In het nieuws
Heeft een schadelijke mix aan ingrediënten in populaire energiedrankjes een gevaarlijk effect op onze bloedvaten? Met die vraag houden onderzoekers zich al jaren bezig.
Factcheck
Deze kleine studie stelde een vrijwel onmiddellijke vernauwing van de bloedvaten vast bij jonge, gezonde studenten na inname van een energiedrank. De uiteindelijke effecten hiervan op het hart zijn niet bekend. Er is meer onderzoek nodig om definitieve besluiten te trekken.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Op enkele jaren tijd zijn energiedrankjes zoals Red Bull en Monster immens populair geworden. Maar er lijkt stilaan een einde te komen aan het glorietijdperk van de oppeppende drankjes. Wetenschappelijke studies rapporteren immers volop nefaste gevolgen voor de gezondheid. Een recente studie toonde aan dat één energiedrankje de bloedvaten vernauwt op slechts 90 minuten tijd. Dat zou enorm nadelig kunnen zijn voor het hart.
Deze studie onderzocht het effect van een blikje energiedrank van 700 ml op de bloedvaten bij 44 gezonde, niet-rokende geneeskundestudenten (1). De onderzoekers maten de diameter van de bloedvaten voor, onmiddellijk na en 90 minuten na de inname van de energiedrank. Na 90 minuten was die diameter heel wat kleiner dan voordien. Dit belemmert de bloeddoorstroming en kan de bloeddruk verhogen. Gelijkaardige onderzoeken bij kleine groepen proefpersonen leverden dezelfde resultaten op (2). Of het negatieve effect op de bloedvaten te wijten is aan cafeïne, taurine, suiker of een van de andere ingrediënten, kan deze studie niet bepalen.
Bron
(1) https://consumer.healthday.com/vitamins-and-nutrition-information-27/caffeine-health-news-89/a-single-energy-drink-might-harm-blood-vessels-study-739313.html, (2) Consumption of energy beverage is associated with attenuation of arterial endothelial flow-mediated dilatation. Higgins JP, Yang B, et.al. World Journal of Cardiology. 2017 February 26; 9(2): 162-166
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De aangehaalde studies gingen de onmiddellijke effecten na van energiedrank met cafeïne als ‘werkzaam element’. In een blikje van 250 ml zit ongeveer 80 mg cafeïne, te vergelijken met een gemiddelde kop koffie van 125 ml. Veel mensen drinken koffie om wakker te blijven. Energiedranken maken ook dankbaar gebruik van die eigenschap van cafeïne, al voelt lang niet iedereen zich wakkerder na een kop koffie of een blikje energiedrank. De gevoeligheid kan sterk verschillen en vaak treedt er gewenning op. Je hebt met andere woorden steeds meer cafeïne nodig voor hetzelfde effect. In grote hoeveelheden kan cafeïne echter schadelijk zijn, zowel voor jongeren als voor volwassenen.
De Belgische Hoge Gezondheidsraad raadt aan om per dag maximum 5,7 mg/kg cafeïne in te nemen (met een maximum van 400 mg). Voor een persoon van 60 kg is dit 342 mg per dag, omgerekend ongeveer 4 koppen koffie van 80 mg cafeïne. Dit maximum bereik je vrij snel als je cafeïnehoudende dranken combineert. Voor kinderen wordt een maximale grens gesteld van 2,5 mg/kg/dag. Een kind van 30 kg overschrijdt zijn norm al na 2 blikjes cola (light). Te veel cafeïne in het bloed kan leiden tot gedragsstoornissen en angstgevoelens. Andere mogelijke gevolgen zijn hartkloppingen, hoofdpijn, bevingen, slapeloosheid, … Verder leidt veel cafeïne ook tot kenmerken die op verslaving lijken. Een van de duidelijkste daarvan zijn afkickverschijnselen zoals hoofdpijn, vermoeidheid, … wanneer het gebruik van cafeïnerijke dranken wordt verminderd of stopgezet.
Naast cafeïne zitten er ongeveer 5 klontjes suiker in een blikje energiedrank van 250 ml, wat voor een snelle ‘energieboost’ zorgt. Deze tijdelijke boost wordt onvermijdelijk gevolgd door een suikerdip: zodra de energiepiek voorbij is, slaat de vermoeidheid dubbel zo hard toe. Niet alleen is dat het omgekeerde van wat je wilt bereiken, het kweekt ook een drang naar meer.
Cafeïne heeft een stimulerende werking op het hart. Vanaf een dosis van 200 mg kan dit leiden tot een snelle en onregelmatige hartslag. Studies waarin voornamelijk koffie als cafeïnebron is gebruikt tonen dat deze hoeveelheid ook de bloeddruk kan verhogen. Bij mensen met een hoge bloeddruk kan dit effect meer dan drie uur aanhouden.
Aan de studies die in het nieuws verschenen zijn een heel aantal beperkingen. Er werd geen controlegroep gebruikt en de groep proefpersonen is heel klein. Bovendien zijn de proefpersonen niet representatief voor de algemene bevolking. Er is een behoorlijk aantal studies verricht naar de ongewenste effecten van energiedrankjes, maar door de tekortkomingen ervan is het lastig om een oorzakelijk verband vast te stellen. Het is echter de optelsom van alle soorten studies die de ongewenste effecten bij overconsumptie waarschijnlijk maken.
Energiedranken zijn dus niet onschuldig. De meest voorkomende bijwerkingen zijn een versnelde hartslag, slaapproblemen en hoofdpijn. Bovendien geven ze je geen vleugels, want er zijn geen sluitende bewijzen dat cafeïne en taurine effectief vermoeidheid tegengaan.
Conclusie
Deze kleine studie stelde een vrijwel onmiddellijke vernauwing van de bloedvaten vast bij jonge, gezonde studenten na inname van een energiedrank. De uiteindelijke effecten hiervan op het hart zijn niet bekend. Er is meer onderzoek nodig om definitieve besluiten te trekken.