Wat is het?
Zonnekeratose wordt in medische termen actinische keratose genoemd. Actinisch betekent 'veroorzaakt door zonlicht', en keratose is de term voor een stoornis in het verhoorningsproces van de huid. Deze aandoening geeft ruwe, schilferende rode tot huidkleurige plekken op de huid. Ze komen voor op delen van de huid die gedurende jaren intensief aan de zon zijn blootgesteld. Actinische keratose wordt beschouwd als een voorloper van huidkanker.
Hoe vaak komt het voor?
Actinische keratose komt vaak voor bij oudere mensen met een lichte huidskleur. De ziekte ontstaat op aan de zon blootgestelde delen van de huid. Gezicht, kale hoofdhuid, oorlellen en rugzijde van de hand zijn voorkeurplaatsen.
Actinische keratose is een voorstadium van kanker. Dit betekent dat de aandoening een kleine kans heeft (minder dan 1 per 1.000 per jaar) om te evolueren tot huidkanker. Dit gebeurt bij ongeveer 20% van de 60-plussers.
Hoe stelt je arts de diagnose?
Je arts kan aan de plekjes op je huid zien of je actinische keratose hebt. Het eerste teken is een rood en goed afgebakend klein letsel waarvan je geen klachten ondervindt. Dit kleine letsel kan enkele centimeters groot worden, kan schilferen en zich uiteindelijk ontwikkelen tot een dikke harde huidlaag.
Soms wil de arts zeker weten of er geen sprake is van een andere huidziekte. Dat doet hij door een biopsie te nemen. Daarvoor neemt hij onder plaatselijke verdoving een klein stukje huid weg om het te laten onderzoeken.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal eerst willen uitsluiten dat het geen kwaadaardig huidletsel is. Is het actinische keratose, dan kan hij de letsels met behulp van vloeibaar stikstof 'bevriezen'.
De dermatoloog of huidarts past vaak fotodynamische therapie toe. Hierbij wordt een speciale crème aangebracht op de actinische keratose die de cellen gevoelig maakt voor licht. Na enkele uren schijnt men met een speciale lamp op de actinische keratose. Dat vernietigt de letsels. Deze behandeling kan pijnlijk zijn. Je kunt er ook de dag erna last van hebben. Vlak na de behandeling kan het lijken alsof de huidaandoening verergerd is, maar dat betert.
Wat kun je zelf doen?
Gebruik voldoende en goede zonnecrème en zonbescherming om actinische keratose te voorkomen of om de ontwikkeling van nieuwe letsels te vertragen. In België volstaat een beschermingsfactor van minstens 15, in zuiderse landen of in geval van veel zon is minstens factor 30 nodig.
Eens je actinische keratose hebt, zullen er de jaren daarop waarschijnlijk nieuwe letsels ontstaan. Onbehandeld kan actinische keratose zich ontwikkelen tot huidkanker. Daarom is het goed je huid in de gaten te houden, en als er nieuwe plekjes ontstaan deze door een arts te laten controleren en behandelen.