Wat is het?
Een subacute schildklierontsteking, ook wel thyreoïditis van de Quervain genoemd, ontstaat door een reactie van het immuunsysteem, meestal na een onschuldige virale ontsteking. Schildklierhormoon uit de ontstoken schildklier wordt dan vrijgezet met als gevolg een tijdelijke verhoging van de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed.
Hoe vaak komt het voor?
Een subacute schildklieronsteling is een relatief zeldzame oorzaak van een te snel werkende schildklier.
Jaarlijks wordt bij 12 op 100 000 mensen de diagnose subacute schildklierontsteking gesteld1.
De aandoening komt 3 tot 5 keer meer voor bij vrouwen dan bij mannen, en vaker bij adolescenten en mensen van middelbare leeftijd.
Hoe kan je het herkennen?
Enkele weken vóór het ontstaan van een subacute schildklierontsteking kun je een bovenste luchtweginfectie hebben doorgemaakt.
De ziekte zelf herken je aan de plotse hevige pijn in de hals, ter hoogte van de schildklier, doorgaans samen met pijn in de nek. Je hebt koorts met of zonder koude rillingen en je voelt je algemeen onwel. Pijn bij het slikken en een hese stem zijn ook mogelijk.
Door de vrijstelling van schildklierhormonen kunnen er klachten zijn van een te snel werkende schildklier zoals vermoeidheid, gewichtsverlies ondanks goede eetlust, diarree, nervositeit en hartkloppingen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts onderzoekt de schildklierregio. Die is gevoelig bij plaatselijke druk.
Er gebeurt een bloedonderzoek. Een tijdelijk (enkele weken tot maanden) licht verhoogde hoeveelheid schildklierhormoon en een lichte daling van het door de hersenen geproduceerde schildklierstimulerend hormoon (TSH) wijzen op de aandoening. Ook zijn de ontstekingsparameters in het bloed verhoogd.
Verdere onderzoeken zijn meestal niet nodig. Voorafgaand aan het (spontane) herstel is de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed bij 20% van de mensen gedaald; bij 2 tot 3% is dit effect blijvend.
Wat kan je zelf doen?
Om de pijn te verlichten, kun je een ontstekingsremmer innemen (bv. ibuprofen).
Wat kan je arts doen?
Een subacute schildklierontsteking geneest spontaan. Medicatie om de schildklierwerking te remmen is niet nodig.
In geval van hartkloppingen kan je arts je tijdelijk een bètablokker voorschrijven.
Bij zeer ernstige klachten helpen corticosteroïden om de zwelling van de schildklier te doen afnemen. De klachten verbeteren dan meestal snel. Je neemt deze medicatie gedurende 6 tot 12 weken en bouwt die geleidelijk af alvorens te stoppen.
Zijn er blijvende klachten die wijzen op een teveel of tekort aan schildklierhormoon in het bloed, dan wordt de schildklierwerking opgevolgd via bloedonderzoek.
Een tijdelijk verminderde schildklierwerking kan behandeld worden met schildklierhormonen gedurende 6 tot 12 maanden. Zijn er na een jaar nog steeds klachten, dan word je eventueel doorgestuurd naar een specialist.
Bronnen
https://www.ebpnet.be
1 https://www.uptodate.com/contents/subacute-thyroiditis