Wat is anale pijn?
Pijn in de zone van de aars of anale pijn is een veelvoorkomend symptoom. Mensen wachten soms lange tijd om er een arts voor te raadplegen, uit angst en schaamte voor het onderzoek.
Anale pijn wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een goedaardige aandoening. De twee meest frequente oorzaken zijn kloven en aambeien.
Een anale kloof (fissuur) is een scheurtje in het slijmvlies van de anus dat meestal ontstaat door de passage van harde stoelgang. Er ontstaat vaak een verkramping (spasme) van de sluitspier tijdens of na de ontlasting, wat uiteraard zeer pijnlijk is bij elke stoelgangpassage.
Aambeien (speen, hemorroïden) zijn verwijdingen en uitzakkingen van de bloedvaten in en rond de anus.
Andere mogelijke oorzaken van anale pijn zijn een abces, darmontsteking, tumor, fistel of prolaps. In het laatste geval stulpt een stukje darm langs de aars naar buiten.
Hoe kan je anale pijn herkennen?
Pijn aan de anus kan enkel aanwezig zijn bij de stoelgang, maar ook continu voelbaar zijn. Je kan last hebben van andere klachten, zoals jeuk, bloedverlies, diarree, de drang om stoelgang te maken, stoelgangverlies of krampen.
De pijn kan heel plots ontstaan of na verloop van tijd. Als er sprake is van een abces, kan je ook koorts hebben. Bij chronische diarree of kanker treedt dikwijls gewichtsverlies op.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal eerst een aantal vragen stellen over de pijn en de gerelateerde symptomen en daarna een onderzoek uitvoeren. Dat gebeurt ofwel in zijligging met de knieën opgetrokken, ofwel in zithouding op de handen en knieën. Ontspan je zo goed mogelijk; zo kan de arts je het beste onderzoeken.
Je arts zal eerst kijken of de oorzaak van de pijn uitwendig zichtbaar is, zoals bij kloven of aambeien. Nadien zal je arts, als de pijn dat toelaat, een PPA (palpatio per anum) uitvoeren. Hij of zij onderzoekt dan het laatste stukje dikke darm door een vinger in te brengen.
Als de arts dat nodig acht, zal hij of zij een anoscopie uitvoeren. Dat is een inwendig kijkonderzoek van de anus.
Wat kan je zelf doen?
Drink genoeg, kies voor vezelrijke voeding, neem tijd om naar het toilet te gaan en beweeg voldoende om een vlotte stoelgangpassage te garanderen. Dat kan in veel gevallen het ontstaan van een anale aandoening voorkomen. Als er toch pijn optreedt, raadpleeg je best een arts om de juiste diagnose te stellen.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
De behandeling van anale pijn hangt af van de oorzaak. Bij ernstige klachten zal in de meeste gevallen een ingreep noodzakelijk zijn. Lokale behandeling met zalfjes of medicatie is zelden voldoende. Een uitzondering zijn aarskloven. Daarvoor kan je wel een zalf gebruiken die de sluitspier helpt ontspannen.
Zalven voor aambeien verminderen de last, maar genezen ze niet. Probeer bij aambeien vooral je stoelgang mals te houden.
Bij overmatige spanning in de sluitspier kan spierontspannende medicatie of een oefenprogramma bij de kinesist helpen.