In het nieuws
‘Koffie staat erom bekend een positieve impact te hebben op een kanker in het bijzonder, namelijk leverkanker’, stelt de Nederlandse voedingsexperte Ellen Kampman in Het Laatste Nieuws van 12 september 2023. ‘De kans op leverkanker daalt met 45 procent als je minimaal drie kopjes per dag drinkt.’
Factcheck
De uitspraak van Ellen Kampman over koffie en leverkanker is wetenschappelijk onderbouwd: er is een verband tussen normale koffieconsumptie en leverkanker. Die kanker komt minder vaak voor bij koffiedrinkers. Het is echter niet uitgesloten dat mensen met leverziekten minder goed koffie verdragen. Veel leverziekten verhogen het risico op leverkanker. Stellen dat 3 kopjes het risico op leverkanker verminderen, geeft de indruk dat koffie rechtstreeks gunstig is voor de lever. Dat weten we niet zeker.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
In hetzelfde artikel in Het Laatste Nieuws (1) zegt de Nederlandse voedingsexperte Ellen Kampman nog meer over koffie: ‘Je zet koffie best met een koffiefilter. Die houdt slechte vetstoffen zoals cafestol en kahweol tegen. Die stoffen zijn namelijk slecht voor het cholesterolgehalte in je bloed.’ Die boodschap namen we eerder onder de loep en is sterk overdreven (2).
Kampman stelt verder dat drie kopjes koffie per dag het risico op leverkanker verminderen. De relatie tussen koffie en leverkanker is meermaals wetenschappelijk onderzocht. In een grote recente overzichtsstudie over koffie en gezondheid lezen we dat een normale koffieconsumptie (max 3, 4 kopjes per dag, uitgezonderd in de zwangerschap) met meer gunstige dan ongunstige effecten op de gezondheid geassocieerd wordt.
- Koffiedrinkers hebben niet alleen minder vaak leverkanker, maar ook minder andere leverziekten, waaronder levercirrose en leververvetting, in vergelijking met mensen die nooit koffie drinken.
- Meerdere kopjes hebben een gunstiger effect dan 1 kopje, al blijft de literatuur daarover in het vage.
- Veel hangt natuurlijk af van de grootte van de kop, de soort koffie en de sterkte.
- Te veel koffie kan darmklachten veroorzaken.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Een paar koppen koffie, op welke manier ook klaargemaakt, heeft amper enige invloed op het cholesterolgehalte. Dat duidden we eerder. De voedingsexperte gaat daar uit de bocht.
Het overzichtsonderzoek over koffie en gezondheid, met maar liefst 201 andere overzichtsstudies, bevat voor het leeuwendeel observationeel onderzoek. Dat betekent dat verbanden kunnen gelegd worden, maar het niet noodzakelijk oorzaak-gevolgrelaties zijn. Uit het onderzoek komen een aantal gunstige effecten van koffie en kanker aan het licht. Een normale koffieconsumptie lijkt niet alleen het risico op leverkanker te verminderen, maar ook op prostaatkanker en endometriumkanker.
Een overzichtsstudie van 16 studies die specifiek keek naar de invloed van koffiedrinken op het risico op leverkanker, toont dat leverkanker 40% minder voorkomt bij personen met een normale koffieconsumptie (4). Dat gunstige effect kan ook deels te wijten zijn aan het feit dat mensen met maagdarm- en leverziekten omwille van hun ziekte minder koffie drinken doordat ze het minder goed verdragen. Sommige leverziekten verhogen het risico op leverkanker.
Conclusie
De uitspraak van Ellen Kampman over koffie en leverkanker is wetenschappelijk onderbouwd: er is een verband tussen normale koffieconsumptie en leverkanker. Die kanker komt minder vaak voor bij koffiedrinkers. Het is echter niet uitgesloten dat mensen met leverziekten minder goed koffie verdragen. Veel leverziekten verhogen het risico op leverkanker. Stellen dat 3 kopjes het risico op leverkanker verminderen, geeft de indruk dat koffie rechtstreeks gunstig is voor de lever. Dat weten we niet zeker.
Referenties
- (2) https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/doet-koffie-je-cholesterolgehalte-stijgen
- (3) R Poole, O Kennedy, P Roderick et al. Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ 2017;359:j5024
- (4) F Bravi, C Bosetti, A Tavani et al. Coffee Reduces Risk for Hepatocellular Carcinoma: An Updated Meta-analysis. Clinical gastroenterology and hepatology 2013;11:1413–1421