Wat is het en hoe kan je het herkennen?
Uitslag op de voeten komt vaak voor:
- Vaak ziet de uitslag rood en jeukt het.
- Soms kan het ook schilferen en zijn er bultjes, blaasjes, zweertjes of kloven te zien.
- De uitslag kan alleen voorkomen op je voeten, maar evengoed op andere plaatsen op je lichaam.
Oorzaak
Uitslag op de voeten heeft heel wat mogelijke oorzaken:
- een slechte doorbloeding;
- een huidaandoening;
- een infectie.
Op basis van het uitzicht van de uitslag is het soms moeilijk om te weten over welk soort probleem het gaat.
We geven hieronder een korte beschrijving van de symptomen en oorzaken van de meest voorkomende vormen van uitslag op de voeten.
Slechte doorbloeding
Aandoening | Symptomen | Oorzaak |
letsels en wondjes aan de voet bij mensen met diabetes | diabetes:
| |
spatadereczeem (stasedermatitis of hypostatisch eczeem) |
|
Huidaandoeningen
Vaak voorkomende huidaandoeningen op de voeten zijn:
Aandoening | Symptomen | Oorzaak |
(pijnlijke) blaasjes gevuld met vocht of bloed |
| |
droge voetzool |
|
|
eczeem |
Vaak komt het ook voor op andere plaatsen. |
|
eelt |
| druk en belasting van de voet, door bijv.:
|
|
| |
palmoplantaire pustulose | puistjes die plotseling verschijnen op de voetzolen |
|
piëzogene papels |
|
|
rode, droge, jeukende vlekken in plaques met witte schilfers op beide voetzolen Vaak komt het ook voor op de handpalmen en de hoofdhuid. |
| |
wintervoeten | pijnlijke of jeukende blauwrode zwelling | koude omgevingstemperatuur |
blaasjeseczeem (dyshidrotisch of acrovesiculeus eczeem) | kleine, soms fel jeukende blaasjes op de voetzool
|
|
ontkleurde, melkwitte vlekken | vernietiging van pigmentcellen |
Huidinfecties
Uitslag op de voeten kan ook een gevolg zijn van een infectie:
Aandoening | Symptomen | Oorzaak |
| bacterie: streptokok of stafylokok niet besmettelijk | |
bacterie: streptokok niet zo besmettelijk | ||
| bacterie (stafylokok) of gist (candida) zeer besmettelijk | |
pitted keratolysis | typische putjes op de voetzolen (meestal waar eeltlaag dik is) | bacteriën, in vochtige en warme omgeving niet besmettelijk |
| parasiet: schurftmijt zeer besmettelijk via huidcontact | |
voetschimmel of zwemmerseczeem (tinea pedis) |
| schimmel (ringworm), in vochtige en warme omgeving weinig besmettelijk |
| virus: humaan papillomavirus (HPV) besmettelijk via huidcontact | |
hand-voet-mondziekte |
| virus: Coxsackie- of enterovirus zeer besmettelijk via direct contact of via speeksel (druppels) |
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Meestal kan je arts de diagnose op zicht stellen, zoals voetschimmels. Bij bepaalde vormen van uitslag is dat moeilijker. Dat komt omdat veel huidaandoeningen op elkaar lijken. In dat geval stelt je arts je vragen en onderzoekt hij de letsels nauwkeurig.
Bevraging
Als je arts meer wil weten over je klachten en de evolutie van de letsels, stelt hij je volgende vragen:
- Is de uitslag plots begonnen of is het al lang aanwezig?
- Jeukt de uitslag?
- Is het pijnlijk?
- Neemt de uitslag toe?
- Verdwijnt het om daarna terug te komen?
- Heb je de indruk dat bepaalde zaken de uitslag uitlokken?
- Heb je dezelfde uitslag ook op andere plekken op je lichaam?
- Ben je allergisch voor parfums, cosmetica of producten om je huid te verzorgen?
- Heb je last van spataders?
- Heb je familieleden met gelijkaardige huidproblemen?
- Lijd je aan diabetes?
- Heb je meer last nadat je schoenen of sokken hebt gedragen?
- Heb je nog andere klachten?
Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek bekijkt je arts:
- de letsels op je voeten;
- de rest van je huid, je haren en nagels;
- de exacte plaats van de uitslag;
- of de uitslag is afgelijnd;
- of er schilfers, blaren, wondjes en/of zweertjes zijn.
Lijd je aan diabetes? Dan controleert je arts je voeten minstens een keer per jaar grondig. Hij kijkt dan vooral na of je:
- voldoende gevoel hebt in je voeten;
- last hebt van een slechte doorbloeding;
- misvormingen hebt van je voet.
Als je arts een afwijking vaststelt, dan zal hij je van nabij opvolgen.
Bijkomend onderzoek
Als de diagnose na de bevraging en het lichamelijk onderzoek nog niet duidelijk is, kan je arts bijkomend onderzoek aanvragen, zoals:
- een bloedonderzoek om:
- het suikergehalte in je bloed te controleren (als hij diabetes vermoedt);
- na te gaan of een allergie of een infectie de uitslag kan veroorzaakt hebben.
- een huidtest om (contact)allergieën op te sporen;
- een microscopisch onderzoek van wat schraapsel van de uitslag;
- een kweek van vocht of etter uit de uitslag, om te zien of bacteriën of schimmels de oorzaak kunnen zijn.
Vermoedt je arts een meer zeldzame huidaandoening? Dan neemt hij een biopsie.
Is de diagnose niet zeker? Dan verwijst je arts je door naar een huidspecialist (dermatoloog).
Wat kan je zelf doen?
Probeer uitlokkende factoren te vermijden. Volg daarom het best volgende adviezen:
- Vermijd contact met:
- stoffen/textiel waarvoor je allergisch bent;
- irriterende stoffen zoals parfums, deodoranten en huidverzorgingsproducten.
- Vermijd krabben.
- Dat verergert de letsels.
- Knip je nagels kort.
- Verzorg je voeten goed.
- Droog je voeten en de huid tussen je tenen steeds goed af na een bad of douche.
- Draag dagelijks propere sokken.
- Heb je last van kloven?
- Gebruik dan een zalf op basis van ureum.
- Vraag daarvoor raad aan je apotheker.
- Heb je eelt?
- Dat kan je afschrapen met een voetvijl of puimsteen.
- Beweeg voldoende.
- Dat bevordert de doorbloeding.
- Moet je langdurig rechtstaan? Probeer dan regelmatig korte eindjes te stappen.
- Heb je last van vochtophop
ing in je benen (oedeem)? Leg je voeten dan regelmatig wat omhoog.
Lijd je aan diabetes? Raadpleeg dan de maatregelen in onze patiëntenrichtlijn over de behandeling van een diabetische voet.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de diagnose:
- Is de uitslag op je voet(en) het gevolg van een infectie door een bacterie (erysipelas, cellulitis) of een schimmel (zwemmerseczeem)? Dan start je arts een behandeling met een antibioticum of met een antischimmelmiddel.
- Crèmes op basis van cortisone helpen bij jeuk, eczeem, psoriasis en palmoplantaire pustulose.
- De voorkeur gaat naar een crème met een matig tot sterke concentratie aan cortisone.
- Die mag je maar kort gebruiken. Cortisone maakt de huid immers dunner en brozer.
- Uitzonderlijk kan je arts medicijnen in tabletvorm voorschrijven, bijvoorbeeld bij een zeer uitgebreide schimmelinfectie.
- Elastische windels of kousen helpen om bij slechte doorbloeding de vochtophoping te verminderen.
- Bij eelt en kloven helpt een behandeling met salicylzuur- of ureumzalf om de verdikking te verminderen.
- Lijd je aan diabetes? Dan controleert je arts regelmatig je voeten, en behandelt ze indien nodig.
Meer weten?
- https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/
- https://nvdv.nl/patienten
- https://www.thuisarts.nl/
- http://www.huidziekten.nl
Consulteer onze uitgebreide richtlijnen over de afzonderlijke huidaandoeningen:
- diabetische voet
- blaren
- allergisch contacteczeem
- irriterend contacteczeem
- atopisch eczeem
- jicht
- psoriasis
- vitiligo
- cellulitis (infectie van de onderhuid)
- erysipelas (wondroos)
- paronychium of fijt (infectie van de nagelrand)
- schurft
- schimmelinfecties
- wratten
- makkelijk herkenbare huidaandoeningen