Wat is het?
Conjunctivitis is een ontsteking van het oogbindvlies, het slijmvlies dat het oogwit en de binnenkant van de oogleden bekleedt. Dit slijmvlies bevat kleine, dunne bloedvaatjes. Bij irritatie zwellen die op, waardoor het oog rood wordt. Een ontsteking kan veroorzaakt worden door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels, maar kan ook een gevolg zijn van allergische reacties (vb pollen, haren of huidschilfers van hond of kat, oogdruppels, lenzenvloeistof, cosmetica), fysisch-chemische reacties (vb op medicijnen voor plaatselijke behandeling, op chloor, als gevolg van lassen) of droge ogen.
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 13 personen per 1000 raadplegen ieder jaar hun huisarts met een rood oog. Conjunctivitis is de meest voorkomende oorzaak van een rood oog.
Hoe kun je het herkennen?
Het belangrijkste symptoom is een rood doorlopen oog, dat prikt alsof er zand in zit. Dikwijls heb je dan ook last van een waterige of etterige afscheiding, waardoor het ooglid ’s morgens dichtplakt. Etter wijst meestal op een infectie. Jeuk wijst eerder op een allergische reactie. Heel zelden kun je ook geen licht verdragen (lichtschuwheid). Je gezichtsscherpte is normaal, al kan de afscheiding het beeld soms vervormen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal je oog inspecteren. Hij let hierbij niet alleen op de roodheid, maar gaat ook na of er geen vreemd voorwerp in het oog aanwezig is. Bij hevige etterige afscheiding kan de arts met een wattenstaafje een staal afnemen en opsturen naar het laboratorium voor verder onderzoek. Hij kan ook je gezichtsscherpte testen. Soms zal hij een kleurstof (fluoresceïne) in je oog doen om te kijken of er schade is aan het hoornvlies.
Heb je etterige afscheiding en gelijktijdig een infectie van de bovenste luchtwegen, dan is de kans op een infectieuze oorzaak groot. Bij volwassenen zijn dichtplakkend(e) o(o)g(en) 's morgens een sterke aanwijzing van een bacteriële conjunctivitis.
Zijn er gelijktijdig allergische symptomen (loopneus, langdurig hoesten, atopisch eczeem) of weet je dat je hooikoorts hebt, dan gaat het waarschijnlijk om allergische conjunctivitis.
Heb je last van een of meer van de volgende symptomen, dan zal de huisarts je doorsturen naar de oogarts voor verder onderzoek: ernstige pijn, overgevoeligheid voor licht, gevoeligheid bij druk, verminderde gezichtsscherpte, troebel, vlekkerig of zwerend hoornvlies, kleine of vervormde pupil.
Wat kun je zelf doen?
Als je last hebt van afscheiding, verwijder dit dan voorzichtig met een proper watje of gaasje dat je nat maakt met gewoon kraantjeswater. Strijk altijd van de buitenste naar de binnenste ooghoek. Draag geen contactlenzen wanneer je ogen geïrriteerd zijn.
Koude kan verlichting geven. Maak een schoon washandje nat met koud water en leg het enkele minuten op je ogen.
Gebruik geen oogmake-up als je oog ontstoken is. Dit kan de genezing vertragen.
Als je weet waarvoor je allergisch bent, probeer dan contact met die stoffen te vermijden. In het pollenseizoen kun je best de ramen gesloten houden (ook ’s nachts). Bij een allergie voor huisstofmijt kun je proberen om de slaapkamer stofvrij en droog te houden. Bij overgevoeligheid voor huidschilfers van dieren is het verstandig om zoveel mogelijk uit hun buurt te blijven. Houd huisdieren uit de slaapkamer. Ben je alleen allergisch voor je eigen huisdier (konijn, cavia, kat of hond), dan overweeg je best om het weg te doen. Bedenk wel dat na vertrek van je huisdier de huidschilfers nog een halfjaar in je huis kunnen zitten, ook als je goed stofzuigt.
Heb je een chemische stof in je oog gekregen? Spoel het oog dan onmiddellijk uit met lauw kraantjeswater. Spoel minstens tien minuten lang. Je kunt best je hoofd in een bak lauw water dompelen. Trek je oogleden goed uit elkaar en beweeg je hoofd heen en weer. Je kunt het ook op een andere manier proberen: houd je hoofd onder de kraan en kijk in de straal, hoe moeilijk het ook is. Je kunt ook een lege, schone fles vullen met lauw water en die leeggieten in je oog.
Wat kan je arts doen?
Etterige conjunctivitis wordt het best behandeld met een lokaal antibioticum. Hiervoor worden fusidinezuurzalf, 2 maal per dag, en tetracyclinezalf, 4 maal per dag gebruikt. De meest eenvoudige manier om de zalf toe te dienen, is een sliertje in de onderste ooglidrand aanbrengen. De behandeling moet worden voortgezet tot je ten minste gedurende 2 dagen geen symptomen meer hebt.
Omdat spontane genezing ook bij etterige conjunctivitis zeer vaak voorkomt, kan het zijn dat je arts je een uitgesteld voorschrift meegeeft. Hij zal je dan vragen om pas met de behandeling te starten als de symptomen langer dan 2 à 3 dagen aanhouden.
Als de antibioticumoogdruppels na een week niet helpen, stop er dan mee en ga opnieuw naar de huisarts voor een nieuw onderzoek. Soms werken de oogdruppels niet omdat er een virale infectie, een resistente bacterie is, of omdat je droge ogen hebt of nog, omdat de eerste diagnose niet juist was.
Een acute conjunctivitis die gepaard gaat met een virale luchtweginfectie kan met kunsttranen behandeld worden. Voor allergische conjunctivitis kan men natriumcromoglicaatdruppels gebruiken. Dit is vooral een preventief geneesmiddel, dat gestart wordt bij de aanvang van het pollenseizoen. De druppeltjes geven soms aanleiding tot droge ogen; af en toe kun je ook het gevoel hebben dat er een zandkorrel in je oog zit. Daarom raden we aan om kunsttranen toe te voegen aan de behandeling.
Soms worden ook anti-allergische druppels gebruikt. Een neusspray met cortisone kan bij mensen met hooikoorts de oogsymptomen verminderen.