Chronische pancreatitis

Wat is het?

Chronische pancreatitis is een chronische ontsteking van de alvleesklier (pancreas). Ze ontstaat meestal na een reeks opeenvolgende opstoten van acute pancreatitis.

Een acute vorm van pancreasontsteking kan nog volledig genezen. Bij de chronische vorm ontstaat er daarentegen onherstelbare schade aan de pancreas.

Oorzaken

In 90% van de gevallen ligt alcoholmisbruik aan de basis. Het gaat dan om chronisch, zwaar alcoholgebruik: een 15-tal alcoholische consumpties per dag gedurende 10 tot 15 jaar.

Andere oorzaken zijn:

• galstenen;
• stofwisselingsziekten (te hoog vetgehalte in het bloed);
• erfelijke factoren;
• zeldzame auto-immuunaandoeningen waarbij het lichaam afweerstoffen vormt tegen de eigen lichaamscellen.

Chronische pancreatitis gaat gepaard met een verhoogd risico op de ontwikkeling van pancreaskanker.

Hoe vaak komt het voor?

Wereldwijd komt chronische pancreatitis naar schatting voor bij 17 à 41 personen per 100.000.¹ De cijfers tonen een geleidelijke toename van het aantal gevallen. Het alcoholgebruik is de laatste jaren echter stabiel gebleven. De stijging kan te wijten zijn aan een verhoogd aantal mensen met galstenen of betere technieken om chronische pancreatitis te diagnosticeren.

Van alle mensen met chronische pancreatitis overlijdt zo’n 15% binnen de 5 jaar.

Hoe kun je het herkennen?

De pancreas heeft 2 belangrijke functies:

• de aanmaak van spijsverteringssappen voor de vertering van voedsel en vooral van vet;
• de aanmaak van insuline, een hormoon dat een rol speelt in de vertering van suikers.

Bij 50% van de mensen met chronische pancreatitis zijn binnen de 8 jaar beide functies verstoord.

Symptomen

• Het ontstoken weefsel wordt vervangen door littekenweefsel. Dat belemmert de afvoer van pancreassap en veroorzaakt hevige pijn in de bovenbuik. Die pijn straalt vaak uit naar de rug.
• Je kunt ook last hebben van misselijkheid en braken.
• De verstoorde spijsvertering veroorzaakt vettige diarree en gewichtsverlies.
• Bij belemmering van de afvoer van gal krijg je een gele verkleuring van de huid en van het wit van de ogen (geelzucht).
• Diabetes kan ontstaan als gevolg van de verminderde aanmaak van insuline door de pancreas.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je huisarts laat een uitgebreid bloed-, stoelgang- en urineonderzoek uitvoeren. Daarnaast zal een echografie gebeuren.

Bij vermoeden van chronische pancreatitis verwijst je arts je steeds door naar een specialist voor verder onderzoek en voorstel tot behandeling.

Wat kun je zelf doen?

• Stop onmiddellijk en definitief je alcoholgebruik.
• Eet vetarme en liefst vezelarme voeding om de vettige diarree te verminderen.
• Eet meerdere kleine maaltijden en drink voldoende water.
• Heb je diabetes, volg dan strikt je dieet en behandeling op.

Wat kan je arts doen?

• Pijnstilling is een belangrijk onderdeel van de behandeling.
• Als je last hebt van vette diarree, zal je arts je ook pancreasenzymen voorschrijven. Dat zijn geneesmiddelen die de stoffen vervangen die de pancreas niet meer zelf aanmaakt, en die nodig zijn voor de spijsvertering. Deze medicatie moet je samen met de maaltijden innemen.
• Bij ernstige pijn of complicaties is soms een chirurgische ingreep nodig.
  • Via een sonde langs de mond tot in de dunne darm worden dan kleine galsteentjes uit de afvoergang verwijderd, en wordt er zo nodig een stent geplaatst. Dit is een buisje dat de afvloeiing van pancreassappen moet herstellen. Deze ingreep wordt een ERCP (Endoscopische Retrograde Cholangio- en Pancreaticografie) genoemd.
  • Soms is een zwaardere ingreep nodig, en wordt de kop van de pancreas weggenomen, of een rechtstreekse verbinding (shunt) gemaakt tussen de pancreas en de dunne darm.

Meer weten?

https://www.alvleeskliervereniging.nl/

Bronnen

https://www.ebpnet.be

¹ Lévy, P., Domínguez-Muñoz, E., Imrie, C., Löhr, M., & Maisonneuve, P. (2014). Epidemiology of chronic pancreatitis: Burden of the disease and consequences. United European Gastroenterology Journal, 2(5), 345-354.