Wat is het?
Je knieschijf (patella) zit aan de voorkant van je knie:
- Ze maakt deel uit van je kniegewricht.
- Ze hangt als het ware op in de pezen van je dijspieren.
Als je je knie plooit, dan spannen je spieren en pezen zich op. Je knieschijf komt onder druk te staan. Als je je knie strekt, dan neemt de druk op je knieschijf opnieuw af.
Een te grote kracht op je knie, bijvoorbeeld door een ongeval, kan je knieschijf naar buiten doen verplaatsen. Dat noemen we een ontwrichting of luxatie. Het valt meestal voor wanneer je de gebogen knie naar buiten drukt en draait.
Hoe kan je het herkennen?
Bij een ontwrichte knieschijf kan je de volgende symptomen hebben:
- Je voelt na de ontwrichting meteen hevige pijn:
- De pijn verhindert je om je knie te gebruiken.
- Op je been steunen of traplopen is zeer moeilijk.
- Je knie vult zich met bloed en zwelt bijna onmiddellijk op:
- Je kan je knie onmogelijk volledig plooien en strekken.
- Als je op de binnenkant van je knie drukt, heb je pijn.
De knieschijf klikt vaak vanzelf weer op zijn plaats. Soms zie je duidelijk dat je knieschijf verplaatst is.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Je arts onderzoekt je knie om de diagnose te stellen.
- Hij vraagt altijd een foto van je knie aan. Vaak heb je, naast de ontwrichting, een breuk van:
- je knieschijf;
- je scheenbeen;
- je dijbeen.
Wat kan je zelf doen?
Kan je je knie niet meer volledig strekken?
- Leg er een kussen onder.
- Leg er ijs op.
- Probeer je knie niet te gebruiken.
Wat kan je arts doen?
- Is je knie licht gezwollen en heb je lichte pijn?
- Dan zal je arts het natuurlijke verloop opvolgen.
- Soms schrijft hij een brace voor om je kniegewricht te ondersteunen.
- Hij kan je verwijzen naar een kinesitherapeut voor spierversterkende oefeningen (zie verder).
- Is je knie erg gezwollen?
- Dan voert je arts een punctie uit: met een spuit zuigt hij het bloed in je knie op.
- Ziet hij vetdruppeltjes in het opgezogen bloed? Dan weet hij dat er een breuk is.
- Is de ontwrichting zeer ernstig of blijft het terugkomen?
- Dan verwijst je arts je door naar een specialist voor een kijkoperatie.
- Die zet de knieschijf vast en verwijdert eventuele kleine, loszittende stukjes been.
- Dat gebeurt via een kleine camera die hij in de knie inbrengt (artroscopie).
Wat kan je samen met je kinesitherapeut doen?
Je kinesitherapeut kan je begeleiden:
- tijdens de immobilisatieperiode: dat is de periode waarin je moet vermijden om het ontwrichte lichaamsdeel te bewegen;
- tijdens de revalidatieperiode.
Immobilisatieperiode
Je kinesitherapeut kan je tijdens deze periode begeleiden en je advies geven om:
- ervoor te zorgen dat je nog zoveel mogelijk kan blijven doen;
- je te leren omgaan met het feit dat je minder mag bewegen, ook al is het tijdelijk en plaatselijk;
- problemen te vermijden als gevolg van de ontwrichting, de operatie of de immobilisatie (complicaties voorkomen).
Je kinesitherapeut geeft je ook uitleg over de verschillende stappen van de revalidatie.
Revalidatieperiode
- Voor de start van de revalidatie maakt je kinesitherapeut een globale evaluatie van je situatie. Hij stelt vragen en onderzoekt je om te beoordelen wat je nog allemaal kan in het dagelijkse leven.
- Daarna stelt hij samen met jou een revalidatieplan op. Dat plan houdt rekening met de globale evaluatie en de aanbevelingen van je arts.
Het doel van de revalidatie is dat je knie weer werkt zoals ervoor, en misschien zelfs beter.
Je kinesitherapeut geeft je oefeningen:
- om je beweeglijkheid (mobiliteit) te herwinnen;
- zodat je weer voldoende kracht hebt om je gewrichten te bewegen en te controleren;
- om je evenwicht te herstellen om te lopen, stappen en recht te staan.
De oefeningen dienen ook om een nieuwe ontwrichting te voorkomen.
De revalidatie zorgt ervoor dat je je activiteiten kan hernemen, zoals werken, sporten of deelnemen aan culturele en sociale activiteiten.
Om te controleren of de ontwrichting goed geneest, doet je kinesitherapeut opnieuw een globale evaluatie van je situatie.
Meer weten?
Mijn knieschijf is uit de kom (geweest) | Thuisarts.nl