Stoppen met antidepressiva vraagt minstens vier weken

Waar komt dit nieuws vandaan?

Onderzoeker en huisarts Ellen Van Leeuwen legt uit dat er minstens 4 weken tot zelfs meerdere maanden nodig zijn om met antidepressiva te stoppen. Als je de medicatie te snel afbouwt, kan je onttrekkingsverschijnselen krijgen, zoals somberheid, rusteloosheid, grieperigheid, misselijkheid en slaapproblemen (1).

De richtlijn voor de behandeling van een eerste depressie is om de medicatie nog 6 tot 12 maanden na verbetering van de symptomen te blijven gebruiken en vervolgens te stoppen. Zodra een patiënt stabiel is, is het de taak van de (huis)arts om het gesprek aan te gaan over het afbouwen en stoppen van antidepressiva. Een combinatie met psychotherapie kan helpen om met succes met antidepressiva te stoppen.

Bron

(1) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/20/langdurig-gebruik-antidepressiva-getuigenissen/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Antidepressiva zijn vaak nodig in de behandeling van een matige of ernstige depressie in combinatie met psychotherapie. Zodra de depressie onder controle is, wordt de medicatie nog 6 maanden tot ongeveer een jaar verdergezet. Vervolgens moet de medicatie worden afgebouwd volgens een afbouwschema (2). Het kan soms lastig zijn om de medicatie volledig te stoppen, omdat je tijdens het afbouwen opnieuw depressieve symptomen kan ervaren. Dat komt meestal doordat je te snel de antidepressiva afbouwt en daardoor onttrekkingsverschijnselen optreden.

Belangrijk om te weten is dat antidepressiva niet verslavend zijn.

Onderzoek toont dat de helft van de mensen die (proberen te) stoppen met antidepressiva onttrekkingsverschijnselen krijgt die soms maanden blijven aanhouden. Mogelijke ontrekkingsverschijnselen zijn:

• slaapstoornissen;
• depressieve symptomen;
• verminderde eetlust;
• angst;
• milde cognitieve problemen, bijv. geheugen- en concentratieproblemen;
• duizeligheid, draaierigheid of misselijkheid;
• trillen;
• ‘hersenschokken’, sensaties van een elektrische schok in de hersenen;
• seksuele problemen, zoals erectiestoornissen en een verminderde zin in seks (3).

Omdat onttrekkingsverschijnselen sterk lijken op depressieve symptomen, worden ze soms verward met een terugval van de depressie. Dat kan leiden tot onnodig voortzetten of herstarten van de antidepressiva.

• Onttrekkingsverschijnselen verschillen van depressieve symptomen omdat ze meestal kort (binnen enkele dagen) na het verminderen van de dosis antidepressiva ontstaan en snel verdwijnen (meestal binnen een week) als de dosis wordt verhoogd.
• De dosis moet dan opnieuw en langzamer afgebouwd worden.
• De afbouwsnelheid kan individueel verschillen.
• Om onttrekkingssverschijnselen te vermijden, wordt sterk afgeraden om abrupt te stoppen of snel af te bouwen (4, 5, 6).

Helaas bestaat er weinig wetenschappelijk onderzoek over hoe je antidepressiva het beste kan afbouwen en hoe je onttrekkingsverschijnselen kan onderscheiden van depressieve symptomen (4). Artsen gaan vaak nog uit van afbouwen in 2 tot 4 weken, maar onderzoek heeft aangetoond dat dat te snel is en bijna neerkomt op abrupt stoppen van de pillen (5). Tegenwoordig wordt veeleer uitgegaan van een afbouwperiode van minstens 1 maand (4, 5), maar een nog langzamere afbouw over meerdere maanden en naar zeer lage dosissen zou nog effectiever zijn om onttrekkingsverschijnselen te verminderen (5). Onthoud: ‘stop slow as you go low (7).’

Conclusie

Wanneer je een antidepressiva-behandeling abrupt stopzet of snel afbouwt, riskeer je onttrekkingsverschijnselen, die erg lijken op een depressie. Je denkt dan dat je hervalt en dat je de antidepressiva best nog langer kan innemen. Dat klopt niet altijd. Het afbouwen van antidepressiva moet zeer traag gebeuren, liefst over meer dan 4 weken, tot heel lage dosissen. De belangrijkste boodschap is: stop nooit op eigen houtje met antidepressiva en ‘stop slow as you go low’.

Referenties

• (2) Richtlijn EBPNet. Farmacologische behandeling van depressie, 2019. https://ebpnet.be/nl/ebsources/836?searchTerm=farmacologische%20behandeling%20van%20depressie
• (3) Davies J, Read J. A systematic review into the incidence, severity and duration of antidepressant withdrawal effects. Are guidelines evidence-based? Addict Behav 2019; 97: 111-121.
• (4) M. Finoulst, P. Vankrunkelsven. E. Van Leeuwen, T. Christiaens. Stopzetten antidepressieve behandeling roept vooral veel vragen op, 1 juni 2021.
• (5) Tapering of SSRI treatment to mitigate withdrawal symptoms. Mark Abie Horowitz, PhD Prof David Taylor, PhD. The Lancet Psychiatry, March 5, 2019.
• (6) Distinguishing relapse from antidepressant withdrawal: clinical practice and antidepressant discontinuation studies. Mark Abie Horowitz & David Taylor, April 27 2022.
• (7) Handvaten voor het afbouwen van antidepressiva. Folia Pharmacotherapeutica, Juni 2022.