Wat is het?
Onder oogletsels verstaan we elke opzettelijke (vuistslag) of door ongeval (vreemd voorwerp, irriterende stof, schaafwonde...) veroorzaakte schade aan het oog zelf of aan het ooglid.
Kinderen veroorzaken nogal eens oogletsels met scherpe voorwerpen (vingernagels, pijltjes, projectielen van een katapult...).
Een blauw oog en snijwonden zijn de meest voorkomende letsels van het ooglid.
Hoe kun je het herkennen?
Veranderingen van het zicht zijn steeds een alarmteken: blindheid, wazig zicht en dubbelzien kunnen het gevolg zijn van een ernstig oogletsel. Ook vervorming van de pupil wijst in die richting.
Letsel aan het ooglid
In geval van een bloeduitstorting wordt het ooglid blauw en zwelt het op. Met het oog zelf en het zicht is er meestal niets mis.
Heb je een snijwonde, dan moet je controleren of de wonde naar binnen doorloopt over de oogrand heen. Een wonde die doorloopt in de oogkas is dikwijls ernstiger, omdat ze gepaard kan gaan met andere oogletsels.
Letsel aan het oog zelf
Een bloeding in het bindvlies herken je aan een rode vlek in het wit van het oog. Doorgaans zijn er geen andere klachten.
Een vreemd voorwerp kun je meestal gewoon zien zitten. Als het met kracht in het oog is terechtgekomen (bvb. bij slijpen van of slag met een hamer op steen), kan het zijn dat de oogbol doorboord is. Dit gaat vaak gepaard met een ernstige bloeding en vervorming van de pupil (druppelvormig).
Een bijtende stof in het oog veroorzaakt roodheid, pijn, overvloedig tranen en lichtschuwheid. Je verdraagt dan geen fel licht meer.
Pijnlijke, branderige ogen en lichtschuwheid kunnen ook ontstaan na overmatige blootstelling van het oog aan UV-straling, bijvoorbeeld na de zonnebank.
Bij een slag op het oog (vuist, bal…) kunnen zowel de oogkas, het ooglid als het oog zelf beschadigd geraken.
Vermindering van de oogbeweeglijkheid, veranderingen van de pupil en dubbelzien wijzen steeds op een ernstig letsel (bvb. breuk van de oogkas, scheurtjes in het binnenste oogweefsel).
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal vragen wat er precies is gebeurd, en het oog en zicht zeer grondig onderzoeken.
Bij de minste twijfel zal hij je doorverwijzen naar de oogarts. Die zal nagaan of je zicht normaal is. Met een oftalmoscoop kijkt hij binnen in het oog om te zien of er inwendige bloedingen en letsels van het netvlies zijn.
Oppervlakkige verwondingen aan de oogbol worden zichtbaar na het indruppelen van fluoresceïne.
Bij vermoeden van een oogkasbreuk worden röntgenfoto’s gemaakt.
Wat kun je zelf doen?
Op een blauw oog kun je koude kompressen of een ijspack leggen.
Een stofje in het oog kun je proberen weg te halen met de punt van een zakdoek.
Een irriterende of bijtende stof in het oog spoel je gedurende 10 minuten weg met veel water of een fysiologische zoutoplossing. Je kunt je oog onder de lopende kraan houden of je oog open in een kom water dompelen. Noteer de naam van het product.
Gebruik geen oogzalf of -druppels zonder het oog eerst te laten nakijken.
Dek, bij verwondingen aan het ooglid of het oog zelf, het oog af met een steriel verband en ga naar je arts.
Pijnlijke en branderige ogen na overmatige blootstelling aan UV-licht verdwijnen meestal spontaan binnen 24 uur.
Wat kan je arts doen?
Kleinere letsels (blauw oog, lichte kneuzing, kleine oppervlakkige wondjes aan ooglid, vreemd voorwerp, oppervlakkige bloeding van het oogbindvlies en lichte chemische verbranding) kunnen door de huisarts worden behandeld. Hij controleert het letsel meestal na 1 dag, zeker wanneer de klachten onvoldoende beteren.
Hij zal een vreemd voorwerp onder lokale verdoving verwijderen of wondjes hechten.
Kleine bloedingen verdwijnen vanzelf en hoeven niet behandeld te worden. Om infectie te voorkomen, schrijft de arts vaak een antibiotische oogzalf of -druppels voor.
Voor de behandelingen van verwondingen tot voorbij de ooglidrand of de binnenste ooghoek, diepe letsels, ernstige kneuzingen, verbrandingen of etsingen (zuur, kalk of loog), breuken van de oogkas en van letsels die gepaard gaan met stoornissen van het zicht, word je doorverwezen naar de oogarts.
Meer weten?
- http://www.oogartsen.nl/oogartsen/het_oog/ongevallen_oogletsels_trauma/
- http://www.rodekruis.nl/eerste-hulp/wat-te-doen-bij/oogletsel
- https://www.thuisarts.nl/oogkneuzing
- https://www.thuisarts.nl/vuiltje-of-splinter-in-oog
- https://www.thuisarts.nl/oogontsteking/ik-heb-bijtende-stof-in-mijn-oog