Wat is het?
Een kind kan plots ziek worden. Het is moeilijk om bij zuigelingen en jonge kinderen symptomen te interpreteren en hieruit de juiste conclusies te trekken.
Een zuigeling kan slechts enkele symptomen hebben en toch ernstig ziek zijn, terwijl een kind dat erg ziek lijkt ook iets banaals kan hebben. Hieronder beschrijven we enkele symptomen.
Koorts
We spreken van koorts vanaf 38°C gemeten in de anus.
Een kind jonger dan 3 maanden met koorts moet snel door de arts worden gezien.
Met een kind jonger dan 1 maand gaat men het best meteen naar het ziekenhuis.
Bij zeer jonge kinderen is er immers een grote kans op een algemene bacteriële infectie.
Ademnood
Een luchtweginfectie bij een zeer jong kind kan ervoor zorgen dat het in ademnood geraakt.
Een opname in een ziekenhuis is dan noodzakelijk.
Een bekende verwekker van luchtweginfecties bij kinderen is het RSV-virus. Vaak verloopt dit in epidemieën.
Tekenen van ademnood zijn een snelle ademhaling en een uitgezette borstkas. Ook sterk meeademen met de ribbenkast of de buik kan een teken zijn van ademnood. Veel zuigelingen ademen door hun neusje. Veel slijm in de neus kan dus ook aanleiding geven tot ademnood.
Het kindje zal in het ziekenhuis zuurstof krijgen. Op basis van een bloedafname en een longfoto beslist de arts wat de beste behandeling is. Hartproblemen kunnen eveneens ademnood veroorzaken.
Hoesten
Als je kind hoest, moet je vooral bedacht zijn op kinkhoest. Kinkhoest is een gevaarlijke ziekte bij zuigelingen. Het vermoeden van kinkhoest alleen volstaat om een ziekenhuisopname te regelen en een antibioticum op te starten.
Er bestaat een vaccin tegen kinkhoest, maar dat biedt geen volledige bescherming.
Aandoeningen van het centrale zenuwstelsel
Een aandoening van het centrale zenuwstelsel, bijvoorbeeld stuipen of bewustzijnsverlies, vraagt een dringende opname in het ziekenhuis. Het is belangrijk dat de luchtweg wordt opengehouden en het kind voldoende zuurstof krijgt.
Stuipen bij een kind jonger dan 6 maanden vereist altijd verder onderzoek. Voor die leeftijd komen koortsstuipen niet voor.
Epilepsie ontwikkelt zich zelden op zeer jonge leeftijd. Naast een grondig onderzoek zijn medische gegevens zoals zuurstofgebrek bij de geboorte, prematuriteit... zeer belangrijk om tot een diagnose te komen.
Ook kindermishandeling (“shaken baby”-syndroom) kan aan de basis liggen van dit soort symptomen.
Hartfalen
Tekenen van hartfalen bij een zuigeling zijn kortademigheid, zweten en vermoeidheid bij het eten, beperkte gewichtstoename, bleke kleur, vergrote lever, hartgeruis, zwakke hartslag ter hoogte van de benen, versnelde hartslag. Soms treden deze symptomen pas op na een paar weken.
Acute buikpijn (plots ontstane ernstige buikpijn)
Een baby kan niet aangeven dat hij buikpijn heeft. Daarom is het altijd nodig de buik van een zieke zuigeling te onderzoeken.
Braken komt het vaakst voor als uiting van acute buikpijn, maar is niet specifiek. Dit betekent dat braken ook voorkomt bij een heleboel andere aandoeningen.
Projectielbraken op de leeftijd van 1 maand kan wijzen op een vernauwing van de maaguitgang.
Groenachtig braaksel vraagt altijd verder onderzoek.
Bloeden uit de anus is meestal het gevolg van een anale kloof, huiduitslag of een ontsteking van het uiteinde van de darm. Dit verdwijnt doorgaans spontaan.
In meer zeldzame gevallen gaat het om een koemelkallergie, een bacteriële infectie of darminvaginatie (d.w.z. dat door instulping een deel van de darm is afgesloten).
Appendicitis komt niet voor bij zeer jonge kinderen.
Een andere reden van acute buikpijn kan een liesbreuk zijn. Een stuk van de darm kan ingekneld geraken. Dit vereist een dringende medische ingreep.
Geelzucht
Geelzucht is een gelige verkleuring van de huid en van het wit van de ogen. Geelzucht bij pasgeborenen die langer dan een week aanhoudt of optreedt nadat de baby ontslagen is uit de kraamkliniek, vereist verder onderzoek.
In de meeste gevallen gaat het om een verlenging van fysiologische of moedermelkgeelzucht. De reden is niet gekend. Houdt de geelzucht lang aan of maakt het kind een algemeen zieke indruk, dan moet hemolyse (afbraak van rode bloedcellen) uitgesloten en zo nodig snel behandeld worden.
Geelzucht die gepaard gaat met donkere urine en bleke stoelgang kan wijzen op afwijkingen van de galwegen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal eerst en vooral luisteren naar het verhaal van de ouders. Dit helpt om een juiste diagnose te stellen en onnodige onderzoeken te vermijden.
Daarna volgt een volledig klinisch onderzoek, waarbij de arts het algemeen uitzicht, de prikkelbaarheid, spiertonus, huidskleur en temperatuur zal beoordelen. Hij zal ook aan de fontanel voelen. Ten slotte onderzoekt hij het hart, de longen, buik, geslachtsdelen, keel, neus en oren.
Wat kun je zelf doen?
Wees alert voor alarmtekenen. Dat zijn:
- koorts bij een zuigeling jonger dan 3 maanden,
- moeizame ademhaling, ademnood,
- abnormale huidskleur,
- projectielbraken,
- ernstige diarree met mogelijke uitdrogingsverschijnselen (weinig plassen, wenen zonder tranen, diepliggende oogjes, als u met de vingers een huidplooitje optilt en deze even blijft ‘staan’)
- geen voedsel- en vochtinname.
Wat kan je arts doen?
Op basis van het lichamelijk onderzoek zal de arts oordelen of hij zelf een behandeling kan instellen of een doorverwijzing naar een ziekenhuis noodzakelijk is.