Wat is het?
Het gaat om goedaardige afwijkingen ter hoogte van de tong die nooit evolueren naar kwaadaardige letsels. Dat zijn de landkaarttong, de harige of zwarte tong, de gegroefde tong, de ruitvormige tongontsteking en de tongvarices:
- de juiste oorzaak van de landkaarttong is onbekend. Er bestaat wel een verband met stress, astma, psoriasis, aanleg tot eczeem, astma, allergie, en met het reitersyndroom (gelijktijdige ontsteking van de plasbuis, de gewrichten en de ogen). De aandoening komt vaak voor in combinatie met groeven in de tong.
- de harige tong ontstaat door overgroei en gebrekkige afschilfering van bepaalde papillen van de tong. Dit heeft meestal geen specifieke oorzaak, maar kan voorkomen na gebruik van antibiotica, corticosteroïden, bepaalde mondspoelingen, na radiotherapie of in geval van roken en slechte mondhygiëne.
- de ruitvormige tongontsteking werd vroeger beschouwd als een aangeboren afwijking; tegenwoordig denkt men eerder aan een chronische schimmelinfectie.
- tongvarices zijn uitgezette aders op de tong.
Hoe kan je het herkennen?
De meeste van deze tongaandoeningen geven doorgaans geen klachten. Soms is er een branderig gevoel bv. na het eten van citrusvruchten, het nuttigen van alcohol, tabak, specerijen of in geval van een bijkomende infectie.
Bij de landkaarttong verplaatst de ontsteking zich en zie je onregelmatige rode letsels op het tongoppervlak. Ze zijn vaak omgeven door een lichtgele rand en kunnen van vorm veranderen, soms zelfs dagelijks. Ze kunnen ook elders in de mond voorkomen.
Bij de harige of zwarte tong is het tongoppervlak bedekt met wit, lichtbruin of donkerbruin ‘haar’.
In geval van de gegroefde tong verdelen slijmvliesgroeven het tongoppervlak in meerdere delen. De tong is roder dan normaal. Zo’n 20% van de mensen met landkaarttong heeft ook groeven. Deze kunnen infecties veroorzaken en klachten geven.
De ruitvormige tongontsteking herken je aan een rood, ruitvormig of ovaal letsel met een glad oppervlak op het middelste en voorste deel van de tong.
Tongvarices zijn spataders aan de onderkant van de tong.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt deze diagnosen meestal louter op basis van het uitzicht van het letsel. Bij twijfel kan hij een staalafname overwegen voor verder onderzoek in het labo.
Wat kan je zelf doen?
Contacteer je huisarts als je je zorgen maakt. Voor bijna al deze aandoeningen is een goede mondhygiëne zeer belangrijk. Vermijd roken, let goed op met bepaalde medicatie en volg de aanwijzingen van je arts steeds goed op. Reinig de tong eventueel met een tandenborstel of een tongschraper.
Wat kan je arts doen?
Het zijn allemaal goedaardige aandoeningen die geen behandeling vereisen, tenzij ze klachten geven. In dat geval kan een proefbehandeling met een antischimmelzalf de klachten van branderigheid verminderen. Bij de landkaarttong wordt soms een cortisonezalf voorgeschreven.