Wat is het?
Koorts is een abnormale verhoging van de lichaamstemperatuur. Normaal ligt die tussen de 35,8 en 37,5°C. Vanaf 38°C heb je koorts.
Ons lichaam beschikt over een soort thermostaat.
- Zodra bijvoorbeeld ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën het lichaam binnendringen, zet ons afweersysteem die thermostaat een paar graden hoger.
- Bij een hogere temperatuur groeien die ziekteverwekkers moeilijker, waardoor het lichaam zich beter kan verdedigen.
Koorts is dus meestal een goede zaak. Het is op zich geen ziekte, maar een eerste verdedigingsreactie van het lichaam.
Hoe vaak komt het voor?
Koorts komt bijna bij iedere infectie voor.
Een kleine verhoging van de temperatuur (>37,5°) kan bij kinderen ook voorkomen zonder dat er een ziekte aanwezig is, bijvoorbeeld:
- wanneer ze tandjes krijgen;
- bij zeer warm weer;
- na een zware inspanning;
- na een hevige huilbui of bij te warme kleding.
Omgekeerd is er bij sommige, zelfs ernstige, infecties soms geen koorts aanwezig. Dat kan komen doordat het natuurlijke afweersysteem niet goed werkt.
Hoe kan je het herkennen?
Koorts kan je op verschillende manieren meten:
- Een elektronische thermometer is het meest betrouwbaar.
- Bij kinderen onder de 5 jaar meet je de temperatuur het best in de aars, zo’n 2 cm diep.
- Bij baby’s kan je eventueel wat vaseline of babyolie gebruiken om de thermometer gemakkelijker in te brengen.
- Boven de 5 jaar is meting onder de tong ook betrouwbaar.
- Onder de oksel kan ook, maar dan moet de arm voldoende lang goed tegen het lichaam aangedrukt worden.
- Een oorthermometer meet de infraroodwarmtestraling van het trommelvlies.
- Hoewel betrouwbaar, is een juist gebruik soms niet eenvoudig.
- Bij baby’s is de gehoorgang meestal nog te smal.
- Bij grotere kinderen moet de gehoorgang mooi rechtgetrokken worden, zodat de oorthermometer op het trommelvlies gericht is.
- Glazen kwikthermometers worden tegenwoordig afgeraden.
- Op de eerste plaats zijn ze breekbaar.
- Daarnaast is het kwik giftig wanneer het vrijkomt.
- Voorhoofdstrips zijn erg onbetrouwbaar.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal het kind met koorts steeds volledig onderzoeken: hart en longen, neus, keel en oren, buik, aanwezigheid van huiduitslag, alertheid van het kind …
- Als de arts een oorzaak vindt voor de koorts, zal die de oorzaak zo nodig behandelen.
- Bij banale infecties zoals een verkoudheid, diarree, een oor- of keelontsteking is geen verder onderzoek nodig.
- Als de arts geen oorzaak vindt, volgt meestal een urineonderzoek en eventueel een bloedtest. Soms is ook een longfoto (RX) nodig.
Sommige symptomen wijzen mogelijk op een ernstige ziekte:
- het kind eet of drinkt niet meer;
- het kind is niet meer alert;
- het kind kreunt in plaats van te huilen;
- het bewustzijn is verminderd;
- er verschijnen puntvormige bloedingen op de huid;
- de huidplooi verliest zijn elasticiteit;
- de tong is droog;
- de ogen liggen diep.
In die gevallen kan een opname in het ziekenhuis nodig zijn.
Wat kan je zelf doen?
Bij een banale verkoudheid of diarree kan je rustig afwachten hoe de ziekte evolueert. Als de koorts niet boven de 39°C komt, vergt ze geen onmiddellijke behandeling.
Bij koortsbehandeling is de eerste keuze paracetamol. Ibuprofen is een mogelijk alternatief, maar niet altijd (bijv. niet bij windpokken/waterpokken).
- Vraag bij twijfel steeds advies aan je arts.
- De voorkeur van toediening gaat uit naar siroop.
- Met suppo’s kan de opname van het geneesmiddel in het lichaam wisselend en onvoorspelbaar zijn.
- Ze zijn wel een goed alternatief als het kind bijv. braakt en een siroop niet kan binnenhouden.
- Het doel van de behandeling is niet om de lichaamstemperatuur op een normaal niveau te krijgen.
- De verhoogde temperatuur remt immers de infectie af.
- Het is wel het doel dat het kind zich beter voelt en minder last heeft.
Zorg er steeds voor dat het kind voldoende drinkt.
- Bij een lichaamsgewicht van 10 kg is dat ongeveer 1 liter per dag.
- Vanaf 20 kg is dat 1,5 liter.
Vaak is de eetlust verminderd. Geef daarom licht verteerbaar voedsel dat het kind lekker vindt. Ook rust is aan te bevelen, aangezien activiteit de temperatuur nog kan doen toenemen.
Laat het kind in de volgende gevallen onmiddellijk onderzoeken door een arts:
- Er is koorts zonder aanwijsbare reden;
- Het kind is minder alert;
- Het kind reageert niet meer goed;
- Het kind eet of drinkt niet meer.
In die gevallen is er mogelijk een ernstige oorzaak.
Contacteer ook een arts als de baby jonger dan 3 maanden is en de temperatuur 38°C of meer bedraagt. Voor een baby tussen 3 en 6 maanden doe je dat bij een temperatuur van 39°C of meer.
Wat kan je arts doen?
Bij banale koorts zal je arts zo nodig een behandeling voorschrijven met paracetamol.
- De dosis voor kinderen is 15 mg per kg lichaamsgewicht, maximaal 4 maal per dag.
- Daarmee daalt de temperatuur met gemiddeld 1,5 graden.
Een alternatief middel is ibuprofen 5 mg per kg, 3 maal per dag. Er wordt geen aspirine gegeven omwille van de kans op ernstige bijwerkingen.
Meer weten?
https://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/koorts/