Wat is het?
We spreken over agressief gedrag als iemand opzettelijk schade toebrengt of probeert toe te brengen aan iemand anders die dat niet wenst.
- Iemand per ongeluk pijn doen of de persoon helpen door hem of haar pijn te doen (bijv. bij een operatie), wordt niet als agressie beschouwd.
- Om over agressie te spreken, is iemands bedoeling dus belangrijker dan de eigenlijke gevolgen.
- Agressief gedrag kan verschillende vormen van schade veroorzaken:
- fysieke schade,
- emotionele schade,
- materiële schade.
- Voorbeelden van schade bij anderen zijn:
- fysieke verwondingen;
- gevoelens van angst, onmacht of woede;
- schade aan iemands bezittingen.
Er zijn verschillende manieren waarop iemand agressief kan zijn. Niet iedereen is het erover eens wat nu wel of niet als agressie beschouwd kan worden. Ideeën over agressie veranderen in de loop van de tijd en kunnen ook verschillen van cultuur tot cultuur. Hier behandelen we hoe je kan omgaan met de volgende vormen van agressie:
- Verbale agressie:
- schelden,
- bedreigen,
- intimideren,
- roepen,
- provoceren,
- treiteren …
- Non-verbale agressie:
- dreigend kijken;
- gebaren maken of dichtbij komen staan …
- Fysieke agressie:
- slaan,
- stampen,
- krabben,
- bijten,
- knijpen,
- aanranden,
- duwen,
- trekken,
- bespuwen …
Wat stel je vast?
Fysieke agressie is door iedereen duidelijk te herkennen, maar niet altijd even duidelijk te voorspellen. Verbale en non-verbale agressie kunnen op zichzelf voorkomen, maar ook signaleren dat iemand fysiek agressief kan worden.
Bepaalde situaties vergroten de kans dat iemand agressief wordt. Het is belangrijk dat je je bewust bent van zulke omstandigheden en van signalen bij de persoon die erop wijzen dat de situatie kan escaleren. Zo kan je de persoon proberen te helpen om agressief gedrag te voorkomen.
Let op de volgende signalen:
- Zich in een situatie bevinden die de kans op agressie verhoogt: hoe meer invloeden van toepassing zijn, hoe hoger de kans op agressief gedrag.
- Duidelijke verbale en non-verbale agressie
- Objecten beschadigen:
- met voorwerpen gooien;
- met de deur slaan;
- spullen vernielen …
- Eerder agressief gedrag
- Blijk geven van uitgesproken negatieve gevoelens (frustratie, machteloosheid, angst …)
- Andere veranderingen in gedrag en voorkomen:
- lang en intens staren naar iemand;
- anders praten: luider, trillend;
- sarcasme;
- opmerkelijk meer of sneller bewegen, rusteloos en opgewonden overkomen;
- gespannen houding;
- andere tekenen van onrust: rood worden, zweten, snel ademhalen …
Aanbeveling
Bijstaan en ondersteunen
- Zorg voor de veiligheid van jezelf en anderen.
- Neem een veilige afstand als je je direct bedreigd voelt of de situatie escaleert.
- Schakel hulp van anderen in. Vermijd om helemaal alleen te zijn met iemand die mogelijk agressief wordt.
- Neem een open houding aan: wees je bewust van je eigen lichaamstaal.
- Wees zelfzeker, maar ontspannen. Kruis bijvoorbeeld je armen niet en ga niet recht voor de persoon staan.
- Ga het gesprek aan en blijf rustig.
- Wees rustig en voorspelbaar in spreken en bewegen.
- Praat helder en duidelijk.
- Luister zonder te oordelen.
- Bied steun en toon medeleven.
- Zoek samen naar oplossingen.
Begeleiden naar professionele en andere hulp
- Moedig de stap naar professionele hulpverlening aan als iemand regelmatig agressief wordt.
- Wil de persoon niet geholpen worden? Wees dan geduldig, maar geef niet op.
- Raadpleeg zelf professionele hulp als je je bedreigd voelt of de persoon fysiek agressief wordt.
- Contacteer de hulpdiensten (112) als er iemand ernstig gewond is of kan raken.
- Contacteer anders de politie (101).
Meer informatie
Lees ook de gedetailleerde tips van het Rode Kruis in het boek 'Luister! Eerste hulp bij psychische problemen' van Rode Kruis-Vlaanderen.
