Wat is het probleem?
Tijdens de zwangerschap kan hoge bloeddruk of hypertensie een teken zijn van zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie. Deze gevaarlijke aandoening gaat gepaard met aanzienlijke risico's voor zowel moeder als kind.
De oorzaak zou liggen in een minder goede werking van de moederkoek (placenta).
Het risico is groter bij moeders die al voor de zwangerschap een hoge bloeddruk hadden, bij zwangerschappen onder de 20 jaar of boven de 40 jaar, in geval van overgewicht, van meerlingenzwangerschap, bij reeds bestaande ziekten van de bloedvaten en de nieren en bij diabetes.
Hoe vaak komt het voor?
Hoge bloeddruk komt voor bij 6 tot 8% van alle zwangere vrouwen.
Hoe kun je het herkennen?
Onder zwangerschapshypertensie verstaan we een bloeddruk hoger dan 14 over 9 na de 20e zwangerschapsweek. Dit betekent dat de druk van het bloed in de slagaders tijdens de samentrekking van de hartspier hoger is dan 140 mm kwikdruk, en tijdens de ontspanningsfase hoger dan 90 mm kwikdruk.
In combinatie met het verschijnen van bepaalde eiwitten (albumine) in de urine, kan dit wijzen op (pre-)eclampsie. De aandoening is niet altijd gemakkelijk te herkennen.
Mogelijke klachten zijn uitgesproken vochtopstapeling in het aangezicht, handen en voeten, ernstige hoofdpijn, gezichtsstoornissen zoals vliegjes in het gezichtsveld, dubbelzien of het zien van lichtflitsen, hevige buikpijn, gevoel van onwel zijn, en verminderde activiteit van de baby in de buik.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij elke controle tijdens je zwangerschap zal de arts je bloeddruk meten, je gewicht controleren en de urine onderzoeken op aanwezigheid van eiwitten. De combinatie van hoge bloeddruk en meer dan 0,5 gram eiwit in de urine bevestigt de diagnose.
Wat kun je zelf doen?
Nogal wat mensen hebben een hogere bloeddruk, alleen al omdat ze bij de dokter zijn. Dit noemen we wittejashypertensie. Daarom kan het nuttig zijn om zelf thuis je bloeddruk te controleren.
De bloeddruk moet gemeten worden met een gevalideerde bloeddrukmeter (vraag dit aan je arts) met de manchet aan de bovenarm. De meting gebeurt na minstens 15 minuten rust, voor inname van je medicatie en best onder ideale omstandigheden (als je 4 uur niet gegeten hebt). Je mag het laatste halfuur ook geen cafeïnehoudende dranken (koffie) meer gedronken hebben noch gerookt hebben. Dit doet de bloeddruk stijgen.
Bij een normale zwangerschap is er doorgaans een lichte daling van de bloeddruk. Iedere stijging moet daarom nauwkeurig opgevolgd worden.
Ga bij een druk hoger dan 14 over 9 naar je arts.
Probeer de gewichtstoename tijdens je zwangerschap onder controle te houden. Eet ook zo weinig mogelijk zout.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de ernst van de bloeddrukverhoging.
Bij matige bloeddrukstijging zijn rust en zoutbeperking aangewezen. Volstaat dit niet, dan wordt verwezen naar de gynaecoloog voor bloeddrukverlagende medicatie. Maar hiermee mag de bloeddruk ook niet te snel dalen. Te sterke daling vermindert de bloeddoorstroming van de moederkoek, en dat is niet veilig voor de baby.
Bij ernstige gevallen is opname in het ziekenhuis noodzakelijk. Daar wordt de bloeddruk geregeld, en stellen de artsen reeds bestaande ziekten, zoals diabetes en nierziekten, beter op punt.
Het doel van de behandeling van pre-eclampsie is steeds om gevaarlijke complicaties zoals stuipen en stollingsstoornissen bij de moeder, en vroeg- of doodgeboorte bij de baby, te voorkomen.
Dikwijls wordt de bevalling vroegtijdig ingeleid, of is een keizersnede nodig.
Na de bevalling herstelt de moeder meestal volledig. Na een zestal weken volgt nog een grondig onderzoek om nog ongekende, behandelbare onderliggende aandoeningen op te sporen.