Dat 1 op de 6 borstkankers gevolg zou zijn van alcohol is fout beeld

Waar komt dit nieuws vandaan?

De gezondheidsadviseur Vivek Murthy is al jaren een autoriteit inzake volksgezondheid in de Verenigde Staten. Hij pleit nu voor een kankerwaarschuwing op alcohol, zoals dat voor pakjes sigaretten geldt (1). Het Amerikaans congres zou dat kunnen opleggen, maar of dat zal gebeuren onder president Trump, is nog niet duidelijk. Het nieuws staat te lezen op de website VRT NWS van 3 januari 2025 (1).

Murthy baseert zich niet op nieuw onderzoek, maar op bestaand onderzoek dat werd gebundeld in een nieuw rapport ‘Alcohol and cancer risk 2025’ van de US Surgeon General’s Advisory, waar Vivek Murthy aan het hoofd staat (2).

Het rapport bevat niet alle studies over alcohol en kanker, maar een selectie van degelijk overzichtsonderzoek over alcohol en kanker. Daarin lezen we dat 72% van de Amerikanen minstens wekelijks alcohol consumeren en dat ze onvoldoende op de hoogte zijn van het kankerrisico.

• Zo zou onvoldoende bekend zijn dat alcohol gelinkt is aan 7 kankers: leverkanker, mondkanker, keelkanker, strottenhoofdkanker, slokdarmkanker, darmkanker en borstkanker. Die boodschap is correct en werd in 2024 ook onder onze aandacht gebracht door Kom op tegen Kanker.

Over borstkanker vermeldt het rapport een Australische studie uit 2021 bij meer dan 225.000 45-plussers (3).

• Daaruit blijkt dat vrouwen die minder dan 1 glas per week drinken, 11,3% risico lopen op borstkanker.
• Wanneer ze 7 glazen per week drinken, stijgt het risico naar 13,1%.
• Bij 2 glazen per dag bedraagt het risico 15,3%.
  • Dat betekent dat er per 100 veel-drinkende vrouwen (minstens 2 glazen per dag) 4 extra borstkankers voorkomen, in vergelijking met bij 100 vrouwen die minder dan 1 glas per week drinken.

Bron

(1) Lefèvre L. Belangrijkste gezondheidsadviseur VS pleit voor kankerwaarschuwing op alcohol, net zoals op pakjes sigaretten. 3 januari 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Zowel Donald Trump als de aankomende minister van volksgezondheid Robert Kennedy zouden geheelonthouder zijn. Dat vergroot de kans dat het pleidooi van Murthy niet in dovemansoren valt en de nieuwe regering mogelijk werk maakt van waarschuwingslabels.

Het rapport vermeldt niks nieuws. Het is al langer bekend dat er geen veilige ondergrens bestaat voor alcohol wat het risico op sommige kankers betreft, waaronder borstkanker en mondkanker.

Borstkankerrisico stijgt per glas alcoholconsumptie

Met 1 glas per dag neemt het risico op borstkanker met ongeveer 10% toe. Wie meer dan 2 glazen drinkt, ziet het risico met ruim 30% stijgen, steeds in vergelijking met vrouwen die niet of amper drinken.

Wie naast alcoholconsumptie ook rookt, overgewicht heeft, langdurig hormoontherapie gebruikt voor de menopauze en weinig beweging heeft, loopt eveneens meer risico op borstkanker dan wie die bijkomende risicofactoren niet heeft.

10% relatief risico is geen absoluut risico

Relatieve risico’s zeggen niets over het individuele risico. Het individuele risico hangt in de eerste plaats af van leeftijd en familiale belasting, en verder van risicofactoren, waaronder alcohol.

• Een vrouw tussen 40 en 50 jaar heeft gemiddeld 1,45% kans om borstkanker te ontwikkelen. Met 1 glas per dag stijgt dat risico naar 1,59% (+ 10%) en naar 1,74% met 2 glazen per dag.
• Een vrouw tussen 50 en 60 jaar heeft gemiddeld 2,4% kans op borstkanker als ze niet drinkt. Als ze 1 glas per dag drinkt, stijgt haar risico naar 2,64%. Met 2 glazen stijgt haar risico naar 2,88% en met 3 glazen naar 3,12%.

De uitspraak van Vivek, dat 1 op de 6 gevallen van borstkanker toegeschreven kan worden aan het gebruik van alcohol, is moeilijk te verifiëren, omdat borstkanker door tal van factoren beïnvloed wordt.

Volgens het Britse kankeronderzoeksinstituut kan 1 op de 10 borstkankers worden toegeschreven aan alcoholconsumptie op populatieniveau (4). Ook dat blijft een schatting.

Conclusie

Alcoholconsumptie verhoogt het risico op borstkanker, al vanaf 1 glas per dag. Dat kan worden afgeleid uit de cijfers van borstkanker bij vrouwen die niet drinken versus vrouwen die wel drinken. Bij 100 vrouwen die meer dan 2 glazen per dag drinken, komen er 4 extra borstkankers voor in vergelijking met 100 geheelonthouders.

Het individuele risico bij lichte consumptie is zeer beperkt, maar neemt toe wanneer er meer gedronken wordt. Het is onmogelijk om te stellen dat 1 op de 6 borstkankers kan toegeschreven worden aan alcohol, want er spelen veel risicofactoren een rol: leeftijd, familiale belasting, hormoongebruik in de menopauze, overgewicht, roken, weinig bewegen en alcohol.

Referenties

• (2) The U.S. Surgeon General’s Advisory. Alcohol and Cancer Risk. 2025.
• (3) Sarich P, Canfell K, Egger S et al. Alcohol consumption, drinking patterns and cancer incidence in an Australian cohort of 226.162 participants aged 45 years and over. British Journal of Cancer 2021;124:513-523.
• (4) Cancer research UK. How does alcohol cause cancer? 1 september 2023.