Wat is het?
Reactieve artritis is een gewrichtsontsteking die ontstaat als reactie op een andere ontsteking in het lichaam.
Mogelijke oorzaken kunnen zijn een maagdarminfectie, een urineweginfectie of een seksueel overdraagbare aandoening (soa).
Bij een darminfectie zijn het meestal de bacteriën Salmonella, Shigella, Campylobacter en (minder frequent) Yersinia, en bij een urineweginfectie of genitale infectie zijn dat doorgaans Chlamydia trachomatis of gonokokken.
Mogelijk speelt een erfelijke aanleg een rol. Het HLA-B27 gen, dat bij 8 tot 10% van de bevolking voorkomt, is aanwezig bij 80% van de mensen met een reactieve artritis na een maagdarminfectie, en bij 60% van de mensen met een reactieve artritis na een urineweginfectie of genitale infectie. Ben je drager van dat gen, dan ben je dus gevoeliger om na een infectie een reactieve artritis te ontwikkelen.
Hoe vaak komt het voor?
Jaarlijks treft reactieve artritis ongeveer 3 op 10.000 mensen, van gemiddeld 20 tot 30 jaar.
Mannen zouden over het algemeen meer ernstige klachten hebben.
Hoe kan je het herkennen?
Bijna altijd zijn de grote gewrichten van de onderste ledematen (bv. knie) ontstoken, en bij de helft zijn ook de gewrichten van de bovenste ledematen (bv. pols) betrokken.
Twee tot 4 weken na de infectie krijg je een ontsteking aan één of meerdere (meestal grote) gewrichten. Je krijgt plots koorts en bent vermoeid.
Het gewricht is pijnlijk, gezwollen en voelt warm aan. Je kunt het moeilijk bewegen. De huid rond het gewricht kan rood zijn.
Volgende symptomen zijn ook mogelijk:
- ontsteking van de pezen in 30-50% van de gevallen;
- ontsteking van de gewrichten tussen het heiligbeen en het bekken in 20-30% van de gevallen;
- ontsteking van de plasbuis;
- ontsteking van de eikel bij 10-25%;
- ontsteking van het oogbindvlies bij 10-35%;
- ontsteking van het regenboogvlies in het oog bij 2-4%;
- veranderingen op het hartfilmpje (electrocardiogram, ECG) bij 5-15%;
- ontsteking van het onderhuids vetweefsel (erythema nodosum).
De gewrichtsontsteking verdwijnt meestal binnen 3 tot 5 maanden, maar bij 15% wordt de ziekte chronisch. Dit is vaker zo na een urineweginfectie of genitale infectie.
Een speciale vorm van reactieve artritis is het syndroom van Reiter. Hierbij treden ook een ontsteking van de ogen en de geslachtsorganen op, samen met een rode, schilferende huiduitslag.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Op basis van de combinatie van klachten zal je arts een reactieve artritis vermoeden. Afhankelijk hiervan laat hij de stoelgang, urine en/of de afscheiding uit penis of vagina onderzoeken.
Er gebeurt een bloedonderzoek om ontstekingsfactoren te bepalen en om de aanwezigheid van het HLA-B27-gen en eventueel antilichamen tegen de bacteriën op te sporen.
Een electrocardiogram (ECG) wordt afgenomen om na te gaan of er sprake is van een ontsteking van de hartspier.
Röntgenfoto’s van de gewrichten zijn in het beginstadium van de ziekte meestal normaal.
Het ontstoken gewricht kan aangeprikt worden om gewrichtsvocht op te vangen. Dat wordt naar het labo opgestuurd voor verder onderzoek. Meestal vindt men geen bacteriën terug in het gewrichtsvocht.
Wat kan je zelf doen?
Chlamydia en gonorroe zijn seksueel overdraagbaar. Vrij dus veilig en waarschuw je partner wanneer je toch een infectie hebt opgelopen. Zo kan hij/zij zich ook laten testen.
Bereid voedsel op een hygiënische manier en bak het vlees voldoende.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Is de uitlokkende infectie een soa dan wordt die behandeld met antibiotica.
De andere uitlokkende ziektekiemen (bijv. darmbacteriën) moeten niet noodzakelijk met antibiotica behandeld worden.
Ontstekingsremmers (bv. ibuprofen) en rust helpen om de gewrichtsontsteking te genezen. Is slechts 1 gewricht ontstoken, dan kan je een cortisone-inspuiting in het gewricht krijgen.
Bij een uitgesproken reactieve artritis kan de cortisone ook oraal (via de mond) worden ingenomen.
Kinesitherapie kan helpen om de spierkracht en beweeglijkheid in het gewricht te behouden.
Houden de klachten aan, dan kan anti-reumatische medicatie worden ingezet.
Zo nodig verwijst de arts je naar een reumatoloog.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/gewrichtsklachten/ik-heb-reactieve-gewrichtsontsteking