Wat is het?
Het volwassen brein is omsloten door een starre schedel. Bij verhoogde druk in de schedel zijn er dus geen uitzetmogelijkheden. Eerst neemt het volume van het hersenvocht af en vervolgens komt de bloedvoorziening van de hersenen in het gedrang.
Een acute, snel opkomende drukverhoging (binnen een paar uur) kan levensbedreigend zijn: de hersenen raken ingeklemd, het bewustzijn vermindert en de persoon kan uiteindelijk in coma geraken.
Een acuut verhoogde druk in de schedel kan veroorzaakt worden door:
- een hersenbloeding;
- een hersenvliesontsteking;
- een zwelling van de hersenen door verschillende oorzaken.
Bij een minder snel opkomende (progressieve) drukverhoging verloopt het proces trager, bijv. over enkele dagen of maanden, en zijn de symptomen meer sluipend van aard.
Een progressieve drukverhoging in de schedel kan veroorzaakt worden door:
- een chronische bloeding net onder het buitenste hersenvlies (chronisch subduraal hematoom);
- een hersenabces (ettercollectie);
- een hersentumor;
- een verstoring van de circulatie van het hersenvocht.
Een val op het hoofd kan een traumatische bloeding in de hersenvliezen met zich meebrengen. Zeker bij ouderen, die vaker bloedverdunners nemen, veroorzaakt een langzaam uitbreidende hersenbloeding na een val vaak verwardheid en progressief verminderde alertheid.
Andere oorzaken van verhoogde druk, zoals een hersenabces of hersentumor, komen veel minder voor.
Hoe kan je het herkennen?
De persoon klaagt van hoofdpijn, misselijkheid en braken (vooral ‘s ochtends).
Meestal treden ook geheugenproblemen, traagheid en slaperigheid op.
Evenwichts- en gezichtsstoornissen komen ook voor.
Als deze symptomen snel optreden, kan de persoon ook verlamd raken, een epileptische aanval doormaken of in coma terechtkomen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij vermoeden van verhoogde druk in de schedel zal de arts je bevragen over enkele risicofactoren en het ziektebeeld, en je vervolgens grondig onderzoeken.
Bepaalde neurologische reflexen worden getest, zoals de pupilreflex.
Bij vermoeden van een hersenletsel zal verder beeldvormend onderzoek worden uitgevoerd, zoals een CT-scan van de hersenen.
Wat kan je zelf doen?
Na een traumatische val moet men de persoon in kwestie in de gaten houden.
Wanneer een kind op het hoofd valt, moeten de ouders in de eerste 24 uur na de val het kind om de paar uur wekken en nagaan of het nog op een normale manier reageert, bijv. op eenvoudige vragen zoals de naam van het kind.
Ook bij ouderen moet de omgeving na een traumatische val extra waakzaam zijn.
Bij bewustzijnsvermindering, braken of enige twijfel moet men een arts raadplegen.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de specifieke oorzaak.
Soms moet men met spoed naar het ziekenhuis gebracht worden.
Na een val op het hoofd met tekenen van mogelijk verhoogde schedeldruk wordt men in het ziekenhuis gehouden ter observatie. Belangrijke parameters, zoals bloeddruk en zuurstofgraad, worden dan stelselmatig gecontroleerd.
In uitzonderlijke acute en levensbedreigende situaties moet de druk op de hersenen snel verlicht worden om verdere hersenschade te voorkomen. Hiervoor maakt een ervaren chirurg een opening in de schedel.