Wat is het?
Sommige huidaandoeningen zijn zo typisch dat je arts ze in één oogopslag kan herkennen, of alleszins een sterk vermoeden heeft van de diagnose. Dit wordt een dermatologische ‘spotdiagnose’ genoemd. De arts stelt je enkele vragen en bekijkt het huidletsel. In eerste instantie zijn geen technische onderzoeken nodig.
Voorbeelden van spotdiagnosen zijn sommige vormen van eczeem, huidinfecties zoals acne, en sommige goedaardige gezwellen zoals wratten. Meestal kan de arts dan ook meteen een behandeling voorstellen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal je gedetailleerd bevragen over het ontstaan en de evolutie van het huidletsel:
- Komen er gelijkaardige aandoeningen voor bij familieleden?
- Heb je allergieën (voeding, cosmetica, …)?
- Heb je contact met bepaalde stoffen op het werk (bijv. lijm, kleurstoffen, …)?
- Heb je contact met bepaalde stoffen in je vrije tijd (bijv. verf)?
Daarna zal je arts een zorgvuldig onderzoek uitvoeren, met niet alleen aandacht voor het letsel zelf, maar ook voor de haren, nagels, handpalmen, voetzolen en geslachtsorganen.
Bij twijfel of ter bevestiging van de diagnose zal je arts soms toch bijkomend onderzoek verrichten, zoals een bloedonderzoek, allergietesten, een biopsie (onderzoek van een stukje huid uit het letsel), het kweken van een bacterie of schimmel, …
Enkele veel voorkomende dermatologische spotdiagnosen
Roos (berg) bij baby’s is meestal geen ziekte, maar te wijten aan een overtollige talgproductie. Op de hoofdhuid, in de haren, zit een ophoping van huidvet en schilfertjes.
Roos bij volwassenen kan te wijten zijn aan overtollige talgproductie, zoals bij het zogenaamde seborroïsch eczeem. Het kan ook veroorzaakt zijn door een allergie, een bacterie of een schimmel. Typisch zijn de schilfertjes op de hoofdhuid en de slapen. Het komt ook voor bij klassiek eczeem en psoriasis. In het laatste geval zijn er rode, goed begrensde huidveranderingen, bedekt met dikke schilfers. Typische plekken zijn de strekzijde van de knieën en de ellebogen, en de hoofdhuid.
Atopisch of erfelijk eczeem komt typisch voor bij personen gekend met allergie of met allergie in de familie. Bij zuigelingen en jonge kinderen zijn vooral de wangen, voorhoofd, elleboogplooien en knieplooien aangetast. Bij volwassenen zijn eerder de elleboog- en knieplooien symmetrisch aangetast. Een jeukende huiduitslag kan ook optreden rond de ogen.
Irritatief contacteczeem ontstaat door uitdroging en contact met detergentia in het dagelijks leven (water, zeep, afwasmiddel, ...) of door een rechtstreekse schadelijke inwerking van giftige stoffen zoals oplosmiddelen, cosmetica e.d.
Cheilitis angularis zijn natte mondhoeken die ontsteken door de voortdurende vochtigheid en uiteindelijk een kloof vormen. Tandproblemen kunnen het veroorzaken, maar ook diabetes. Bij cheilitis simplex ontstaan er droge, gebarsten lippen.
Huidaandoeningen ter hoogte van de handpalmen zijn meestal een of andere vorm van eczeem of allergie. Het kan een teken zijn van een beroepsziekte. Letsels beperkt tot één hand kunnen veroorzaakt zijn door een schimmelinfectie.
Een myxoid cyste is een bolletje dicht bij de nagel of op het gewrichtje van de top van de vinger of de teen. Het kan huidskleurig of glanzend doorschijnend zijn, met binnenin een slijmachtige vloeistof. Meestal veroorzaakt het niet veel klachten. Als er door de druk toch klachten ontstaan, kan de cyste aangeprikt en leeggezogen worden door je arts.
Hyperkeratose is een verdikking van de huid door abnormale hoornvorming. Het ziet eruit als eelt en veroorzaakt meestal geen klachten, hoewel er soms kloven kunnen ontstaan. Het komt voor aan de handpalmen en de voetzolen, en is familiaal gebonden.
Uitslag in de lies is meestal afkomstig van een infectie door bacteriën, schimmels of gisten. Het zijn rode en soms jeukende en nattende plekken. Het komt vaker voor bij personen met diabetes en obesitas.
Netelroos (urticaria) zijn rode kwaddels op de huid die van tijd tot tijd van plaats verspringen. In de loop van het proces worden de rode plekken licht verheven en kunnen deze wat samenvloeien. Netelroos is erg jeukend van aard.
Schimmelinfecties komen het meest voor ter hoogte van de voeten (tussen de tenen) en de nagels. Ter hoogte van de nagels zal er een gelige verdikking ontstaan. Je arts kan eventueel huidschilfers van de nagel schrapen voor verder onderzoek.
Gewone voetzoolwratten kunnen alleen voorkomen of in groepjes. Soms ontstaat er extra eelt op de wrat of wordt ze zo groot dat ze pijnlijk wordt. Ze kan ook doorgroeien onder de nagel.
Gewone moedervlekken (‘geboortevlekken’) zijn niet grillig van vorm en hebben een gelijke bruine kleur. Als er veranderingen optreden qua vorm en kleur, of als de moedervlek begint te jeuken en/of te bloeden, moet er verder onderzoek gebeuren. De evolutie van een gewone moedervlek naar een kwaadaardige huidtumor of melanoom moet immers uitgesloten worden.
Meer weten?
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/eczeem.htm
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/psoriasis.htm
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/hoofdroos.htm
- https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/mtxt/mucoid-cyste-digital-mucous-cyst.htm
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/urticaria.htm
- https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/moedervlekken.htm
- https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/mtxt/Mycosen.htm