Wat is het?
Onder anaal bloedverlies verstaan we vers, lopend of gestold rood bloedverlies uit de aars. Het wordt ook rectaal bloedverlies genoemd. Het rectum is het laatste stuk van de dikke darm, dat rechtstreeks aansluit op de anus of aars.
Anaal bloedverlies is niet hetzelfde als melena, waarbij de stoelgang zwart kleurt door een bloeding hoger in het maagdarmkanaal. Deze stoelgang stinkt en is erg plakkerig. Melena moet je altijd ernstig nemen.
Oorzaken van anaal bloedverlies
- aambeien;
- Aambeien (hemorroïden) zijn een soort uitpuilende kussentjes aan de sluitspier.
- Door het persen kunnen in het slijmvlies kleine scheurtjes ontstaan, waardoor de aambeien gaan bloeden. Dan kan er helderrood bloed in het toilet druppelen.
- Aambeien zijn op zich pijnloos, tenzij er zich een bloedklonter (trombose) heeft gevormd. Ze kunnen wel jeuk veroorzaken.
- Aambeien komen vaker voor bij personen met constipatie.
- Na verloop van tijd kunnen aambeien naar buiten uitpuilen (prolaps).
- een aarskloof;
- Een aarskloof (anale fissuur) komt vooral voor op jonge en middelbare leeftijd.
- De eerste symptomen zijn pijn en een branderig gevoel bij ontlasting. De pijn kan tot 2 uur duren.
- Vaak zit er bij het afvegen wat helder rood bloed op het toiletpapier.
- divertikels;
- Divertikels zijn kleine, zakvormige uitstulpingen van de darmwand naar de buikholte toe die kunnen bloeden. Het bloed is afkomstig van een slagadertje aan de rand van het divertikel.
- Omdat de druk in een slagader vrij hoog is, kan het bloeden overvloedig en langdurig zijn. Het bloed kan op de stoelgang zitten of ermee vermengd zijn. Deze langdurige (soms onopvallende) bloedingen kunnen op termijn leiden tot bloedarmoede, met bleekheid en abnormale vermoeidheid als gevolg.
- Divertikels zijn een vaak voorkomende oorzaak van anaal bloedverlies bij ouderen.
- darmgezwellen;
- Darmgezwellen kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn.
- Het meest voorkomende goedaardige gezwel is de poliep. Het is een kleine, steelvormige aangroei aan de binnenkant van de darm. Door wrijving van de passerende stoelgang kunnen licht bloedende slijmvliesletsels ontstaan.
- Ook kwaadaardige gezwellen (darmkanker) kunnen aanleiding geven tot anaal bloedverlies. In dat geval heb je vaak ook andere klachten: verandering van het stoelgangpatroon, gewichtsverlies en buikpijn. Het bloed zit vaak in de ontlasting gemengd. Deze tumoren komen vooral voor bij personen boven de 50 jaar en bij personen met een naast familielid waarbij darmkanker werd ontdekt voor de leeftijd van 70 jaar.
- ontstekingsziekten van de darm;
- Bij ontstekingsziekten van de darm zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa is het slijmvlies aan de binnenkant van de darm op verschillende plaatsen aangetast: het wordt zeer broos en bloedt bij de minste wrijving door de passerende stoelgang.
- Je hebt ook andere klachten zoals diarree, gewichtsverlies en buikpijn.
- infecties door bacteriën en virussen;
- Ook infecties kunnen bloederige diarree veroorzaken.
- De symptomen zijn hier eerder beperkt en houden slechts zolang aan als de infectie duurt.
- kleine bloedvatmisvormingen (angiodysplasieën);
- Deze kunnen, vooral bij ouderen, soms ernstige anale bloedingen veroorzaken.
- ischemische colitis.
- Dit is een vorm van darmontsteking die veroorzaakt wordt door een slechte lokale bloedsomloop.
- Deze darmontsteking komt bijna uitsluitend voor bij oudere mensen na een chirurgische ingreep in de buikholte.
Hoe vaak komt het voor?
Jaarlijks verliest 20% van de bevolking bloed langs de aars.1 Amper 5 op 1.000 personen gaan met het probleem naar hun huisarts. Mensen die weten dat ze aambeien of kloven hebben, maken zich doorgaans geen zorgen om wat bloed op het toiletpapier.
De frequentie van de oorzaken van anaal bloedverlies is de volgende:
- aambeien: 16-35%;
- aarskloven: 5-9%;
- goedaardige poliepen: 2-12%;
- darmkanker: 7%;
- chronische ontstekingsziekte van de darm: 5%;
- divertikels: 1%.
In 30 tot 40% van de gevallen blijft de oorzaak van anaal bloedverlies onbekend.
Hoe kun je het herkennen?
Je verliest rood lopend bloed of gestold (klonters) bloed langs de aars. Soms zie je alleen wat rood bloed op het toiletpapier, maar het bloed kan ook in de wc-pot druppelen, op de stoelgang zitten of ermee vermengd zijn.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bevraging en onderzoek door de huisarts
De arts bevraagt uitgebreid de aard en het verloop van het bloedverlies. Verder peilt hij naar andere klachten en evt. darmziekten in je familie.
Om de oorzaak te achterhalen, onderzoekt de arts de aars lokaal om na te gaan of er aambeien, aarskloven of fistelopeningen aanwezig zijn. Daarna verricht hij met de vinger een inwendig onderzoek (rectaal toucher). Eventueel kan hij met een kleine metalen buis de binnenkant van het rectum (laatste stuk van de dikke darm) beter bekijken.
Als de arts een ontsteking van het darmslijmvlies vermoedt, dan gebeurt er ook een bloedonderzoek en een kweek van de stoelgang.
Onderzoek door de specialist
Als de arts geen duidelijke oorzaak vindt, dan verwijst hij je door naar een specialist in maagdarmziekten (gastro-enteroloog). Ook personen ouder dan 50 jaar of personen met symptomen die kunnen wijzen op darmkanker zal de arts doorverwijzen.
De specialist voert een kijkonderzoek van het rectum (rectoscopie) of van de volledige dikke darm (colonoscopie) uit. Als hij letsels vaststelt, neemt hij meestal een stukje weefsel (biopsie) af voor microscopisch onderzoek.
Ook wanneer een stoelgangtest in het kader van het bevolkingsonderzoek voor dikkedarmkanker bloed aantoont, laat je het best een darmonderzoek uitvoeren.
Wat kun je zelf doen?
In de meeste gevallen kun je anaal bloedverlies perfect verhelpen. De meeste oorzaken ervan zijn onschuldig.
- Als je anaal bloedverlies hebt van onbekende oorsprong, contacteer dan steeds je huisarts.
- Als je overvloedig bloedverlies langs de aarts hebt, ga dan naar de spoedgevallendienst van het ziekenhuis. Door het bloedverlies kun je op korte tijd immers bloedarmoede krijgen. Dat kan een weerslag hebben op andere lichaamsfuncties, zoals bloeddruk en hartwerking.
- Als je last hebt van aambeien of kloven, zorg dan voor een zachte stoelgang: eet meer vezelrijke voeding, zoals groenten en fruit. Constipatie kan de klachten namelijk doen toenemen.
Wat kan je arts doen?
De arts probeert eerst de oorzaak van het anaal bloedverlies te achterhalen.
Behandeling
Voor aambeien en kloven hebben geneesmiddelen een beperkt nut. Vaak herstellen deze aandoeningen vanzelf, soms kan de arts een zalf voorschrijven.
In elk geval moet je proberen constipatie vermijden. De huisarts kan je een middel voorschrijven dat de stoelgang zachter maakt.
Hij kan ook een rubberen bandje plaatsen rond een bloedende aambei, of een injectie toedienen zodat de aders verschrompelen. In ernstige gevallen kan een operatie worden overwogen.
Verdere onderzoeken
Als de arts uitwendig geen oorzaak vindt, dan gebeurt in de regel een kijkonderzoek van de dikke darm (colonoscopie) door een specialist.
- Als deze arts tijdens dit onderzoek in de darm bloedende poliepen aantreft, dan neemt hij deze onmiddellijk weg voor onderzoek op kwaadaardigheid.
- Divertikels laat hij ongemoeid, behalve in geval van abcesvorming. Als er veel divertikels aanwezig zijn die veel last veroorzaken, wordt een stuk dikke darm weggenomen.
Als het darmslijmvlies ontstoken is en de specialist een tumor vermoedt, dan wordt een biopsie genomen om de diagnose te bevestigen. De behandeling van deze aandoeningen gebeurt in samenspraak met de specialist.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/bloedverlies-uit-anus/ik-heb-last-van-bloedverlies-uit-anus