Baarmoederhalskanker

Laatst aangepast op 14/01/2025

Wat is baarmoederhalskanker?

Baarmoederhalskanker ontstaat wanneer cellen in de baarmoederhals zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en een kwaadaardig gezwel (een tumor) vormen. Dat gezwel bevindt zich meestal op de overgang tussen de baarmoederhals en de vaginawand.

Lees verder onder de afbeelding

Oorzaak

De oorzaak van baarmoederhalskanker is meestal een besmetting met het humaan papillomavirus (HPV):

Er bestaan een 100-tal varianten van het humaan papillomavirus. Daarvan kunnen slechts enkele kanker veroorzaken.
Je kan besmet raken met het HPV-virus door seksueel contact.
De meeste HPV-infecties genezen vanzelf.
- Als dat niet gebeurt, spreken we van een chronische infectie.
- Zo’n infectie kan vele jaren later baarmoederhalskanker veroorzaken.
- Daarom is het belangrijk om je vroegtijdig te laten screenen via een uitstrijkje.

Heb je geen baarmoeder meer, of ben je nooit seksueel actief geweest? Dan loop je geen risico op baarmoederhalskanker.

Ontwikkeling

Baarmoederhalskanker ontwikkelt zich heel langzaam en doorloopt een aantal voorstadia:

Er ontstaan afwijkende cellen.
- Dat kunnen de voorlopers van kankercellen zijn.
In één op de drie gevallen worden de cellen kwaadaardig.
- Dan ontwikkelt er zich een echte kanker.
- Dat kan jaren duren.

Hoe vaak komt baarmoederhalskanker voor?

In België maakt baarmoederhalskanker 1% uit van alle nieuwe kankers die bij volwassen vrouwen worden vastgesteld.

Baarmoederhalskanker komt vooral voor bij vrouwen van middelbare leeftijd.

Hoe kan je baarmoederhalskanker herkennen?

Vaak hebben vrouwen jarenlang geen klachten. Daarom is het belangrijk om een uitstrijkje te laten nemen. Zo kan baarmoederhalskanker vroegtijdig opgespoord worden.

Het meest voorkomende symptoom is vaginaal bloedverlies:

tussen de menstruaties door;
in de menopauze;
tijdens of na seksueel contact.

Hoe stelt je arts baarmoederhalskanker vast?

Op basis van een uitstrijkje

Worden er tijdens je uitstrijkje ernstig afwijkende cellen gevonden? Dan word je verder onderzocht: er gebeurt een colposcopie en soms een biopsie (zie hieronder).

Op basis van je klachten

Als je klachten hebt, zal je arts vragen stellen en verschillende onderzoeken doen om de oorzaak te achterhalen. Bijvoorbeeld een urinetest, bloedtest of speculumonderzoek. Bij een speculumonderzoek plaatst je arts een speculum (‘eendenbek’) om je vagina en baarmoederhals te bekijken.

Als je arts vermoedt dat je baarmoederhalskanker hebt, volgt er een colposcopie en soms ook een biopsie (zie hieronder).

Colposcopie en biopsie

Bij een colposcopie kijkt de gynaecoloog met een speciale microscoop (colposcoop) naar je baarmoederhals.

Zijn er afwijkingen te zien? Dan wordt een stukje weefsel weggenomen om in het labo te onderzoeken. Dat heet een biopsie.

Verdere onderzoeken

Als blijkt dat je baarmoederhalskanker hebt, volgen er verschillende onderzoeken om te kijken hoe ver de kanker zich heeft verspreid. Bijvoorbeeld een bloedonderzoek, een röntgenfoto van de longen, een CT-scan, een MRI-scan of een PET-CT-scan.

Wat kan je zelf doen?

Symptomen? Ga naar de dokter

Ga altijd naar de dokter als je een van de volgende symptomen hebt, ook als je regelmatig een uitstrijkje laat nemen:

vaginaal bloedverlies:
- tussen de menstruaties door;
- tijdens de menopauze;
- tijdens of na seksueel contact;
ongewone afscheiding uit je vagina.

Vaccinatie

Er bestaan twee vaccins tegen de gevaarlijkste types van HPV.

Het HPV-vaccin Gardasil 9:

is gratis voor meisjes en jongens in het eerste jaar secundair onderwijs;
biedt minstens 14 jaar bescherming;
wordt aangeboden door het CLB;
is vooral geschikt voor wie nog niet seksueel actief is.

Uitstrijkje (preventieve screening)

Laat elke drie of vijf jaar een uitstrijkje afnemen.
Ook na vaccinatie blijft een uitstrijkje absoluut noodzakelijk. Besmetting kan je immers niet helemaal voorkomen.

Condoom

Een condoom biedt geen volledige bescherming tegen HPV, maar verlaagt de kans op besmetting met 70%. Het is dus zeker zinvol, ook om je tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) te beschermen.

Let op: je kan ook zonder penetratie besmet raken met het virus: door huidcontact in de buurt van de vagina of penis.

Gezonde levensstijl

Een gezonde levensstijl kan je risico op kanker verlagen:

Rook je? Probeer dan te stoppen.
Drink niet te veel alcohol.
Eet gezond.
Beweeg voldoende.

Zoek steun

Kreeg je de diagnose van baarmoederhalskanker? Weet dan dat je er niet alleen voor staat:

Zoek steun bij mensen om je heen. Dat is zowel voor jezelf als voor je naasten erg belangrijk.
Contact met lotgenoten kan ook waardevol zijn. Zij kunnen je tips en inspiratie geven om met de moeilijke diagnose om te gaan.
Je kan er ook over praten met je zorgverlener.

Wat kan je arts of zorgverlener doen?

Behandeling

De behandeling van baarmoederhalskanker is voor iedereen anders. De opties hangen af van:

de omvang van de tumor;
de plaats waar de tumor zit;
of er uitzaaiingen zijn;
je algemene gezondheidstoestand.

Kleine baarmoederhalskankers kunnen bijna altijd worden genezen met een operatie:

Meestal wordt maar een klein deel van de baarmoederhals weggehaald.
Soms worden ook nabijgelegen klieren (lymfeklieren) verwijderd.
Als de kanker meer verspreid is, kan het nodig zijn om de baarmoeder en eventueel andere organen weg te halen.

Soms heb je na de operatie chemotherapie of bestraling (of een combinatie van beide) nodig. Bij chemotherapie krijg je geneesmiddelen die kankercellen vernietigen of hun groei remmen, waardoor ze uiteindelijk afsterven. Bij bestraling of radiotherapie worden kankercellen bestraald met radioactieve stralen.

Als je baarmoeder behouden kan blijven, kan je normaal nog zwanger worden. Chemotherapie kan de vruchtbaarheid wel aantasten. Daarom kan je ervoor kiezen om je eicellen voor de behandeling in te vriezen.

Als een operatie niet mogelijk is of de baarmoederhalskanker uitgezaaid is, stelt je arts meestal chemotherapie of bestraling voor (of een combinatie van beide). De kans op genezing is helaas heel klein, maar de behandeling kan wel helpen om de symptomen te verlichten.

Kans op genezing

De kans op genezing hangt onder andere af van het stadium waarin de ziekte ontdekt is. Bij baarmoederhalskanker liggen de cijfers vrij hoog: de meeste mensen genezen door de behandeling.

Als je baarmoederhalskanker hebt gehad, word je goed opgevolgd om te controleren of de kanker niet terugkomt.

Teamwerk

Vaak heb je meerdere zorgverleners die je samen begeleiden, zoals een oncologisch verpleegkundige, een gynaecoloog, je huisarts, een psycholoog en een seksuoloog.

Kanker heeft een grote impact op je leven en hoe je je voelt. Heb je nood aan psychologische begeleiding? Klik dan hier voor meer informatie.

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.