Wat is het?
Het hart zit in een zakje (pericard) dat uit een stevig dubbel vlies bestaat. De binnenste laag is vergroeid met de hartspier en het buitenste vlies zit er los omheen. Tussen de twee vliezen zit een kleine hoeveelheid vloeistof, die ervoor zorgt dat de vliezen gemakkelijk over elkaar kunnen glijden tijdens het pompen van het hart. Het hartzakje beschermt het hart tegen invloeden van buitenaf en houdt het hart op zijn plaats.
Pericarditis is een ontsteking van het hartzakje, waarbij de binnenwand van het zakje opzwelt en ruw wordt. De vliezen kunnen dan moeilijker over elkaar wrijven, wat pijn veroorzaakt.
Er zijn veel mogelijke oorzaken van een ontsteking van het hartzakje:
- een infectie (door een virus, bacterie of schimmel);
- een bindweefselziekte (bijv. reumatoïde artritis);
- een tumor;
- ernstig hartfalen;
- een letsel van het hartzakje zelf (na bijv. een operatie of ongeval);
- een bijwerking van sommige geneesmiddelen, zoals bepaalde antibiotica en chemotherapie;
- na bestraling in de borst- en hartstreek.
In de meeste gevallen wordt geen duidelijke oorzaak gevonden.
Hoe kun je het herkennen?
De voornaamste klacht is een scherpe, stekende pijn op de borst. De pijn straalt meestal niet uit, wat bij een hartinfarct wel het geval is.
Dikwijls zijn er tekenen van een infectie zoals koorts, vermoeidheid en gebrek aan eetlust.
Pericarditis is een aandoening die gemakkelijk kan terugkeren.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij het beluisteren van het hart kan soms een typisch geruis hoorbaar zijn. Op het hartfilmpje (ECG) zijn typische afwijkingen te zien en in het bloed wordt een stijging vastgesteld van de ontstekingsfactoren. Een radiografie van de borstkas is vaak normaal, maar kan een vergroot hart aantonen. Op basis van deze resultaten kan je arts je doorverwijzen naar een hartspecialist (cardioloog) voor een echocardiografie, een echografisch onderzoek van het hart. Hierop kan de cardioloog zien of er vocht in het hartzakje zit.
Wat kun je zelf doen?
Ga bij pijn op de borst altijd onmiddellijk naar je arts. Het kan immers ook om bijv. een hartinfarct gaan. Met een paar eenvoudige tests kan je arts uitsluitsel brengen.
Wat kan je arts doen?
In de meeste gevallen kan de behandeling thuis gevolgd worden, in sommige gevallen is een ziekenhuisopname nodig. De behandeling van pericarditis bestaat uit het innemen van ontstekingsremmers gedurende een tweetal weken.
Als het gaat om een herval, zal de behandeling gedurende een maand worden aangehouden. Er kan ook colchicine (een speciale ontstekingsremmer) aan de behandeling toegevoegd worden gedurende drie maanden, of zes maanden bij een herval. Bij onvoldoende resultaat kan de arts overwegen om cortisone voor te schrijven in een afbouwschema. De kans op herval neemt echter toe bij gebruik van cortisone.
Bij een grote vochtophoping wordt het hartzakje uitzonderlijk aangeprikt om de vloeistof weg te halen.
Daarnaast wordt de eventuele oorzakelijke aandoening behandeld. Bij bacteriële infecties worden antibiotica voorgeschreven.
Meer weten?
- http://www.hartcentrumhasselt.be/patient/hartziekten/hartontstekingen/pericarditis
- https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/pericarditis