Wat is het?
De term postinfectieus syndroom verwijst naar het geheel van symptomen die veroorzaakt worden door een infectie of ermee geassocieerd zijn, en zich voordoen wanneer de acute infectie voorbij is.
Deze symptomen kunnen variëren van zeer mild tot levensbedreigend.
Ze kunnen verschillende orgaansystemen aantasten, zoals het centraal zenuwstelsel, de longen, het hart, de spijsverteringsorganen of de gewrichten. De getroffen organen zijn niet noodzakelijk dezelfde waar de oorspronkelijke infectie gelokaliseerd was.
Met de term postinfectieus syndroom worden ook symptomen beschreven die kunnen optreden na vaccinatie.
De oorzaken zijn nog niet volledig opgehelderd, maar verschillende mechanismen worden gesuggereerd:
- een ontstekingsreactie veroorzaakt door de infectie;
- weefselschade door de ontsteking;
- een onderliggende chronische infectie;
- het falen van de verdedigingsmechanismen of van de behandeling;
- genetische aanleg;
- andere, nog onbekende oorzaken.
De diagnose is gebaseerd op de klachten en verschijnselen en wordt ondersteund door laboratoriumtests en beeldvorming.
Hoe vaak komt het voor?
Men weet niet precies hoeveel infecties gevolgd worden door een postinfectieus syndroom. Sommige symptomen zijn frequent, zoals gewrichtsontsteking of langdurig hoesten, terwijl andere zeer zeldzaam zijn, zoals ontsteking van de hartspier.
Welke postinfectieuze syndromen kunnen ontstaan en wat kan je eraan doen?
Het syndroom van Guillain-Barré
Na een doorgemaakte infectie van de luchtwegen of het maagdarmstelsel of na een vaccinatie kan het syndroom van Guillain-Barré ontstaan.
Dit syndroom uit zich in een opstijgende verlamming. Eerst worden de spieren van de onderste ledematen verlamd, daarna die van de bovenste en zelfs de ademhalingsspieren.
De behandeling is puur ondersteunend. Soms is immuuntherapie (gericht op het afweersysteem) mogelijk.
Dit is gelukkig zeer zeldzaam.
Andere ziekten van het zenuwstelsel
Een voorbeeld is een hersenontsteking (encefalitis) die 2 tot 4 weken na de waterpokken kan optreden.
De behandeling is afhankelijk van het syndroom en de oorspronkelijke infectie.
Reactieve artritis
Het hoofdkenmerk is een ontsteking van één of meerdere gewrichten na een infectie. Het gewricht is gezwollen, rood, warm en pijnlijk.
Soms zijn er andere symptomen zoals peesontsteking, ontsteking van de urineleider, de penis, het oog, en/of het hart.
Reactieve artritis kan onder andere voorkomen na een darminfectie veroorzaakt door de bacteriën Yersinia of Salmonella.
De behandeling bestaat uit antibiotica en ontstekingswerende middelen.
Ontsteking van de nierfilters (glomerulonefritis)
Glomerulonefritis is een ontsteking van de filtertjes van de nier (glomeruli), met een verminderde nierwerking als gevolg.
In ernstige gevallen neemt de aanmaak van urine af en worden afvalstoffen opgestapeld in het bloed.
Zowel bacteriën (o.a. streptokokken) als virussen (o.a. hepatitis B en C) kunnen een ontsteking van de nierfilters veroorzaken.
De aandoening kan tijdens de acute infectie optreden of weken nadien.
De behandeling bestaat uit de aanpak van de infectie en de symptomen. Cortisone wordt soms gebruikt bij een langdurige vorm.
Postinfectieus prikkelbaredarmsyndroom (PI-IBS)
PI-IBS komt vooral voor na darminfecties met Salmonella, Campylobacter en Shigella (4 tot 32% van de gevallen), maar kan ook ontstaan na virale of parasitaire infecties.
Na de darminfectie treden symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom op: buikpijn, krampen, afwijkend ontlastingspatroon met diarree en/of verstopping, winderigheid, opgezette buik en rommelingen. Deze klachten zijn meestal kortstondig, maar kunnen soms lang aanslepen en zelfs chronisch worden.
De behandeling is symptomatisch, d.w.z. dat ze gericht is op de symptomen van de aandoening, maar niet op de oorzaak.
Ontsteking van het hart
Zowel de hartspier als het hartzakje kunnen aangetast zijn. Dit kan symptoomloos verlopen, maar ook leiden tot hartfalen met kortademigheid en sterk verminderde inspanningscapaciteit.
Langdurig hoesten
Een langdurige hoest na een acute infectie van de bovenste luchtwegen is zeer frequent, vooral na infecties door Mycoplasma of kinkhoest.
Na behandeling van de oorspronkelijke infectie blijft de hoest aanslepen.
De behandeling is symptomatisch en bestaat uit hoestmiddelen, inhalatieproducten (puffers) en in erge gevallen cortisone. Maar voor geen enkele behandeling bestaat er wetenschappelijk bewijs dat het werkzaam is.