische thermometer. De temperatuur bij kinderen tot 5 jaar meet je best in de aars, ongeveer 2 cm diep. Boven de 3 jaar kun je de temperatuur ook onder de oksel meten, of boven de 5 jaar onder de tong. Oorthermometers zijn betrouwbaar, maar correct gebruik ervan is soms moeilijker.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Het moeilijkste is om de oorzaak van de koorts te achterhalen. Dikwijls is dat niet zo duidelijk. Verder onderzoek is dan nodig. De arts stelt je eerst vragen over het verloop van je reis:
- hoelang ben je op reis geweest?
- wanneer ben je teruggekomen?
- waar ben je precies geweest?
- waren je vaccinaties in orde?
- zijn er reisgenoten ziek?
- ...
Wanneer je een malariagebied hebt bezocht, wordt je bloed met spoed onderzocht op malaria. De arts zal je ook onderzoeken op andere mogelijke infecties. Een goed lichamelijk onderzoek (grondige huidinspectie), bloed-, urine- en stoelgangonderzoek behoren eveneens tot de routine. Bij luchtwegklachten kan de arts een röntgenfoto van de longen aanvragen. Kan met al deze onderzoeken geen diagnose worden gesteld, dan word je doorverwezen voor verder specialistisch onderzoek.
Wat kun je zelf doen?
Blijf in elk geval niet lopen met koorts waarvan de oorzaak niet gekend is. Koortswerende middelen zullen de ziekte alleen maar verdoezelen, maar niet oplossen. Reconstrueer zo goed mogelijk het ontstaan en verloop van je ziekte, en schrijf zo veel mogelijk op. Die informatie kan zeer waardevol zijn voor je arts. Ga ver genoeg terug in de tijd. Sommige ziektesymptomen treden pas op verschillende weken na terugkeer uit een tropisch land, en dit kan misleidend zijn.
Neem geen antibiotica op eigen houtje. Die helpen soms wel een beetje, maar het gevaar is dat ze de symptomen van de echte ziekte maskeren.
Zoals steeds is preventie uitermate belangrijk. Zorg er altijd voor dat je vaccinaties in orde zijn voor je naar het buitenland vertrekt. Neem ook stipt je antimalariapillen in daar waar de ziekte voorkomt.
Wat kan je arts doen?
Vooraleer een behandeling op te starten, zal je arts er dus alles aan doen om een juiste diagnose te stellen. Er zijn immers tientallen oorzaken van koorts, en de behandelingen verschillen meestal sterk. Je arts zal bovendien vrij snel en zo nodig een beroep doen op het advies van een specialist of van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Het is pas in uitzonderlijke gevallen, zoals bij een slechte algemene toestand of wanneer er geen diagnose wordt gevonden, dat een behandeling met een mix van verschillende antibiotica wordt opgestart. Doorgaans is hiervoor een ziekenhuisopname nodig.
Meer weten?
www.itg.be
https://www.itg.be/Files/docs/Reisgeneeskunde/ngezond.pdf
https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/klachten-en-ziekten/koorts