Wat is het?
Men spreekt van slechthorendheid wanneer iemand geluiden en stemmen minder goed hoort.
Het oor ontvangt geluiden in de vorm van trillingen via het uitwendige oor (oorschelp en gehoorgang). Daarna gaat het geluid via het middenoor (trommelvlies en gehoorbeentjes) verder naar het binnenoor. Via het slakkenhuis (cochlea) in het binnenoor worden de trillingen van het geluid omgezet in een elektrisch signaal. Dit signaal komt via de gehoorzenuw in de hersenen terecht.
Gehoorverlies kan ontstaan door een probleem in het geleidingssysteem, in het perceptiesysteem of in beide.
Geleidingsdoofheid ontstaat door een probleem in het uitwendige oor of het middenoor, zoals:
- een verstopping van de gehoorgang;
- een middenoorontsteking of een verkoudheid;
- een groot gat in het trommelvlies (kan ontstaan door een groot drukverschil tijdens vliegen of duiken, door een oorontsteking of door een vreemd voorwerp in de uitwendige gehoorgang te steken);
- een aandoening van het binnenoor;
- in zeldzame gevallen een volledige samentrekking van het trommelvlies of een onderbreking van de gehoorbeentjesketen.
Perceptiedoofheid ontstaat door een probleem in het binnenoor of de hersenen, zoals:
- ouderdomsslechthorendheid;
- lawaaidoofheid;
- de ziekte van Ménière;
- plotselinge doofheid (de oorzaak hiervan is nog niet bekend);
- een aanslepende middenoorontsteking;
- een tumor van de gehoorzenuw.
Doofheid kan ook een erfelijke oorzaak hebben of een zeldzame bijwerking zijn van bepaalde medicijnen, zoals sommige antibiotica of antimalariamiddelen.
Hoe kan je het herkennen?
Iemand kan moeilijk horen en geluiden lokaliseren in een rumoerige omgeving. Plotselinge doofheid kan ontstaan op enkele seconden of minuten tijd. Slechthorendheid door lawaaitrauma ontstaat na langdurig of luid lawaai. Een plotse scheur in het trommelvlies kan ontstaan bij hoge drukverschillen, zoals tijdens vliegen of duiken. Meestal is er dan plots gehoorverlies met pijn in het oor. Bij slechthorendheid door een middenoorontsteking of een verkoudheid zijn er vaak ook andere klachten, zoals oorpijn, een verstopte neus, soms koorts, …
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Slechthorendheid kan vastgesteld worden met een gehooronderzoek. Voor een betrouwbaar resultaat moet het gehooronderzoek uitgevoerd worden in een daarvoor uitgeruste, akoestisch geïsoleerde ruimte met het nodige materiaal. De personen die een gehooronderzoek afnemen moeten hiervoor opgeleid zijn en de resultaten kunnen beoordelen. Artsen en audiologen kijken welke toonhoogtes (frequenties in Hertz) en toonsterktes (geluidsniveau in decibels) gehoord kunnen worden in beide oren. In functie van de resultaten van het betere oor wordt de slechthorendheid benoemd als mild gehoorverlies, matige slechthorendheid, ernstige slechthorendheid of ernstig gehoorverlies. Het is belangrijk om te weten waarom het gehoor achteruitgaat.
Stemvorktesten kunnen aangeven of het om een geleidings- of een perceptieprobleem gaat. Een combinatie van stemvorktesten en een gehooronderzoek kan een goed beeld geven van de slechthorendheid.
Wat kan je zelf doen?
- Laat oorsmeer verwijderen door je huisarts wanneer dit de gehoorgang verstopt. Dit gebeurt met water of een haakje. Gebruik zelf geen voorwerpen in het oor, zelfs geen wattenstaafjes. Hiermee duw je het oorsmeer dieper in de gehoorgang, waardoor deze juist dicht gaat zitten. Oren reinigen zich over het algemeen vanzelf. Verwijder alleen zichtbaar oorsmeer bij de opening van de gehoorgang.
- Bescherm je oren tegen lawaai met gepaste gehoorbescherming en zet muziek van geluidsoortjes niet te hard. Hiermee kan je lawaaidoofheid voorkomen en verdere gehoorschade beperken.
- Schaam je niet voor je slechthorendheid, maar bespreek het met de mensen in je omgeving. Zij zullen er graag rekening mee houden. Je kan hen de volgende tips geven:
- Spreek langzaam en duidelijk, praat niet te hard.
- Laat je gezicht goed zien en verberg je mond niet achter je hand.
- Houd oogcontact en praat met één persoon tegelijk.
- Ga niet verder dan twee meter uit elkaar zitten of staan.
- Zet andere geluiden zoals tv en radio uit.
- Loop in een drukke omgeving naar een aparte ruimte of rustige hoek om elkaar te spreken.
Wat kan je arts doen?
Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak van de slechthorendheid zal je arts je een gepaste behandeling geven of hiervoor verwijzen:
- Bij een verstopping in de gehoorgang kan je huisarts deze meestal zelf reinigen.
- Bij een middenoorontsteking of verkoudheid kan een neusspray met fysiologisch water of een ontzwellende neusspray (bijv. xylometazine) helpen. Die laatste mag je wel slechts 5 dagen na mekaar gebruiken.
- In sommige gevallen, bijv. bij ouderdomsdoofheid, waar het probleem in het binnenoor ligt, zal je arts je aanraden om een hoorapparaat uit te proberen.
- Bij plotselinge doofheid zal je arts je zo snel mogelijk verwijzen.
Meer weten?
- https://www.uzleuven.be/nl/gehoorverlies
- https://www.thuisarts.nl/slecht-horen/ik-hoor-slecht
- http://www.fevlado.be: Fevlado vzw, de Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties, vertegenwoordigt de Vlaamse doven en slechthorenden in het algemeen en gebruikers van de Vlaamse Gebarentaal in het bijzonder.