Verlaagt een druk sociaal leven het risico op dementie?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Britse onderzoekers interviewden 13 jaar lang 4.171 vijftigplussers (1). Ze bevroegen elke twee jaar het aantal telefoongesprekken of ontmoetingen met vrienden of familie in de voorbije maand, en of er dementie is vastgesteld. Ze vergeleken het aantal contacten van personen met en zonder dementie op drie tijdstippen: het jaar van de diagnose, twee jaar ervoor en twee jaar erna. 

Uiteindelijk ontwikkelden 142 personen dementie. Zij hadden beduidend minder sociale contacten dan gezonde proefpersonen. Dit verschil was reeds duidelijk twee jaar voor de diagnose gesteld werd. Het aantal contacten verminderde bij hen ook met de tijd, wat niet het geval was bij gezonde proefpersonen.

Bron

(1) Hackett, R. A., Steptoe, A., Cadar, D., & Fancourt, D. (2019). Social engagement before and after dementia diagnosis in the English Longitudinal Study of Ageing. Plos One, 14(8).

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

De resultaten van deze studie zijn in de lijn van eerdere onderzoeken: sociale isolatie en eenzaamheid vergroten het risico op dementie, terwijl sociaal contact beschermend werkt. Hier zijn verschillende hypotheses over. Zo worden je hersenen gestimuleerd door sociaal contact. Daardoor bouw je een soort ‘verstandelijke reserve’ op. Daarnaast leidt meer lichamelijke beweging o.a. tot minder aderverkalking, wat het risico op bepaalde types van dementie doet dalen. Ook psychologische stress heeft nadelige effecten op de hersenen. Mensen met een gevuld sociaal leven zitten vaak beter in hun vel.

Er zijn aan deze studie echter enkele belangrijke nadelen:

• Proefpersonen werden enkel geobserveerd. Daarmee kan je wel een verband tussen twee zaken vastleggen, maar niet de oorzaak-gevolg relatie bewijzen. Het is geweten dat personen met dementie reeds in de jaren vóór hun diagnose symptomen kunnen vertonen, zoals minder interesse in de omgeving en in sociaal contact. Mogelijk is dit dus een vroeg teken van dementie, eerder dan een oorzaak ervan.
  

• Er werd rekening gehouden met enkele factoren die de kans op dementie kunnen beïnvloeden (bv. leeftijd en opleidingsniveau), maar niet met belangrijke levensstijlfactoren zoals voeding en beweging. Misschien leven mensen met veel sociaal contact over het algemeen gezonder en verkleint dit eerder de kans op dementie.
  

• Het aantal sociale contacten en de diagnose van dementie werden bevraagd via een interview, dat bij personen met dementie soms niet volledig betrouwbaar is.
  

• Dementie werd hier als een geheel beschouwd, er zijn echter veel verschillende vormen van dementie (bv. ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie) met elk hun eigenschappen en risicofactoren.
  

Eenzaamheid bij ouderen is een belangrijk aandachtspunt in de huidige maatschappij. Het is belangrijk om hen te stimuleren om sociale contacten te maken en te behouden. Zo bestaan er verschillende verenigingen voor senioren die activiteiten en ontmoetingen organiseren.

Conclusie

Sociaal contact kan op alle aspecten van het leven een positieve invloed hebben. Er zijn meerdere argumenten dat het ook de kans op dementie zou verkleinen, maar een Britse studie kan dit niet bewijzen.

Referenties

Fratiglioni, L., Paillard-Borg, S., & Winblad, B. (2004). An active and socially integrated lifestyle in late life might protect against dementia. The Lancet Neurology, 3(6), 343-353.