Wat zijn aambeien?
Aambeien, ook hemorroïden of speen genoemd, zijn opgezwollen en uitgezakte stukjes weefsel in of rond de anus.
Ze ontstaan vaak door hard persen, bijvoorbeeld bij verstopping, harde stoelgang, een bevalling of bij langdurig hoesten.
Aambeien zijn onschuldig, maar kunnen wel vervelend zijn. Vaak verdwijnen ze vanzelf, maar keren de klachten ook weer terug.
In sommige gevallen vormt zich een bloedklonter in de aambei en krijgt die geen bloed meer. Dat leidt tot een (heel) pijnlijke trombose.
Hoe vaak komen aambeien voor?
Aambeien komen heel vaak voor. Ongeveer 30% van de volwassenen heeft er ooit last van.1
Hoe kan je aambeien herkennen?
Het belangrijkste teken van aambeien is bloedverlies. Meestal zie je alleen wat bloed op het toiletpapier na de ontlasting of in je slip. Soms druipt het bloed in de toiletpot na de ontlasting.
Ook jeuk of een ongemakkelijk gevoel rond de anus komt voor.
Naargelang de ernst van de aambeien onderscheiden we vier graden:
- Graad 1: er is alleen een beginnende uitzakking van de weefsels, die uitwendig niet zichtbaar is.
- Graad 2: de aambeien worden zichtbaar bij het persen, maar verdwijnen weer bij ontspannen.
- Graad 3: de aambeien puilen naar buiten, maar je kunt ze terugduwen met de vinger.
- Graad 4: je kunt de aambeien niet meer terugduwen; ze zijn continu uitwendig zichtbaar.
Bij een trombose heb je zeer veel pijn rond de anus. Zitten kan onmogelijk zijn. Er zit een harde, donkerrode zwelling langs de anus.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De meeste artsen doen eerst een eenvoudige inspectie: Zijn aan de buitenkant aambeien te zien? Is er geen andere oorzaak voor de klachten? Tijdens het onderzoek word je gevraagd om te persen.
Daarna volgt een inwendig onderzoek. Met de vinger voelt de arts of er aambeien zijn aan de binnenkant van de anus. De arts kan tegelijk nagaan of er aan de uitgang van de endeldarm geen gezwellen zijn. Bij mannen kan de arts ook de prostaat onderzoeken.
Soms bekijkt de arts de binnenkant van de anus met een korte metalen staaf. Bij twijfel zal je arts je altijd doorverwijzen voor een kijkonderzoek van de dikke darm (colonoscopie).
Wat kan je zelf doen?
Het is van groot belang om je stoelgang mals te houden:
- Eet gevarieerd.
- Zorg dat je genoeg vezels binnenkrijgt: eet veel groenten en fruit, vooral rauwkost.
- Drink voldoende.
- Beweeg voldoende.
Ook goede toiletgewoonten zijn belangrijk om verstopping te voorkomen:
- Ga meteen naar het toilet zodra je aandrang voelt.
- Neem je tijd om naar het toilet te gaan, maar blijf ook niet te lang zitten.
- Train je darmen door op een vast moment naar het toilet te gaan.
Consulteer zeker je arts als je ouder bent dan 50 jaar en voor het eerst rood bloedverlies hebt. Vooral bloed vermengd met stoelgang is een alarmsignaal. Dat kan het eerste teken zijn van een darmgezwel.
Wat kan je arts doen?
Aambeien die geen last geven, hoef je niet te laten behandelen.
Storende aambeien worden op verschillende manieren aangepakt:
- Soms is het voldoende om een crème aan te brengen.
- De aambeien kunnen met een rubberbandje worden afgebonden. Dat doet de huisarts of specialist (gastro-enteroloog). Na een week vallen de afgeknelde aambeien af.
- Soms wordt er een vloeistof in de aambei gespoten, waardoor ze verschrompelt (sclerotherapie).
- Grotere aambeien die uit de aars puilen kunnen via een kleine ingreep weggesneden worden.
- Een bloedklonter wordt onder plaatselijke verdoving verwijderd.
Heb je de tips hierboven toegepast, maar blijf je last hebben van verstopping? Dan kan je arts een laxeermiddel voorschrijven.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/aambeien/ik-heb-last-van-aambeien
Bronnen
1 Aanpak van Hemorroïden. BMJ Best Practice. 2008.