Witte ruis is geen goede keuze voor de slaap van je baby

Brecht Moerenhout Verschenen op 03/02/2025

Door u gekozen

Een lezer stelde ons de vraag wat de wetenschap zegt over het nut van witte ruis-toestellen, die vooral bij jonge ouders populair zijn. Geluidsmachines of speciale apps op basis van witte ruis zouden kunnen helpen om baby’s sneller in slaap te krijgen. Experts waarschuwen echter dat die apparaten niet altijd onschuldig zijn. Professor Bart Vinck, audioloog aan de UGent, vergelijkt het gebruik van witte ruis op hoge volumes met ‘het drinken van een fles wijn om rustig te worden’.

Conclusie

Er is weinig bewijs dat witte ruis helpt om sneller in slaap te vallen. De mogelijke risico’s, zoals gehoorschade en negatieve gevolgen voor de ontwikkeling van het gehoor, vragen om voorzichtig gebruik van deze toestellen. Volg beter eenvoudige slaaptips, zoals het volgen van een vast ritueel, en voorzie een aangename slaapomgeving. Een goede nachtrust is belangrijk, maar dat mag nooit ten koste gaan van de gezondheid van je baby.

Lees verder »

Waar komt dit nieuws vandaan?

Een medewerker van Opgroeien, het Vlaamse agentschap dat ondersteuning biedt aan kinderen, jongeren en gezinnen, vroeg ons om uit te zoeken hoe het nu precies zit met witte ruis (of ‘white noise’) (1). Jonge ouders zetten deze apparaten urenlang aan om hun baby’s te kalmeren en beter te laten slapen. Ze baseren zich op de theorie dat witte ruis het constante, rustgevende geluid in de baarmoeder zou nabootsen, zoals de hartslag van de moeder, de bloedstroom, het vruchtwater, enzovoort.

Er verschijnen hierover geregeld artikels in de media. Zo schreef het Nieuwsblad op 6 december 2024 dat winkels die geboortecadeaus aanbieden steeds vaker witte-ruis-apparaten, zoals knuffelberen met een hartslag, verkopen (2). Witte ruis staat ook hoog in Spotify-ranglijsten, omdat jonge ouders ze urenlang herhaaldelijk afspelen om hun baby te helpen slapen.

Experts, zoals professoren Sarah Michiels (UHasselt) en Bart Vinck (UGent), wijzen erop dat er geen sterk wetenschappelijk bewijs is voor het nut ervan bij baby’s. Professor Michiels, die onderzoek doet naar oorsuizen, zegt dat witte ruis soms nuttig kan zijn als behandeling bij oorsuizen, maar alleen tijdelijk en in de beginfase. Het is enkel nuttig omdat het afleidt van het gepiep bij fel oorsuizen, zoals ook een radio doet. Professor Vinck waarschuwt voor de schadelijke effecten van langdurige blootstelling aan witte ruis omdat het de gehoorzenuwen kan overprikkelen.

Bron

(1) Lezersvraag Gezondheid en Wetenschap.
(2) Baumers K, Buekenhoudt S. ‘Witte ruis’ populairder dan ooit, vooral bij jonge ouders: “Maar dat heeft een omgekeerd effect”. Het Nieuwsblad. 6 december 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Zoals professor Vinck zegt, zijn er in onze maatschappij heel veel mensen overprikkeld. Daardoor voelen ze zich aangesproken door advertenties voor allerhande gadgets om beter te slapen. Maar veelvuldig gebruik van die toestellen is af te raden. Jezelf overdreven afschermen van geluid is geen goed idee. Dat geldt zowel voor het maskeren van geluid met witte ruis als voor het gebruik van geluidsonderdrukkende hoofdtelefoons.

Wat is witte ruis precies?

Witte ruis is een geluid dat alle hoorbare frequenties omvat in gelijke intensiteit (3). Het klinkt als een constant geruis, vergelijkbaar met de branding van de zee of het geruis van televisie of radio. Zoals professor Michiels aangeeft, bestaan er ook varianten zoals:

pink noise: lagere frequenties domineren, wat een zachtere klank oplevert;
brown noise: nog dieper en meer basgericht dan pink noise;
green noise: hierbij worden vooral de middelste geluidsfrequenties versterkt.

Sommige mensen vinden deze varianten rustgevender dan witte ruis. Toch blijft het bewijs voor het gebruik van al deze soorten ruis voor allerlei doeleinden, zoals het bevorderen van slaap, zeer beperkt en zijn de bevindingen niet eenduidig.

Is er bewijs dat ruis werkt?

De conclusies van een zeer kleine studie uit 1989 hebben wellicht bijgedragen aan het enthousiasme over witte ruis (4). De studie toonde aan dat 80% van de pasgeborenen binnen de 5 minuten in slaap viel met witte ruis, in vergelijking met 25% in de controlegroep. De studie concludeerde dat witte ruis misschien slaapbevorderend kan werken voor pasgeborenen die na een maaltijd moeite hebben om in slaap te vallen. De onderzoekers stelden echter ook dat meer en grootschaliger onderzoek nodig is om het effect van witte ruis te bestuderen.

Bovendien is deze studie oud en zeer beperkt. Daarnaast

was de observatieperiode zeer kort (5 minuten tot in slaap vallen);
was er geen verdere opvolging en waren er geen gegevens op lange termijn;
betrof het enkel pasgeborenen van 2 tot 7 dagen oud.

Het was een eerste aanzet tot verder onderzoek, waaruit we niet kunnen afleiden of witte ruis daadwerkelijk slaapbevorderend zou zijn.

Een recente grote overzichtsstudie vond geen overtuigend bewijs dat witte ruis en varianten zouden bijdragen aan een betere slaapkwaliteit (5).

Deze systematische review onderzocht 38 studies over de impact van witte ruis en vergelijkbare geluiden op slaap bij verschillende doelgroepen.
Hoewel sommige studies kleine verbeteringen in het sneller in slaap vallen of minder vaak wakker worden meldden, was de kwaliteit van het bewijs erg laag.
Er waren ook grote verschillen in hoe de studies werden uitgevoerd.

De onderzoekers besloten dat er geen wetenschappelijk bewijs is om het gebruik van witte-ruis-apparaten aan te bevelen. Bovendien waarschuwden ze dat langdurig gebruik ook nadelen kan hebben, zoals net slechtere slaap of mogelijke gehoorschade.

Risico’s

Uit een studie gepubliceerd in het International Journal of Otorhinolaryngology blijkt dat veel witte-ruis-toestellen bij gebruik op hoge volumes schadelijke geluidsniveaus kunnen bereiken, vooral wanneer ze dicht bij het kind worden geplaatst (binnen de 10 centimeter) (6).

Bij een maximale volumestand maakte 64% van de geteste apparaten geluid boven de veilige grens van 85 decibel, wat gehoorschade kan veroorzaken.
Zelfs op 30 cm afstand bereikten sommige apparaten die veiligheidsgrens.
Langdurige blootstelling van baby’s aan deze toestellen kan niet alleen leiden tot gehoorverlies, maar kan ook negatieve effecten hebben op de ontwikkeling van de hersendelen die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van geluid.
- Zo toonden dierenstudies aan dat ratten die langdurig aan witte ruis werden blootgesteld slechter presteerden in een geluidsherkenningstest.
Bovendien hebben baby’s ook een gevoeliger gehoorsysteem. Overprikkeling kan leiden tot overgevoeligheid en spanning in nek- en kaakspieren.

Praktische tips

Als je baby slecht slaapt, kan het verleidelijk zijn om toestellen te kopen die je kind (én jezelf) een betere nachtrust beloven. Omdat er geen goed wetenschappelijk bewijs is dat deze apparaten werken, kan je beter tips volgen die wél werken:

Zorg voor een vast slaapritueel met rustgevende activiteiten (zoals een zacht liedje) of wieg je baby in slaap.
Leg je baby altijd op een donkere, stille en veilige plek in een eigen bedje te slapen.
Zorg voor een comfortabele temperatuur in de kamer (ongeveer 18-20 graden Celsius).
Gebruik geen schermen en vermijd stimulerende activiteiten vlak voor het slapengaan.
Als je toch witte of andere ruis gebruikt, houd dan rekening met de veiligheid:
- Zet het toestel uit zodra je baby slaapt.
- Houd het volume laag.
- Plaats het toestel op minstens 30 cm afstand van je baby.
Vraag raad aan je (kinder)arts als je baby ondanks deze tips slaapproblemen blijft hebben.

Conclusie

Referenties

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.