Hoe vaak komt het voor en hoe kan je het herkennen?
Depressie is een stemmingsstoornis waarbij een sombere stemming en verlies van interesse of plezier in bijna alle activiteiten op de voorgrond staan. Soms komt depressie samen met 1 of meerdere andere psychiatrische stoornissen voor, zoals middelenmisbruik (10% tot 30%), angststoornissen (50%) en persoonlijkheidsstoornissen (50%).
Depressie en middelenmisbruik
Middelenmisbruik, vaak alcohol, kan zowel optreden vóór de eigenlijke depressie zich ontwikkelt als tijdens een depressieve episode. Bij vrouwen wordt de depressie vaker voorafgegaan door middelenmisbruik. Bij mannen wordt het eerder gezien eens de depressie zich manifesteert. Middelenmisbruik verhoogt het risico op zelfdoding.
Depressie en angststoornissen
Onder angststoornissen worden vaak paniekstoornissen en algemene angststoornissen gezien. Ook specifieke fobieën, zoals pleinvrees en achtervolgingswanen, komen voor.
Depressie en persoonlijkheidsstoornissen
In geval van een persoonlijkheidsstoornis denk je anders en reageer je op een andere manier op gevoelens dan een doorsnee persoon. Borderline persoonlijkheidsstoornissen worden gekenmerkt door o.a. heftige stemmingswisselingen met moeilijke impulscontrole, een laag zelfbeeld met verlatingsangst, neiging tot zelfverwonding, …
Dubbele depressie
Bij ongeveer 10% tot 20% wordt een depressie voorafgegaan door een langdurige periode van somberheid. Een dubbele depressie geeft een slechtere prognose voor volledig herstel.
Winterdepressie of seizoensgebonden affectieve stoornis
Een winterdepressie is een (terugkerende) depressieve stoornis die vooral tijdens de herfst en de winter optreedt. Affectieve stoornissen zijn stoornissen van de emoties en van het gevoelsleven, bijvoorbeeld in de relatie tot de partner, de kinderen, de vrienden, … Daarnaast zijn er vaak atypische symptomen aanwezig, zoals extra nood aan slaap, vermoeidheid overdag, toegenomen eetlust en gewichtstoename.
Wat kan je zelf doen?
Psychiatrische stoornissen raken niet vanzelf opgelost. Er is professionele begeleiding nodig, naast steun van je omgeving. Blijf er dus niet mee rondlopen, maar zoek hulp. Heb je last van somberheid en herken je jezelf in de beschreven symptomen, praat er dan over met je naasten en/of stap naar een hulpverlener. Je huisarts zal je begeleiden in de zoektocht naar de juiste hulpverlener en behandeling.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de gelijktijdig aanwezige aandoening. Depressie heeft een invloed op deze begeleidende psychiatrische aandoeningen, en omgekeerd. Dit bemoeilijkt vaak de behandeling en verhoogt het risico op vermindering van functionele mogelijkheden in het dagelijks leven. Een behandeling die beide stoornissen tegelijk aanpakt is daarom nodig.
Depressie en middelenmisbruik
Bij middelenmisbruik zal naast de klassieke antidepressiva een gerichte ontwenningstherapie noodzakelijk zijn. Het plots stoppen van alcohol kan (gevaarlijke) ontwenningssymptomen veroorzaken, zoals hartkloppingen. Daarom wordt soms gekozen voor een opname in een gespecialiseerde dienst.
Depressie en angststoornissen
Antidepressiva zijn effectief, zowel voor depressie als voor de meeste angststoornissen (met uitzondering van specifieke fobieën). Soms worden ook antipsychotica gebruikt, met name bij symptomen van algemene angststoornissen, posttraumatische stressstoornis en obsessieve compulsieve stoornissen (die gepaard gaan met dwanggedachten en -handelingen). Het is meestal nuttig om naast de behandeling met medicatie ook psychotherapie op te starten. Je arts zal je hiervoor doorverwijzen naar een psycholoog.
Depressie en persoonlijkheidsstoornissen
Ook hier wordt vaak gebruik gemaakt van antidepressiva. De psychotherapie die hier wordt opgestart, kan verschillende jaren duren.
Dubbele depressie
De behandeling is vergelijkbaar met die van een gewone depressie, maar er wordt speciale aandacht besteed aan restverschijnselen en aan een goede opvolging.
Winterdepressie of seizoensgebonden affectieve stoornis
Je arts kan lichttherapie voorschrijven. Hierbij word je blootgesteld aan fel licht met een bepaalde golflengte, meer bepaald groen/blauw/geel licht.
Meer weten?
- https://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/borderline
- https://www.thuisarts.nl/angststoornis/ik-heb-gegeneraliseerde-angststoornis