Wat is het?
Rosacea is een veel voorkomende chronische huidaandoening die in opstoten verloopt. Typisch is het snel optreden van rode vlekken in het aangezicht. Deze roodheid houdt langer aan dan gewoon blozen. Meestal is het centrale gedeelte van het gezicht aangetast.
De oorzaak van rosacea is onbekend, maar erfelijke aanleg lijkt een rol te spelen.
Wel zijn er factoren die de aandoening veroorzaken en/of verergeren (varieert van persoon tot persoon):
- warme dranken, sterke kruiden, zonlicht en saunabaden,
- geneesmiddelen die cortisone bevatten, zowel de tabletten als de crèmes,
- het drinken van alcohol.
Reacties op deze factoren variëren fel van persoon tot persoon.
Hoe vaak komt het voor?
Rosacea wordt meestal gezien bij mensen met een licht huidtype. Naar schatting komt het voor bij 1 tot 10% van de bevolkingsgroep tussen de 30 en 50 jaar. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen.
Hoe kun je het herkennen?
De vier belangrijkste kenmerken zijn roodheid (rosacea betekent letterlijk 'rood als een roos'), kleine uitgezette bloedvaatjes (couperose), bultjes (papels) en acneachtige puistjes (pustels), maar zonder comedonen (mee-eters). De typisch aangetaste zone is het centrale gedeelte van het gezicht: neus, wangen, voorhoofd en kin.
In het begin zie je enkel een voorbijgaande blos op de wangen; nadien breiden de letsels zich uit en zijn ze blijvend.
Ongeveer de helft van de mensen met rosacea heeft ook oog- en/of ooglidafwijkingen. De meest voorkomende klachten zijn droge ogen, branderig of stekend gevoel, tranende ogen en een gevoel alsof er iets in het oog zit (zandkorrel).
Ophoping van vocht en bindweefsel in de huid kan bij oudere mannen leiden tot een 'bloemkoolneus' of rhinophyma.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Meestal heeft de arts geen probleem om rosacea te herkennen en is er geen ander onderzoek nodig dan de uitwendige inspectie van de huid. Allerlei afwijkingen in het gelaat die gepaard gaan met roodheid, verwijde bloedvaatjes en papels, kunnen soms verwarring geven. In dat geval zal de huisarts je doorverwijzen naar de dermatoloog.
Wat kun je zelf doen?
Probeer uitlokkende factoren te identificeren en vermijd bijvoorbeeld blootstelling aan zonlicht; gebruik zo nodig een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger). Blijf uit de wind, ga niet in een sauna of onder een (zeer) hete douche en pas je voedingspatroon aan als bepaalde voeding de roodheid uitlokt. Gebruik geen cosmetica waarvan je extra klachten krijgt. Er bestaan camouflerende crèmes die de huid niet irriteren. Vraag hiervoor advies aan je apotheker. Gebruik geen huidcrème met cortisone. Houd er rekening mee dat de klachten tijdelijk kunnen verergeren bij stoppen ervan.
Wat kan je arts doen?
Rosacea is een hardnekkige aandoening die helaas af en toe de kop op steekt, en niet te genezen is. De behandeling richt zich voornamelijk op het verminderen van papels en pustels. Dat kan met een gel of zalf op basis van metronidazole of azelaïnezuur op de letsels. Het effect van een lokale behandeling wordt slechts langzaam zichtbaar, binnen 1 à 3 maanden. Een onderhoudsbehandeling, bijvoorbeeld twee keer per week, is belangrijk om opstoten te voorkomen. Als dat niet helpt, zal de arts een lage dosis van een antibioticum voorschrijven gedurende 6 tot 12 weken, altijd in combinatie met de lokale behandeling. Dat antibioticum kan helpen tegen 'puistjes', maar heeft geen effect op de roodheid en de couperose.
Erge gevallen van rhinophyma of bloemkoolneus vereisen een laserbehandeling, bevriezing of plastische chirurgie.
Mensen met ernstige oogklachten ten gevolge van rosacea worden doorverwezen naar een oogarts.