Wat is het?
Onder mond- en tongbranden verstaan we een branderig gevoel ter hoogte van het mondslijmvlies en/of de tong. Vaak gaat dit gepaard met pijn aan de tong.
Oorzaken
Een specifieke oorzaak wordt dikwijls niet gevonden. Zowel plaatselijke als algemene factoren kunnen een rol spelen, evenals psychiatrische aandoeningen:
- plaatselijke factoren:
- tandproblemen zoals tandsteen, tandbederf (cariës), problemen met kunstgebit, allergie voor tandheelkundige materialen;
- kaakafwijkingen waarbij boven- en ondertanden niet goed op elkaar aansluiten;
- mondtumoren;
- ontsteking door virussen of schimmels (aften);
- voedingsgewoonten: te warme of sterk gekruide voeding;
- roken;
- overmatig alcoholgebruik;
- bijwerkingen van geneesmiddelen;
- overdreven gebruik van mondspoelmiddelen;
- droge mond, bij mondademhaling, bepaalde medicatie, aandoeningen van de speekselklieren, tijdens de zwangerschap of menopauze.
- algemene factoren: mond- en tongbranden kunnen een onderdeel zijn van een onderliggende aandoening zoals:
- diabetes;
- ziekte van Sjögren;
- ijzer- of vitamine B12-tekort;
- bloedziekten zoals bloedarmoede of leukemie;
- huidziekten zoals lichen planus;
- neurologische oorzaken zoals zenuwpijnen of multiple sclerose.
- psychiatrische factoren: mentale stoornissen zoals depressie, angst en psychose kunnen gepaard gaan met mondbranden en pijn in het aangezicht.
Hoe vaak komt het voor?
Mondsymptomen komen vooral voor bij volwassenen tussen 40 en 70 jaar, en vijf keer meer bij vrouwen van middelbare leeftijd dan bij anderen.
Een op 2 personen met een kunstgebit heeft last van mondontstekingen.
Hoe kun je het herkennen?
De voornaamste symptomen zijn:
- een branderig gevoel en/of pijn in de mond en aan de tong;
- droge mond;
- klachten ter hoogte van een tandprothese;
- smaakstoornissen.
Deze klachten zijn het hevigst ’s avonds, en zijn afhankelijk van de oorzaak van de pijn:
- Bij rokers zie je soms kleine rode stippen in de mond, door ontsteking van kleine speekselklieren, en een rode streepvormige zone in het midden van de tong.
- Overdreven gebruik van mondwater irriteert het mondslijmvlies. Dit uit zich in kleine rode vlekken in de mond, die dagelijks van plaats veranderen.
- Een droge mond is te wijten aan te weinig speeksel. Hierdoor wordt de tong droog en voelt die leerachtig aan.
- Het gebit kan overmatig tandsteen of tandbederf vertonen.
- In geval van een ontsteking door een kunstgebit heb je last van roodheid en pijn van het mondslijmvlies onder de prothese. Doorgaans is er dan ook sprake van een bijhorende schimmelinfectie met witte vlekjes op het tandvlees. Soms zijn ook de mondhoeken aangetast.
- Pijn langs één kant en op een vaste plaats, vooral aan de zijkant van de tong, kan een teken zijn van een beginnende kwaadaardige tumor.
Is een onderliggende aandoening de oorzaak van de klachten, dan heb je uiteraard ook de symptomen van die ziekte.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bevraging
Je arts zal je eerst vragen stellen over je leefgewoonten: roken, eten van pikante voeding, gebruik van alcohol en mondwater, aanwezigheid van een tandprothese, reeds bestaande aandoeningen en inname van medicatie.
Onderzoeken
- De arts zal je mond, tong, tanden en keel onderzoeken. Vaak volstaat dit om tot een diagnose te komen.
- Soms is een bloedonderzoek nodig om een onderliggende oorzaak te vinden.
- Bij letsels die verdacht zijn voor een tumor wordt een biopsie genomen. Hierbij wordt een stukje weefsel weggenomen en onderzocht in het labo.
Wat kun je zelf doen?
Zorg voor een gezonde levensstijl:
- Stop met roken.
- Matig je alcoholgebruik.
- Vermijd stress.
- Pas zo nodig je voeding aan: vermijd erg heet en sterk gekruid voedsel.
- Laat tijdig je tanden controleren, en gebruik tandpasta zonder natriumlaurylsulfaat.
Vaak verdwijnen klachten van tong- en mondbranden spontaan, maar soms kan het enkele jaren duren.
Wat kan je arts doen?
De arts zal op zoek gaan naar een onderliggende oorzaak.
- Als je een tekort hebt, kunnen ijzer- en vitaminesupplementen helpen.
- Soms zal de arts je aanraden om je tandprothese te laten vervangen bij de tandarts.
- Afwijkingen aan het bot onder het tandvlees (de tandkam) vergen soms een ingreep door de kaakchirurg.
- Bij vermoeden van een tumor verwijst je arts je door naar een specialist.
- Bestaande aandoeningen die kunnen gepaard gaan met mond- en tongbranden zullen op punt gesteld worden.
- In sommige gevallen kan een psychiatrische evaluatie aangewezen zijn.
Meer weten?
https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/tongbranden-mondbranden-glossodynie.htm